Γράφει
Φάνης Ουγγρίνης
Αν και η πανταχόθεν βαλλόμενη κυβέρνηση αποτελεί το συνηθέστερο αντικείμενο ενδιαφέροντος των ΜΜΕ, γκρίνια δεν επικρατεί εκεί, αλλά στο εσωτερικό του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, γκρίνια που συνήθως εκδηλώνεται με επιλεγμένες διαρροές στον Τύπο.
Παρά την πρόσφατη λαϊκιστική ρητορική του Νίκου Ανδρουλάκη, με αφορμή την τραγωδία των Τεμπών, τα ποσοστά του κόμματος παραμένουν καθηλωμένα (το μόνο παρήγορο είναι πως βρίσκονται ψηλότερα από την προσωπική δημοφιλία του προέδρου του) και πλέον υπάρχει ορατός κίνδυνος να εγκλωβιστεί- πρόσκαιρα- στην τρίτη θέση των δημοσκοπήσεων.
Οφείλω εδώ να ομολογήσω ότι αν και εθνικά επιβλαβής, ο αντιθεσμικός λαϊκισμός είναι σχεδόν μονόδρομος για το στριμωγμένο ΠΑΣΟΚ. Η ηγεσία του έχει αντιληφθεί πως οι κεντρώοι πρώην ψηφοφόροι του δεν πρόκειται να επιστρέψουν, εφόσον ο Μητσοτάκης θα παραμένει στο Μαξίμου και θα συνεχίζει να ασκεί επαρκώς τα καθήκοντά του. Αναγκαστικά επιχειρεί αλίευση σταυρών μέσα από το συριζαίικο χάος, στόχος που συχνά απαιτεί χαρίσματα «Πολάκη & Σια».
Η υπό αναζωπύρωση εσωκομματική ένταση φαίνεται να μην εκπλήσσει κανέναν, πλην ορισμένων ΠΑΣΟΚων. Οι συγκεκριμένοι απορούν με την τρέχουσα αρνητική εξέλιξη των πραγμάτων. Προσδοκούσαν σύντομη επιστροφή της εξουσίας στα χέρια τους και τώρα που την βλέπουν να ξαναπομακρύνεται εξοργίζονται με τους πάντες και τα πάντα. Κυρίως βάλλουν κατά του Ανδρουλάκη, δηλαδή εκείνου που επανεξέλεξαν ως αρχηγό πριν από λίγους μόνο μήνες. Δυστυχώς οι συμπαθείς συμπολίτες μας δείχνουν να αγνοούν την ιστορία του Κινήματος.
Οι ετερόκλητες τάσεις εντός του ΠΑΣΟΚ
Από τα ταραγμένα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια, στη Χαριλάου Τρικούπη είθισται να συστεγάζονται τρεις «τάσεις»: ριζοσπάστες με τριτοκοσμικές διαθέσεις, δυτικόφρονες εκσυγχρονιστές, και αντιδεξιοί καιροσκόποι, οι οποίοι επικεντρώνονται στον έλεγχο του κράτους και περιοδικά τοποθετούνται στη μία εκ των δύο άλλων συνιστωσών. Κυρίως αριστεριστές και παρτάκηδες είναι όσοι συγκρότησαν τις διαβόητες ομάδες «πρασινοφρουρών» το '80 και μετακινήθηκαν μαζικά στο ΣΥΡΙΖΑ μετά το 2010 • κοινώς όσοι απογείωσαν τα ποσοστά του και ανέδειξαν τον Τσίπρα σε νέο ηγέτη του χώρου, σε νέο… Ανδρέα. Χονδρικά, τον Οκτώβριο οι πρώτοι επέλεξαν Δούκα, οι δεύτεροι Γερουλάνο - Διαμαντοπούλου, και οι τρίτοι διατήρηση του Ανδρουλάκη.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου σίγουρα υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους γητευτές της ελληνικής πολιτικής σκηνής, αν όχι ο μεγαλύτερος. Αν και οικογενειακά ανήκε στην αριστοκρατία της αντικομμουνιστικής βενιζελικής παράταξης, κατά τη διάρκεια της Χούντας και αμέσως μετά κατόρθωσε να συσπειρώσει γύρω του μια εντελώς ετερόκλητη μερίδα της κοινωνίας. Φιλελεύθεροι, εθνικιστές και ακροαριστεροί, ορκισμένοι αντίπαλοι μόλις 10 χρόνια νωρίτερα, εντάχθηκαν μαζικά στο σοσιαλιστικό κίνημα και τελικά του προσέφεραν όχι μόνο την εξουσία μα και μια σπάνια ευκαιρία ριζικής αναμόρφωσης της κοινωνίας. Έκτοτε η ψυχή της Ελλάδας είναι σε μεγάλο βαθμό ΠΑΣΟΚ, αν και σε διάφορες αποχρώσεις.
Στα χρόνια που ακολούθησαν πάμπολλοι αντισυστημικοί του 114 και του ΠΑΚ τακτοποιήθηκαν μια χαρά: αγόρασαν μεγάλα αυτοκίνητα και σπίτια στα προάστια, έστειλαν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά σχολεία, άρχισαν να κάνουν «ζημιές» σε μπουζουξίδικα και διακοπές στη Μύκονο, έγιναν πολιτικοί, δικαστές, επιτελικά στελέχη του Δημοσίου και επιχειρηματίες. Έγιναν ελίτ. Ωστόσο, όσο κι αν ο ριζοσπαστισμός μέσα τους καταλάγιασε, ποτέ δεν έσβησε ολοκληρωτικά. Πιστά στην ιερή οικογενειακή παράδοση, τα βλαστάρια τους δεν έχασαν την ευκαιρία να ρισκάρουν την ίδια την υπόσταση της χώρας μετά τα Δεκεμβριανά του 2008.
Από τότε κύλησε αρκετό νερό στο αυλάκι. Η κωλοτούμπα του 2015 κατέταξε και την παρέα του Αλέξη στους συστημικούς…εξωμότες
Η εικόνα των δημοσκοπήσεων
Αποτέλεσμα αυτής της διαδεδομένης άποψης είναι η σημερινή δημοσκοπικη εικόνα: η ΝΔ έχει πέσει επειδή πολλοί ψηφοφόροι της κατευθύνονται στους αναποφάσιστους ή στους απέχοντες, ενώ από την ίδια δεξαμενή ένας κοκκινόμαυρος αντισυστημισμός πυκνώνει, σχεδόν αποκλειστικά, τις τάξεις της Πλεύσης Ελευθερίας. Ένα κόμμα που με το ζόρι έβγαλε βουλευτές το 2023 είναι τώρα το αγαπημένο των επαγγελματιών του μηδενισμού, της δήθεν ευαισθησίας και της αυτοαναφορικής επαναστατικότητας. Το ότι ο Βαρουφάκης παραμένει κολλημένος δεν πρέπει να μας παραξενεύει. Όσο αντισυστημικοί κι αν πιστεύουν ότι είναι οι υποστηρικτές της Ζωής, δεν παύουν να τη βλέπουν σαν μελλοντική κυβερνήτη, καθώς δεν παυει να είναι κοινοβουλευτικό κόμμα. Είπαμε, καλό το μπάχαλο, μα ακόμη καλύτερο το γκουβέρνο.
Πάντως ακόμη κι αν ξεφουσκώσουν τα νούμερα της ΠλΕλ, το γνήσιο ΠΑΣΟΚ, το ορθόδοξο, δεν θα ξαναδεί χαΐρι. Το μέλλον του είναι προδιαγεγραμμένο, διότι αυτό επιβάλλει η δημογραφική τάση. Μπορεί ο Ήλιος ο Πράσινος να εξακολουθεί να ζεσταίνει τις καρδιές γκριζομάλληδων αυτοδιοικητικών, επιμελητηριακών, δημοσιογράφων και πανεπιστημιακών, όμως το ανέκαθεν δυναμικότερο κομμάτι της παράταξης έχει πια στραφεί αλλού και πολύ δύσκολα θα επιστρέψει στο «μαντρί». Ειδικά υπό την ηγεσία του βαρετού Ανδρουλάκη τα ποσοστά θα μένουν στάσιμα, η δε κακή επίδοση των επόμενων εκλογών λογικά θα οδηγήσει σε εσωστρέφεια και σε νέα διαλυτικά φαινόμενα, πιθανώς υπέρ ενός «αναστημένου» Τσίπρα.
Εθελοτυφλούν
Ας επιστρέψουμε όμως στους απορημένους πιστούς. Όπως προανέφερα, τούτοι δεν δείχνουν να λαμβάνουν υπόψη την προηγούμενη διαδρομή του κόμματος. Υποθέτω ότι οι παλαιότεροι εθελοτυφλούν για συναισθηματικούς λόγους, ενώ οι νεότεροι απλώς αγνοούν κρίσιμες λεπτομέρειες του παρελθόντος. Ειδικά στη Νύμφη του Θερμαϊκού απολαμβάνουν την ψευδαίσθηση ολικής επαναφοράς, μετά τις επιτυχίες συντρόφων τους σε ΟΤΑ και παραγωγικούς φορείς, παραβλέποντας ότι οι επιτυχίες αυτές οφείλονται περισσότερο σε αλαζονικά σφάλματα τακτικής της ΝΔ παρά σε δική τους απήχηση. Καλώς ή κακώς η πραγματικότητα τους διαψεύδει, αν τουλάχιστον κρίνουμε από τις πανελλήνιες εκτιμήσεις πρόθεσης ψήφου αλλά και από την ακροδεξιά άνοδο, κυρίως στη δυτική Θεσσαλονίκη και στις μικρότερες ηλικίες. Με το πολιτικό εκκρεμές να μετακινείται διεθνώς δεξιά του κέντρου, οι εναπομείναντες ΠΑΣΟΚοι θα διαπιστώσουν αργά ή γρήγορα ότι τους περιμένει η μοίρα των έσχατων γραφικών οπαδών της ΕΔΗΚ και της ΔΗΜΑΡ.
C'est la vie, που λένε και οι Γάλλοι…
*Σύνθημα της ΠΑΣΠ το ’76
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 30.03.2025