Καθώς η 15η Απριλίου σφραγίζει την 113η επέτειο του «μυθικού» θαλάσσιου δυστυχήματος του Τιτανικού, οι σχετικές ιστορίες που έρχονται στην επιφάνεια κάθε φορά με νέα στοιχεία, δίνουν ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις σε έναν μύθο.
Ο χρόνος κυλά, αλλά ο κόσμος δείχνει να θέλει όλο και περισσότερα άγνωστα γεγονότα και μαρτυρίες που θα συνεχίσουν την παράδοση να συναρπάζουν νέους και μεγαλύτερους σε όλο τον κόσμο. Είναι μία ιδιότυπη αλλά όχι ανεξήγητη «ζήτηση».
Υπάρχει σίγουρα «κοινότητα» του Τιτανικού: Σύλλογοι, ιδρύματα, οργανώσεις, ομάδες από λάτρεις της ιστορίας του μυθικού υπερωκεάνιου, τουριστικές και ψυχαγωγικές επιχειρήσεις, κινηματογραφιστές, συγγραφείς, σταθμοί τηλεόρασης συλλέκτες, οίκοι δημοπρασιών κ.ά.
Κοινωνιολόγοι, πολιτικοί αναλυτές της εποχής εκείνης , ναυπηγοί μηχανικοί κ.ά. προσπαθούν να απαντήσουν τα πελώρια «γιατί».
Παράλληλα, χιλιάδες είναι τα βιβλία που εκδόθηκαν για αυτό το θέμα, ενώ γυρίστηκαν και πασίγνωστες κινηματογραφικές ταινίες και ντοκιμαντέρ. Σε πόλεις σημαντικές για τον μύθο, όπως το Μπέλφαστ και το Σαουθάμπτον, ιδρύθηκαν μουσεία.
Νέες αποκαλύψεις με ψηφιακή τεχνολογία
Αυτήν τη φορά τα νεότερα που τροφοδότησαν τη φαντασία του αδηφάγου κοινού αφορούν μία λεπτομερή ανάλυση μέσω ψηφιακής σάρωσης, πλήρους μεγέθους, του Τιτανικού που αποκάλυψε νέες εικόνες για τις τελευταίες ώρες του καταδικασμένου πλοίου.
Το ακριβές τρισδιάστατο αντίγραφο δείχνει τη βία του τρόπου με τον οποίο το πλοίο κόπηκε στα δύο, καθώς βυθίστηκε μετά από πρόσκρουση σε παγόβουνο το 1912, όταν 1.500 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Η σάρωση παρέχει μία νέα εικόνα ενός λεβητοστασίου, επιβεβαιώνοντας μαρτυρίες αυτόπτων μαρτύρων ότι οι μηχανικοί εργάστηκαν ηρωικά μέχρι το τέλος, για να κρατήσουν τα φώτα του πλοίου αναμμένα και, επί ματαίω, να αποτρέψουν τη βύθιση..
Μία προσομοίωση σε υπολογιστή υποδηλώνει, επίσης, ότι τρυπήματα στο κύτος μεγέθους χαρτιού Α4, είναι αυτά που οδήγησαν στον «θάνατο» του πλοίου.
Ακόμα, νέες λεπτομέρειες δίνουν ένα δραματικό κινηματογραφικό τόνο θρίλερ για την ανθρώπινη τραγωδία. Όπως ένα σπασμένο φινιστρίνι που δείχνει ότι χτυπήθηκε από το παγόβουνο αλλά και προσωπικά αντικείμενα των επιβατών διάσπαρτα στον βυθό της θάλασσας.
Όλη αυτή η ψηφιακή «ανάσταση» του πλοίου θα μεταφερθεί σε ντοκιμαντέρ του National Geographic και της Atlantic Productions με τίτλο «Titanic: The Digital Resurrection».
Ο «Τιτανικός» όμως, θα ’λεγε κανείς, πως έχει βαλθεί να διαψεύσει την πασίγνωστη ρήση του Λέβι Στρος πως «Κανένας μύθος δεν είναι απόλυτα μυθικός».
Πολλοί υποστήριξαν ότι ο «Τιτανικός» σήμερα λειτουργεί ως διαρκής προειδοποίηση κατά της ανθρώπινης αλαζονείας και παραλληλίστηκε από θεωρητικούς και στοχαστές με τον καπιταλισμό, ο οποίος θεωρεί τον εαυτό του ανίκητο (αβύθιστο), αλλά, ίσως, έχει ήδη προσκρούσει στο δικό του παγόβουνο της παγκοσμιοποίησης και των κολοσσιαίων όσο και απροβλέπτων κοινωνικών και τεχνολογικών εξελίξεων που σάρωσαν κάθε προηγουμένη σιγουριά…
Εδώ και πάνω από 15 χρόνια δεν υπάρχουν πια εν ζωή άνθρωποι που επέζησαν από το ναυάγιο. Η μικρότερη σε ηλικία επιβάτης του Τιτανικού, που ήταν ηλικίας μόλις δύο μηνών και δεκατριών ημερών εκείνη τη μοιραία νύχτα του 1912, η Μιλβίνα Ντιν, πέθανε το 2009.
Για τρία χρόνια, δηλαδή, δεν πρόλαβε τις εκδηλώσεις και τα αφιερώματα των εκατό χρόνων για ένα γεγονός που ούτως ή άλλως σφράγισε τη ζωή της, παρά το γεγονός ότι δεν θυμόταν τίποτα από αυτό.
Το ένα από τα δύο βασικά ερωτήματα που γέννησε αυτή η έρευνα έχει απαντηθεί. Είναι δύσκολο, έως μάλλον αδύνατον, να ανελκυστεί κάποτε ο Τιτανικός από το βάθος 3.500 μέτρων στον Βόρειο Ατλαντικό.
Μένει, λοιπόν, να μάθουν οι επόμενες γενιές το πότε θα εξαφανιστούν και τα τελευταία απομεινάρια από τον βυθό. Η φθορά από τα βακτήρια του βυθού που κατατρώγουν τα απομεινάρια είναι μεγάλη. Χαρακτηριστική είναι η αποκάλυψη, τον περασμένο Σεπτέμβριο, πως κατέρρευσε η εμβληματική πλώρη.
Τι μένει;
Ότι οι άνθρωποι είτε βλέποντας ταινίες και ντοκιμαντέρ, είτε διαβάζοντας βιβλία, είτε συμμετέχοντας σε αντιπαραθέσεις και υιοθετώντας θεωρίες συνωμοσίας στο διαδίκτυο, πάντα θα «επιστρέφουν» στο παγόβουνο και στη νύχτα της 14ης προς 15ης Απριλίου 1912. Ουσιαστικά παίρνουν μέρος στο ίδιο παιχνίδι της μοίρας, αναζητώντας μία καλή απάντηση στο καυτό ερώτημα: Τι θα κάνατε εσείς, αν βρισκόσασταν εκεί; Ο Τιτανικός έκανε 2 ώρες και 40 λεπτά για να βυθιστεί. Όλα έδειχναν την έλευση του μοιραίου. Και οι επιλογές δεν ήταν μόνο επείγουσες. Ήταν θέμα ζωής και θανάτου.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 13.04.2025