Γεμάτος εμπόδια είναι ο επίπονος δρόμος αύξησης του μέσου μισθού στα 1.500 ευρώ (μεικτά) έως το 2027, στόχο που έχει επανειλημμένα θέσει ο πρωθυπουργός, χωρίς, ωστόσο, ξεκάθαρο σχέδιο για το πώς θα επιτευχθεί.
Ναι μεν τα τελευταία χρόνια ο μέσος μισθός σταθερά ανεβαίνει, ωστόσο η ακρίβεια τον «κερδίζει», καθώς αυξάνεται περισσότερο. Εκτιμάται πως μεταξύ 2021-2024 οι τιμές σε βασικά είδη διατροφής απογειώθηκαν κατά 35% μεσοσταθμικά, ενώ το τελευταίο διάστημα οι αυξήσεις στα τρόφιμα έριξαν ταχύτητα, ωστόσο ο πληθωρισμός έχει ρίξει… άγκυρα κοντά στο 3%, τροφοδοτούμενος κυρίως από αυξήσεις σε ενοίκια και υπηρεσίες.
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της «Εργάνης» η ελληνική αγορά αποτελείται κυρίως από μικρής κλίμακας επιχειρήσεις, οι περισσότερες στην Αττική και στη Μακεδονία, και ο μέσος μισθός αυξήθηκε κατά 7,2% συγκριτικά με το 2023, παρότι σχεδόν οι μισοί εργαζόμενοι αμείβονται με λιγότερα από 1.000 ευρώ μεικτά τον μήνα.
Ο μέσος μισθός σε ετήσια βάση «έκλεισε» το 2024 στα 1.342 ευρώ μεικτά (1.050 καθαρά), έναντι 1.251 ευρώ του 2023.
Θετικό είναι το γεγονός της αύξησης κατά 1,6% της πλήρους απασχόλησης (ανήλθε στο 76,4%) με τους μισθωτούς εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα να αυξάνονται κατά 93.312 άτομα, ήτοι αύξηση 4,1% σε σχέση με το 2023. Μάλιστα, ο ρυθμός αύξησης των θέσεων εργασίας διπλασιάστηκε το 2024 συγκριτικά με την περίοδο 2022-2023.
Οι μισοί παίρνουν λιγότερα από 1.000 ευρώ
Βάσει των στοιχείων της Εργάνης σκιαγραφείται μία διόλου ειδυλλιακή εικόνα:
Το 53,7% των εργαζομένων λαμβάνει πάνω από 1.000 ευρώ μεικτά. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2023 ήταν 46,3%.
Το χάσμα μισθωτής απασχόλησης ανδρών και γυναικών μειώθηκε στις 3,7 ποσοστιαίες μονάδες το 2024, έναντι 4,08 ποσοστιαίων μονάδων το 2023.
Το 76,41% των εργαζομένων (1.826.360 άτομα) εργάζεται περισσότερο από 35 ώρες την εβδομάδα. Σε επίπεδο μισθών, οι περισσότεροι εργαζόμενοι (462.644 άτομα ή 19,36%) λαμβάνουν από 1.001 έως και 1.200 ευρώ μεικτά. Βέβαια, υπάρχουν και 1.107.158 εργαζόμενοι (46,32%) που αμείβονται με έως 1.000 ευρώ.
Οι περισσότεροι εργαζόμενοι (981.760 άτομα ή 41,08% του συνόλου) είναι ηλικίας 45-64 ετών. Επίσης, άλλοι 901.886 εργαζόμενοι (ποσοστό 37,73%) είναι ηλικίας 30-44 ετών. Ο αριθμός των εργαζομένων ηλικίας 15 έως 29 ετών το 2024 ήταν 469.634. Αυτό ισοδυναμεί με αύξηση κατά 12.137 εργαζομένους (ποσοστιαία αύξηση 2,6%) σε σχέση με το 2023.
Οι πιο πολλοί εργαζόμενοι (312.983 ή 12,64%) δουλεύουν στο λιανικό εμπόριο. Ακολουθούν η εστίαση με 245.957 εργαζομένους (ποσοστό 9,93%), το χονδρικό εμπόριο (229.031 ή 9,25%), η εκπαίδευση (110.141 ή 4,45%) και η πρώτη πεντάδα ολοκληρώνεται με τη βιομηχανία τροφίμων (109.700 εργαζόμενοι ή 4,43%).
Οι συλλογικές συμβάσεις θα ξεκλειδώσουν τον κυβερνητικό στόχο
Ένα από τα ισχυρότερα θεσμικά εργαλεία για την αύξηση και προστασία των αμοιβών είναι οι συλλογικές συμβάσεις, γεγονός που αναγνωρίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και η κυβέρνηση, η οποία, κυρώνοντας την κοινοτική οδηγία για αξιοπρεπείς μισθούς, όρισε ρητώς πως έπειτα από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους θα εκπονηθεί πρόγραμμα δράσης που θα συμβάλλει στην αποτελεσματική προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων, χωρίς, βέβαια, ακόμα να έχουν γίνει απτά βήματα προς την επαναφορά τους.
Είναι χαρακτηριστικό πως, με βάση τα δημοσιευμένα στοιχεία του ΟΟΣΑ και του Eurofound, στην Ελλάδα η πυκνότητα των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εργαζομένων και των εργοδοτών είναι χαμηλή (περί το 20% για τους εργαζομένους και υπολειπόμενο του 20% για τους εργοδότες για το 2023, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ). Σε χαμηλά επίπεδα κινείται και η κάλυψη με συλλογικές συμβάσεις εργασίας -περί το 30%, ίσως και πολύ χαμηλότερα για το 2023- με βάση στοιχεία της ΓΣΕΕ και του Eurofound.
Η πολυετής δημοσιονομική κρίση και η μνημονιακή λαίλαπα επέφεραν τη σταδιακή κατάρρευση των συλλογικών συμβάσεων που διασφάλιζαν ένα αξιοπρεπές επίπεδο μισθών. Το μεγάλο στοίχημα που καλούνται να κερδίσουν κυβέρνηση και κοινωνικοί εταίροι είναι η επαναφορά τους, για να καλύπτουν όσο το δυνατόν περισσότερους κλάδους και, εφόσον αυτό κερδηθεί, θα ανοίξει και ο δρόμος για μέσο μισθό 1.500 ευρώ το 2027.
Προς κατώτατο 880 ευρώ
Την ίδια στιγμή, αύξηση της τάξεως των 40 έως 50 ευρώ αναμένεται να προκύψει για τις κατώτατες αμοιβές το 2025 από την 1η Απριλίου, με τη διαδικασία προσδιορισμού των αυξήσεων να εκκινεί έως το τέλος του μήνα και την υπουργό Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, να έχει ήδη αποστείλει επιστολές προς όλους του φορείς, προκειμένου να υποδείξουν τα μέλη τα οποία θα συγκροτήσουν τις δύο Επιτροπές που θα συμμετάσχουν στη διαβούλευση για τον καθορισμό του ύψους του κατώτατου μισθού.
Ο κατώτατος μισθός αναμένεται να ανέλθει στα 870 ή 880 ευρώ (746 ευρώ καθαρά) το 2025 -αύξηση 40 ή 50 ευρώ- ενώ ανάλογο ρυθμό θα ακολουθήσει και τα επόμενα έτη, προκειμένου να επιτευχθούν οι κυβερνητικοί στόχοι, για να διαμορφωθεί ο κατώτατος μισθός στα 950 ευρώ το 2027 και ο μέσος μισθός στα 1.500 ευρώ.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 16.02.2025
