Ενδεχομένως να ζούμε στιγμές ανάλογες με αυτές του 1989, όταν ένας ολόκληρος κόσμος βρισκόταν υπό κατάρρευση. Σήμερα υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις όχι μόνο για να επαναχαραχθούν σύνορα, αλλά και να αναδιαμορφωθούν συμμαχίες. Άλλες να ατονήσουν ή και να ακυρωθούν και άλλες νέες να συγκροτηθούν. Και όλα αυτά, διότι στην ηγέτιδα δύναμη του δυτικού κόσμου ανήλθε στην εξουσία ένα άτομο το οποίο θέλει να εφαρμόσει τις αρχές του επιχειρείν στην παγκόσμια πολιτική. Ο Τραμπ αυτό ακριβώς επαγγέλλεται και δεν το κρύβει. Απλώς αιφνιδίασε με τον άγαρμπο τρόπο που προσπαθεί να επιβάλλει αυτές τις αντιλήψεις του. Και μπορεί να το κάνει, καθώς κρατά στα χέρια του το απόλυτο όπλο της στρατιωτικής και οικονομικής ισχύος των ΗΠΑ. Ένα όπλο το οποίο είναι διατεθειμένος να το ασκήσει χωρίς κανέναν ενδοιασμό.
Πρώτο θύμα αυτής της ισοπεδωτικής ισχύος ο Ζελένσκι και ακολούθησε ο Παναμάς. Η κινεζική εταιρεία που διαχειριζόταν τα λιμάνια του τα πούλησε -έναντι υψηλοτάτου τιμήματος- σε ένα αμερικανικό fund. Για τον Ζελένσκι ό,τι και να πούμε θα είναι λίγο. Υπέκυψε στην πίεση του Μασκ -θα έκλεινε το δορυφόρο του που ενημέρωνε τον ουκρανικό στρατό- και του ίδιου του Τραμπ, που διέκοψε κάθε είδους στρατιωτική βοήθεια ακόμα και στα στοιχειώδη ανταλλακτικά. Και η Ευρωπαϊκή Ένωση;
Την Τετάρτη το απόγευμα ο Εμανουέλ Μακρόν έθεσε το πυρηνικό οπλοστάσιο της Γαλλίας στην υπεράσπιση του ευρωπαϊκού χώρου, ενώ η Γερμανία εξαγγέλλει ένα ευρύτατο πρόγραμμα εξοπλισμών, κάτι το πρωτοφανές για μία χώρα η οποία απέφευγε, λόγω του παρελθόντος της, να ανοίξει το κεφάλαιο του επανεξοπλισμού της. Παράλληλα, όλο και πυκνώνουν οι φωνές στην Ευρώπη που προειδοποιούν πως θα πρέπει να προετοιμαζόμαστε για μία πορεία από εδώ και μπρος χωρίς τις ΗΠΑ. Χωρίς τη δύναμη που στήριξε οικονομικά και στρατιωτικά τον δυτικό κόσμο από τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου μέχρι και τις ημέρες μας.
Το εύλογο ερώτημα κάθε λογικού πολίτη είναι: τι θα κάνουν οι Δημοκρατικοί αλλά και εκείνοι οι Ρεπουμπλικάνοι που αντιδρούν στη συμπόρευση του Τραμπ με τον Πούτιν; Τι θα κάνει το βαθύ κράτος των ΗΠΑ που θα δει τις οικονομικές επιπτώσεις αυτών των πολιτικών; Προς το παρόν, ουδείς μπορεί να σταθεί εμπόδιο στους σχεδιασμούς του αμερικανού προέδρου. Το Δημοκρατικό Κόμμα είναι ακέφαλο και οι μηχανισμοί του βαθέως κράτους είτε φοβούνται είτε περιμένουν να δουν πού θα καταλήξει όλη αυτή η πορεία. Διότι κάποιοι υποστηρίζουν πως συν τω χρόνω θα βάλει πολύ νερό στο κρασί του. Τώρα επείγεται να κλείσει το μέτωπο της Ουκρανίας, για να φανεί συνεπής στη δέσμευσή του.
Όσον αφορά το ΝΑΤΟ πορευόμαστε στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα. Ουδείς γνωρίζει τι μέλλει γενέσθαι, πιθανόν και ο ίδιος ο Τραμπ να κινείται επάνω στη λογική του «βλέπουμε και κάνουμε». Η αύξηση των αμυντικών δαπανών των ευρωπαϊκών κρατών είναι μία εύλογη απαίτησή του, όμως το θέμα δεν βρίσκεται πλέον εδώ. Βρίσκεται στις σχέσεις του με τον Πούτιν. Αν είναι έτσι, όπως φαίνεται να διαμορφώνονται -δηλαδή συνεταιρικές- η παρουσία των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ είναι άνευ νοήματος.
Για όλους αυτούς τους λόγους το 2025 μπορεί, τηρουμένων των ιστορικών συνθηκών, να είναι κάτι ανάλογο με το 1989.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 09.03.2025