Καρκίνος του Μαστού: Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο

Οι 2 βασικές κατηγορίες και όσα μπορείτε να αλλάξετε στην καθημερινότητά σας για να μειώσετε τις πιθανότητες νόσησης

- Newsroom

Ο Καρκίνος του Μαστού αποτελεί έναν από τους πιο συχνά εμφανιζόμενους τύπος καρκίνου σε ολόκληρο τον κόσμο, με πάνω από 2,3 εκατομμύρια γυναίκες ετησίως να μαθαίνουν ότι νοσούν με αυτόν, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Ποιοι παράγοντες όμως καθιστούν αυτή τη μορφή καρκίνου τόσο συχνή και πόσους από αυτούς μπορείτε να αλλάξετε για να μειώσετε τις πιθανότητες νόσησης;

Αρχικά, πρέπει να αποσαφηνιστεί ότι ως παράγοντας κινδύνου νοείται οτιδήποτε αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης μιας νόσου, όπως ο καρκίνος. Κάθε τύπος καρκίνου έχει διαφορετικούς παράγοντες κινδύνου, οπότε η προφυλακτική προσέγγιση πρέπει να γίνεται κατά περίπτωση.

Σε κάθε περίπτωση βέβαια, η ύπαρξη παραγόντων κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι η νόσος θα αναπτυχθεί. Αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι αν και σε πολλές γυναίκες υπάρχει τουλάχιστον ένας επιβαρυντικός παράγοντας, εντούτοις δεν αναπτύσσουν Καρκίνο του Μαστού. Στον αντίποδα, άλλες γυναίκες που δεν φαίνεται να έχουν κανέναν παράγοντα κινδύνου, νοσούν από αυτόν τον τύπο καρκίνου κάποια στιγμή στη ζωή τους.

Το πιο κρίσιμο στοιχείο που αφορά τους παράγοντες κινδύνου είναι ότι χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες. Στους μη τροποποιήσιμους, όπως είναι η ηλικία και το φύλο, και στους τροποποιήσιμους, που είναι στο χέρι σας να τους αλλάξετε μέσα από την καθημερινότητά σας. Εξίσου σημαντικό είναι το δεδομένο ότι κάποιοι παράγοντες κινδύνου έχουν μεγαλύτερη επιδραστικότητα από άλλους.

karkinos-mastou2.jpg

10 μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου για Καρκίνο του Μαστού

Οι βασικότεροι μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου που γνωρίζουμε συνοψίζονται ως εξής:

  1. Φύλο: Το γυναικείο φύλο είναι από τη φύση του παράγοντας κινδύνου για ανάπτυξη Καρκίνου του Μαστού. Ειδικότερα, οι γυναίκες κινδυνεύουν 100 φορές περισσότερο από τους άνδρες.

  2. Ηλικία: Ο κίνδυνος αυξάνεται με το πέρασμα του χρόνου. Βάσει της διεθνούς βιβλιογραφίας σχεδόν 1 στους 8 διηθητικούς τύπους Καρκίνου του Μαστού εντοπίζεται σε γυναίκες κάτω των 45 ετών, ενώ 2 στους 3 διηθητικούς Καρκίνους του Μαστού εντοπίζονται σε γυναίκες άνω των 55 ετών.

  3. Κληρονομικότητα: Σε αυτόν τον παράγοντα κινδύνου αποδίδεται το 5-10% των περιστατικών Καρκίνων του Μαστού. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η νόσος προκύπτει από τις μεταλλάξεις στα γονίδια, οι οποίες κληροδοτούνται στα παιδιά από τους γονείς τους. Σήμερα, οι μεταλλάξεις των γονιδίων BRCA1 και BRCA2 είναι αυτές που έχουν τεκμηριωθεί ότι αυξάνουν μέχρι και 80% τον κίνδυνο ανάπτυξης Καρκίνου του Μαστού. Κατά μέσο όρο βέβαια, ο κίνδυνος από τις μεταλλάξεις στα συγκεκριμένα γονίδια κυμαίνεται μεταξύ 55 και 65%. Περιστατικά καρκίνου με αυτό το γονιδιακό υπόβαθρο συναντώνται τις περισσότερες φορές σε νέες γυναίκες και συνήθως αφορούν και τους δύο μαστούς, ενώ αυτές οι γυναίκες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο και για τον Καρκίνο των Ωοθηκών.
    Επιπλέον, όταν στο περιβάλλον σας υπάρχουν συγγενείς πρώτου και δεύτερου βαθμού που έχουν νοσήσει με Καρκίνο του Μαστού, τότε διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο και εσείς. Εντούτοις, τουλάχιστον το 80% όλων των γυναικών που διαγιγνώσκονται με αυτόν τον καρκίνο, δεν έχουν κανένα περιστατικό στο άμεσο οικογενειακό περιβάλλον τους.

  4. Προσωπικό ιστορικό Καρκίνου του Μαστού: Κάθε γυναίκα που έχει εμφανίσει τον εν λόγω τύπο καρκίνου, διατρέχει 3-4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εκδηλώσει ξανά είτε στον άλλο μαστό είτε στον ίδιο μαστό αλλά σε διαφορετικό σημείο.

  5. Φυλή: Έχει αποδειχθεί ότι οι Καυκάσιες γυναίκες, δηλαδή οι λευκές, έχουν λίγες περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν Καρκίνο του Μαστού, σε σχέση με τις Αφροαμερικανές, αν και οι τελευταίες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να χάσουν τη ζωή τους εξαιτίας της νόσου καθώς επίσης και να την εμφανίσουν σε μικρότερη ηλικία, δηλαδή πριν τα 45 έτη τους.

  6. Πυκνότητα μαστών: Η μαστογραφία εκτός από την αξία που έχει ως εξέταση στη φάση της πρόληψης, καταγράφει και την πυκνότητα των μαστών. Οι γυναίκες που διαπιστώνεται ότι έχουν πυκνούς μαστούς, δηλαδή αποτελούνται από λιγότερο λίπος και περισσότερα αδενικά στοιχεία, έχουν έως 2 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης Καρκίνου του Μαστού εν συγκρίσει με τις γυναίκες που δεν χαρακτηρίζονται από πυκνούς μαστούς. Ταυτόχρονα, η πυκνότητα των μαστών εξαρτάται από την ηλικία, την ηλικία που ξεκίνησε η εμμηνόπαυση, τα γονίδια, την εγκυμοσύνη και από τυχόν θεραπεία με ορμονική υποκατάσταση.

  7. Καλοήθεις παθήσεις του μαστού: Οι γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με συγκεκριμένες καλοήθεις παθήσεις στον μαστό, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να παρουσιάσουν καρκίνο σε αυτόν. Μάλιστα, αυτές οι καλοήθεις παθήσεις διαχωρίζονται σε 3 κατηγορίες, βάσει του βαθμού στον οποίο αυξάνουν τον κίνδυνο:
    • Μη υπερπλαστικές αλλοιώσεις: Αυτή η κατηγορία δεν έχει διαπιστωθεί ότι μεγαλώνει αξιοσημείωτα τον κίνδυνο.
    • Υπερπλαστικές αλλοιώσεις χωρίς ατυπία: Αυξάνουν το πολύ έως 2 φορές τον κίνδυνο.
    • Υπερπλαστικές βλάβες με ατυπία: Η εν λόγω κατηγορία αυξάνει τον κίνδυνο τουλάχιστον κατά 3,5 φορές και έως 5.

  8. Λοβιακό Καρκίνωμα in situ: Αυτός ο παράγοντας αφορά γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με λοβιακό καρκίνωμα in situ και αυξάνει των κίνδυνο εμφάνισης διηθητικού Καρκίνου του Μαστού από 7-10 φορές.

  9. Περίοδος και Εμμηνόπαυση: Η έναρξη της περιόδου (έμμηνος ρύση) νωρίτερα από τα 12 έτη, αλλά και η έναρξη της εμμηνόπαυσης σε μεγάλη ηλικία, μετά τα 55 έτη, αποτελούν παράγοντες που αυξάνουν έστω και λίγο τον κίνδυνο για Καρκίνο του Μαστού. Η επιστημονική εξήγηση για αυτό το γεγονός είναι ότι οφείλεται στην επί μακρόν έκθεση της γυναίκας στην προγεστερόνη και στα οιστρογόνα.

  10. Ακτινοθεραπεία στο στήθος: Όσες γυναίκες είχαν ακολουθήσει ακτινοθεραπεία στο θώρακα στο πλαίσιο αντιμετώπισης άλλης μορφής καρκίνου στην παιδική ή εφηβική ηλικία, διατρέχουν αξιοσημείωτο κίνδυνο για Καρκίνο του Μαστού. 
karkinos-mastou3.jpg

7 τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου για Καρκίνο του Μαστού

  1. Τεκνοποίηση: Έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι τόσο οι γυναίκες που γέννησαν το πρώτο παιδί τους μετά τα 30 χρόνια όσο και εκείνες που δεν τεκνοποίησαν καθόλου, διατρέχουν έναν ελάχιστα αυξημένο κίνδυνο για Καρκίνο του Μαστού.

  2. Θηλασμός: Επιστημονικές μελέτες έχουν πιστοποιήσει ότι ο θηλασμός είναι μία παράμετρος που μειώνει τον κίνδυνο, ειδικά εφόσον διαρκεί από 1,5 έως 2 χρόνια. Το επιστημονικό δεδομένο στο οποίο βασίζονται αυτές οι μελέτες είναι ότι λόγω του θηλασμού η γυναίκα χάνει αρκετούς κύκλους περιόδου, κάτι το οποίο συνδράμει τη μείωση του κινδύνου.

  3. Αντισυλληπτικά χάπια: Παρόλο που κάποιες παλαιότερες έρευνες έχουν αναφέρει ότι η από του στόματος χορήγηση αντισυλληπτικής αγωγής αυξάνει κατά τι τις πιθανότητες νόσησης από Καρκίνο του Μαστού, εντούτοις ο κίνδυνος αρχίζει να υποχωρεί αμέσως μετά τη διακοπή της αγωγής.

  4. Ορμονική θεραπεία μετά την εμμηνόπαυση: Τις προηγούμενες δεκαετίες η ορμονοθεραπεία με οιστρογόνα και προγεστερόνη αποτελούσε κυρίαρχη τάση στις γυναίκες που είχαν ανάγκη να ανακουφιστούν από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Αυτή η προσέγγιση έχει πλέον εκλείψει, δεδομένου ότι έχουν προηγηθεί μελέτες που διαπίστωσαν ότι η συνδυασμένη ορμονοθεραπεία αυξάνει όχι μόνο τον κίνδυνο για Καρκίνο του Μαστού, αλλά και τα ποσοστά θνητότητας εξαιτίας της νόσου.

  5. Το αλκοόλ: Όπως συμβαίνει σε πολλά άλλα πεδία της ιατρικής, έτσι και στην περίπτωση του Καρκίνου του Μαστού έχει αποδειχθεί ότι το αλκοόλ σχετίζεται με την αύξηση του κινδύνου εκδήλωσης της νόσου. Επιπλέον, ο λόγος αλκοόλ-κινδύνου μεγαλώνει όσο αυξάνεται η ποσότητα του αλκοόλ.

  6. Παχυσαρκία μετά την εμμηνόπαυση: Σε μεγάλο κομμάτι των γυναικών που περνούν την εμμηνόπαυση παρατηρείται, μετά το τέλος αυτής, ότι αυξάνονται το λίπος και τα επίπεδα ινσουλίνης, εξαιτίας των περιττών κιλών ή της παχυσαρκίας που μπορεί να προκαλέσει αυτή η φάση στη ζωή της γυναίκας. Αυτές οι δύο αλλαγές συνεπάγονται μεγαλύτερο κίνδυνο για Καρκίνο του Μαστού. Μάλιστα, όταν το λίπος επικεντρώνεται στην περιοχή της κοιλιάς, τότε ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος από όταν εντοπίζεται σε άλλα σημεία του σώματος, όπως οι γλουτοί.

  7. Σωματική άσκηση: Πληθώρα επιστημονικών ερευνών κατατείνει στο συμπέρασμα ότι η σωματική άσκηση συμβάλλει σημαντικά στη μείωση του κινδύνου Καρκίνου του Μαστού. Πιο συγκεκριμένα, το ήπιο περπάτημα για 2,5 ώρες την εβδομάδα ρίχνει τα ποσοστά του κινδύνου κατά 18%, ενώ οι 10 ώρες την εβδομάδα έχουν ακόμη μεγαλύτερη επίδραση προς αυτή την κατεύθυνση.

Απροσδιόριστοι παράγοντες

Εκτός των προαναφερθέντων παραγόντων υπάρχουν και κάποιοι άλλοι, η δράση των οποίων δεν έχει επιβεβαιωθεί πλήρως σε σχέση με τον Καρκίνο του Μαστού.

Ένας τέτοιος παράγοντας είναι η διατροφή και τα θρεπτικά συστατικά που λαμβάνονται από τον οργανισμό μέσω βιταμινών. Το μολυσμένο περιβάλλον είναι ένας δεύτερος παράγοντας, καθώς υπάρχουν χημικές ενώσεις που μιμούνται τα οιστρογόνα και συνεπώς θα μπορούσαν να είναι ένοχα για τον Καρκίνο του Μαστού. Τέτοιες ουσίες εντοπίζονται σε ορισμένα καλλυντικά και προϊόντα περιποίησης και βέβαια στα πλαστικά. Το κάπνισμα, ακόμα και το παθητικό, είναι γνωστό ότι μπορεί να διαπεράσει τις βλαβερές χημικές ουσίες του μέσω του θηλασμού, αλλά προς το παρόν δεν έχει συσχετιστεί άμεσα με τον Καρκίνο του Μαστού, όπως έχει συμβεί από την άλλη με άλλους τύπους καρκίνου. Επίσης, η νυχτερινή εργασία αποτέλεσε αντικείμενο επιστημονικών μελετών οι οποίες απεφάνθησαν ότι αυξάνει τον κίνδυνο για Καρκίνο του Μαστού, πιθανώς λόγω των μεταβολών στην παραγωγή της μελατονίνης, η οποία εξαρτάται άμεσα από την έκθεση του σώματος στο ηλιακό φως.

Σε γενικές γραμμές, εκείνο που θα σας βοηθήσει πραγματικά είναι να μην αγχώνεστε δίχως λόγο ότι ο Καρκίνος του Μαστού θα εμφανιστεί στη ζωή σας, να επισκέπτεστε τον Γυναικολόγο σας τακτικά, να κάνετε τις προληπτικές εξετάσεις και την αυτοεξέταση μαστών και βέβαια να εξετάσετε ποιους από τους παραπάνω τροποποιήσιμους παράγοντες έχετε στη ζωή σας, ώστε να τους βγάλετε από αυτή οριστικά.

logo-breast-clinic.png

INFO!

Α. Τσιφτσόγλου, Γενικός Χειρουργός, Χειρουργός Μαστού
Κλ. Δεσίρης, Χειρουργός Γυναικολόγος, Χειρουργός Μαστού
Α. Ανανιάδης, Γενικός Χειρουργός, Χειρουργός Μαστού




Loader