Γράφει
Φάνης Ουγγρίνης
Η πολυαναμενόμενη έκθεση του ΕΟΔΟΣΑΑΜ δεν εξέπληξε όσους είχαν ανέκαθεν αρνητική άποψη για τον κρατικό μηχανισμό. Ανέδειξε μια διαχρονική εικόνα χάους στους σιδηροδρόμους, οδηγώντας πολλούς τακτικούς χρήστες του τρένου στη συνειδητοποίηση ότι από καθαρή τύχη δεν υπήρξαν θύματα κι οι ίδιοι. Αν και ομολογουμένως δεν αποκλείστηκε το ενδεχόμενο λαθρεμπορίου διαλυτών, πλέον κυριαρχεί η άποψη ότι τυχόν συγκάλυψη αφορούσε πρωτίστως το υπηρεσιακό μπάχαλο (μέχρι το 2014 η εσωτερική επικοινωνία μεταξύ σταθμών του ΟΣΕ εκτελούνταν με τηλεγραφήματα). Μα και αν υπήρξε λαθραία μεταφορά εύφλεκτων υλών, αυτή πάλι στο μπάχαλο οφείλεται καθώς μέσα του εκκολάπτεται η διάχυτη διαφθορά. Για τη διόρθωση των παραπάνω δεν αρκεί φυσικά η τήρηση της διαβόητης σύμβασης 717. Ακόμη και η ολοκληρωμένη τηλεδιοίκηση του δικτύου δεν εγγυάται απόλυτη ασφάλεια όταν το σύστημα στελεχώνεται από ανεκπαίδευτα άτομα χωρίς στάλα αίσθησης καθήκοντος και παραμένει ανυπεράσπιστο από… συλλέκτες μετάλλων.
Όμως και η επακόλουθη αντιμετώπιση του δυστυχήματος υπήρξε αξιοθρήνητη. Προϋπάρχοντα σχέδια έκτακτης ανάγκης δεν τηρήθηκαν. Η περιοχή δεν αντιμετωπίστηκε ως πιθανός τόπος τέλεσης εγκλήματος, με αποτέλεσμα το άρον άρον μπάζωμα. «Καρότα» από το έδαφος λήφθηκαν ένα μήνα μετά, κατόπιν αιτήματος συγγενών προς τις δικαστικές αρχές. Οι αρμόδιοι δεν φαίνεται να διερεύνησαν όσα καταγγέλλονται περί κυκλωμάτων που χρησιμοποιούν τις εμπορευματικές αμαξοστοιχίες για ίδιον όφελος. Η κυβέρνηση δεν όρισε ειδικό συντονιστή της έρευνας, ο οποίος θα διευκόλυνε την επιτάχυνση της διαδικασίας και θα κρατούσε σωστά ενημερωμένους τους συγγενείς των θυμάτων. Πολιτικοί χωρίς σεβασμό στους δημοκρατικούς θεσμούς, πραγματογνώμονες χωρίς επιστημονική επάρκεια, δικηγόροι χωρίς δεοντολογικούς φραγμούς και αστυνομικοί χωρίς συνείδηση πλημμύρισαν την ειδησεογραφία με παραπλανητικές ή έστω αποσπασματικές πληροφορίες. Αν και η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται στις 25 πλήρεις δημοκρατίες του πλανήτη, δικαιολογημένα καταγράφεται δυσπιστία των πολιτών έναντι του κράτους. Δίχως να έχει συνειδητοποιηθεί από τους υψηλά ιστάμενους, πριν δύο χρόνια η χώρα μπήκε σε περιδίνηση αντίστοιχη εκείνης μετά το 2008, περιδίνηση που σήμερα έχει επιταχυνθεί επικίνδυνα.
Θα επαναλάβω εδώ την πεποίθησή μου ότι η πρωτοφανής (στη Θεσσαλονίκη δεν είχαμε δει κάτι παρόμοιο μετά το συλλαλητήριο για τη Μακεδονία το 1992) πανελλήνια κινητοποίηση και απεργία έχει τα Τέμπη σαν αφορμή κι όχι τόσο σαν αιτία. Νέοι και γονείς προφανώς φοβούνται -και εξοργίζονται- μπροστά στην πιθανότητα επανάληψης, μα υπάρχουν σαφώς βαθύτερα αίτια για την κοινωνική ανάφλεξη. Σε κάθε γωνιά της επικράτειας, εκατομμύρια φορτισμένοι πολίτες κατέβηκαν στις πορείες με ελληνικές σημαίες ζητώντας από τους κυβερνώντες να σκύψουν πάνω στα πραγματικά προβλήματα τους • σε χρόνια προβλήματα που έχουν οξυνθεί μετά τα μνημόνια, την πανδημία, την αθρόα παράνομη μετανάστευση και την αποβιομηχάνιση. Κατέβηκαν για πράγματα χιλιοειπωμένα: για την ακρίβεια στα βασικά είδη, για την χαμηλής ποιότητας εκπαίδευση και περίθαλψη, για την άδικη φορολόγηση, για την εγκληματικότητα, για τον απηνή διωγμό των μνημονιακών οφειλετών, για τις διαλυμένες υποδομές, για τη βεβιασμένη απολιγινιτοποίηση, για την πλημμελή αμυντική θωράκιση, για τους δρόμους-καρμανιόλες, για τη χρηματοδοτική ανυδρία, για τη Μάνδρα, για το Μάτι, για το σκοτάδι στην άλλη άκρη του τούνελ, 15 χρόνια μετά το Καστελόριζο. Σίγουρα κόμματα και πρόσωπα προσπαθούν να καπηλευτούν το κύμα οργής, σίγουρα πολλοί διαδηλωτές ανήκουν στους λεγόμενους «ψεκασμένους», σίγουρα άλλοι συμμετέχουν απλώς για να είναι... τρέντι ή για να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους, (σχεδόν) σίγουρα υπάρχει ανάμειξη ξένων παραγόντων που επιθυμούν αστάθεια στην Ελλάδα, αλλά τίποτα δεν θα συνέβαινε εάν δεν προϋπήρχε σε αφθονία το απολύτως απαραίτητο συστατικό: η εύλογη λαϊκή αγανάκτηση για μια πλειάδα ανοικτών πληγών. Πάντως παρασυρμένοι από ακραίες θεωρίες συνωμοσίας, πολλοί ξεχνούν το κυρίως ζητούμενο και καταλήγουν να ελπίζουν ότι η τιμωρία του… Κούλη και λίγων γύρω του θα διορθώσει τα πράγματα, σαν μαγικό ραβδάκι.
Ο Μητσοτάκης έχει όντως βρεθεί στη γωνία, και ευθύνεται προσωπικά γι αυτό. Ευθύνεται επειδή επέτρεψε στον Καραμανλή να ξαναείναι υποψήφιος βουλευτής • επειδή αντιμετώπισε την τραγωδία ως υπόθεση ρουτίνας • επειδή άνθρωποί του αποδείχθηκαν ολίγιστοι κατά τη διαχείριση αυτής της κρίσης • επειδή στη θητεία του έδειξε να ενδιαφέρεται περισσότερο για τα θέματα που αφορούν ελάχιστους (συχνά εκλεκτούς) αντί για εκείνα που βασανίζουν τους πολλούς • ευθύνεται επειδή στον έκτο χρόνο πρωθυπουργίας ενεργεί περισσότερο σαν συμβιβασμένος διαχειριστής παρά σαν θαρραλέος μεταρρυθμιστής. Τούτου λεχθέντος, αν και ξαναβρισκόμαστε στην κόψη του ξυραφιού, ορισμένα γαλάζια στελέχη εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τις μαζικές εκδηλώσεις ως διαμαρτυρία «κακομαθημένων» αποκλειστικά για το χάλι του σιδηροδρόμου, και να διατυπώνουν πατερναλιστικές σοφιστείες ταιριαστές σε συζητήσεις… σαλονιού. Δυστυχώς επιμένουν να ζουν στην όμορφη γυάλα τους, μέσα από την οποία δεν μπόρεσαν να αντιληφθούν πως η κατάσταση απέξω έχει φτάσει σε σημείο βρασμού. Δυστυχώς επιμένουν να αντιμετωπίζουν την πολιτική επιδερμικά, αμιγώς επικοινωνιακά.
Οι καλόπιστοι ψηφοφόροι της ΝΔ θα υιοθετήσουν πλήρως την άποψη ότι δεν οφείλεται σε δόλο μα σε ερασιτεχνισμό η -επιεικώς- προβληματική διεξαγωγή της έρευνας και η συνεπακόλουθη απόδοση ευθυνών. Ωστόσο το πόρισμα αναδεικνύει βαριά ανικανότητα, πολύ δύσκολα δικαιολογήσιμη στον 4ο χρόνο διακυβέρνησης της Αριστείας και του Επιτελικού Κράτους. Τον Ιανουάριο του ‘20 η επιτυχημένη αποτροπή εισόδου αμέτρητων μεταναστών από τον Έβρο (δηλαδή η αποτροπή τουρκικής υβριδικής επίθεσης) αποδόθηκε στο νέο τρόπο κυβερνητικής λειτουργίας • η επιτυχής πρώτη θητεία της ΝΔ και η έκτοτε κυριαρχία της οφείλεται εν πολλοίς στην εικόνα επαγγελματισμού που προέβαλε τότε το Μαξίμου και οι άνθρωποί του. Σήμερα η εικόνα εκείνη αποτελεί παρελθόν, και κατά συνέπεια η προσωπική αποτελεσματικότητα του πρωθυπουργού αμφισβητείται.
Κλείνοντας επιστρέφω στο βαθύτερο αίτιο των διαδηλώσεων, στην οργή για την απελπιστική ανεπάρκεια της δημόσιας διοίκησης σε όλα της τα επίπεδα. Δυστυχώς οι αδικοχαμένοι 57 συνάνθρωποί μας δεν πρόκειται να δικαιωθούν ενόσω θα συντηρείται ένας γραφειοκρατικός Λεβιάθαν με χιλιάδες άχρηστους ανευθυνοϋπεύθυνους υπό καθεστώς ατιμωρησίας. Την 1η Μαρτίου κυρίως ζητούμενο θα παραμένει η εκρίζωση του παρασιτικού βαθέος κράτους, και κάποιος θα πρέπει επιτέλους να αναλάβει αυτό το τιτάνιο έργο. Παγωμένοι αντιλαμβανόμαστε ότι από όλο το πολιτικό φάσμα, μόνο ο Μητσοτάκης έχει τουλάχιστον εκφράσει την πρόθεση να έρθει σε ρήξεις με τα κακώς κείμενα. Τώρα λοιπόν τι γίνεται; Πάντως η λογική «πάμε κι όπου βγει» είδαμε ότι μπορεί να έχει ολέθρια επακόλουθα.
Υγ: 28η Φεβρουαρίου. Την ώρα που γράφονται οι παραπάνω γραμμές έχουν τελειώσει τα περιορισμένα επεισόδια μετά τις πορείες, που παρά τον τεράστιο όγκο τους υπήρξαν αξιοπρεπείς και ακομμάτιστες. Εύχομαι μόνο να μη ξαναδούμε κατασκήνωση Αγανακτισμένων στο Σύνταγμα.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 02.03.2025