Αρχαία Αμφίπολη: Ένα εμπορικό κέντρο με προϊόντα από όλη τη Μεσόγειο
Η ανασκαφή της Ακρόπολής της κοσμεί την αφίσα της 37ης Επιστημονικής Συνάντησης για το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη
- Newsroom
Γράφει ο Αντώνης Κωτίδης,
oμότιμος καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ
Η έκθεση «Σκηνές από Χαρτί» του Απόστολου Βέττα αρχιτέκτονα, ζωγράφου, σκηνογράφου και καθηγητή της σκηνογραφίας στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ έχει δύο μέρη: το ένα είναι μία επιλογή μακετών από τις πολυάριθμες παραστάσεις που έχει σκηνογραφήσει στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ολοφάνερη είναι η ευρηματική φύση της δουλειάς του με μία αξεπέραστη αισθητική που άφησε δυνατό αποτύπωμα στη σύγχρονη σκηνογραφία, καθιερώνοντάς τον ανάμεσα στους κορυφαίους έλληνες σκηνογράφους. Το άλλο τμήμα, που προσφέρεται για διαδραστικό πάρε-δώσε με τον επισκέπτη, εστιάζει στις κατασκευές στον χώρο, τις εγκαταστάσεις. Σ’ αυτό ο καλλιτέχνης προκαλεί τον θεατή να γίνει συνδημιουργός.
Οι εγκαταστάσεις
Τα έργα αυτά που ο Βέττας κατασκεύασε επί χρόνια με υπομονή αναγεννησιακού καλόγερου, συνιστούν ένα πολυφωνικό παράδειγμα καλλιτεχνικής έκφρασης στη σύγχρονη τέχνη.
Με αφετηρία τη σκηνογραφία οι «Σκηνές από Χαρτί» είναι συναρμογές από υλικά μακετών που έφτιαχνε ο καλλιτέχνης ενόψει θεατρικών παραστάσεων. Από αυτό το υλικό ο Βέττας συγκρότησε έργα που δεν σχετίζονται θεματικά με κάποια παράσταση, αν και διατηρούν τις αναφορές τους στον σκηνικό χώρο. Η ευαισθησία του καλλιτέχνη, που είναι κατεξοχήν ειδικός στην οργάνωση του χώρου, δημιουργεί πλήθος ερεθισμάτων στον θεατή. Η πλούσια μορφολογία τους αποκαλύπτει τις πτυχές μίας αφήγησης και φέρνει στην επιφάνεια σταδιακά έναν ευρύ ορίζοντα της ανθρώπινης συνθήκης. Διαγράφουν ένα πολυσύνθετο και πολυπρισματικό φάσμα συλλογικών καταστάσεων, θετικών ή αρνητικών, που κλιμακώνονται στο ορατό παρόν και το εικαζόμενο μέλλον. Όπως σημειώνει ο ίδιος, «τα έργα επιχειρούν να σατιρίσουν την τέχνη του θεάτρου, την αρχιτεκτονική του θεατρικού χώρου, την επικαιρότητα, καθώς και την καταστροφή του αστικού τοπίου».
Το πρώτο στοιχείο της αφήγησης, η μορφή, διαπλέκεται μέσω των ήχων μίας σύνθεσης φωνής και μουσικής που δημιούργησε ειδικά για την έκθεση ο ταλαντούχος Κώστας Βόμβολος, συνθέτης που έχει επενδύσει μουσικά και ηχητικά πολλές θεατρικές παραστάσεις του Βέττα. Αν και μορφές και ήχοι καθηλώνουν με τη συνάφειά τους, ο καλλιτέχνης προοικονομεί και ένα τρίτο δομικό στοιχείο της έκθεσης, κάνοντας τον θεατή «συναυτουργό».
Η διάδραση με τον επισκέπτη
Μπροστά από τα έργα υπάρχουν χειριστήρια φωτιστικά που ενεργοποιεί ο θεατής, φωτίζοντας το έργο από όποιο σημείο θέλει. Με αυτό το ερέθισμα ο Βέττας προκαλεί τον επισκέπτη να δώσει τη διάσταση του άυλου και του τυχαίου, ώστε να αποκαλύψει κρυμμένες πτυχές του υλικού και του σχεδιασμένου. Οι σκιές που ρίχνει ο θεατής στους λευκούς τοίχους από όποια σημεία επιλέγει είναι αποτέλεσμα των χειρισμών του. Ξαφνικά το θεατρικό βίωμα περιβάλλει τον επισκέπτη και οι αφηγηματικές λεπτομέρειες του δημιουργού μεγεθύνονται από τις σκιές του δημιουργήματος μέσω ενός τρίτου παράγοντα: το φως που χειρίζεται ο θεατής. Ο θεατής περιέχεται πλέον ως εφήμερος συνδημιουργός στο περιβάλλον των έργων αυτών. Ό,τι βλέπει και ακούει ο θεατής μαζί με τις σκιές που προβάλλει κατά τη δική του βούληση εμπλουτίζει το σύνολο με τη μαγεία του παιχνιδιού.
Θα πρότεινα στον καλλιτέχνη να μην στερήσει από το κοινό αυτήν τη σύνθετη εμπειρία, περιορίζοντάς την στην εφήμερη διάρκεια της έκθεσης. Η θέση των έργων αυτών είναι σε ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης. Κάθε μουσείο σύγχρονης τέχνης -τοπικό, εθνικό, διεθνές- θα επαιρόταν να τα έχει στη συλλογή του. Μία τέτοια εξέλιξη θα ήταν πολύτιμη προσφορά στον πολιτισμό.
ΙΝΦΟ
Οργάνωση Μomus-Μουσείο Μοντέρνας Tέχνης, Θεσσαλονίκη, διάρκεια 30/01-23/03/2025
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 02.03.2025
