Γράφει
Μιχάλης Αλεξανδρίδης
Οι «όχι στο έγκλημα του σταθμού Βενιζέλου» ξανάρχονται. Οι γνωστοί αρνητές κάθε έργου, κάθε αλλαγής, κάθε νέου νόμου και κάθε νέου μέτρου, βγήκαν και πάλι στο προσκήνιο, αυτήν την φορά με αφορμή την προοπτική ανάπλασης της ΔΕΘ. Αφού επί δεκαετίες δεν ενεργοποιήθηκαν καθόλου διεκδικώντας να γίνει κάτι με το χάλι της σημερινής ΔΕΘ (όγκοι μπετόν, ανυπαρξία πράσινου, αναχρονιστικά κι αντιλειτουργικά περίπτερα κλπ), αφού αδιαφόρησαν επιδεικτικά καθ’ όλην την πολύχρονη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης για το περιεχόμενο της ανάπλασης , μόλις αυτή μπήκε στην τελική φάση της ολοκλήρωσης κι ενόψει της προκήρυξης του διαγωνισμού κατασκευής, θυμήθηκαν να πουν ότι η πόλη χρειάζεται περισσότερο πράσινο και αυτό πρέπει να υπάρξει εκεί, με τον συνακόλουθο εξοβελισμό της ΔΕΘ από το κέντρο της πόλης, οπουδήποτε αλλού…
Δεν ισχυρίζομαι ότι το σχέδιο της ανάπλασης -αυτό που εν πάση περιπτώσει γνωρίζουμε πριν την οριστική του μορφοποίηση- είναι το ιδανικό. Δεν θεωρώ ότι κατέχω την απαιτούμενη γνώση, ούτε την διορατικότητα που χρειάζεται για να αποφανθώ πώς θα αξιολογήσουν οι επόμενες γενιές αυτό που θα κάνουμε εμείς σήμερα.
Ξέρω όμως τρία πράγματα, για τα οποία είμαι απολύτως σίγουρος, ως ενεργός πολίτης της πόλης. Ως άνθρωπος δηλαδή που νοιάζεται για τη βιώσιμη και οικονομικά αποδοτική λειτουργία της Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης περιοχής:
- Η ΔΕΘ, οι εκθεσιακές και συνεδριακές της δομές, για πάμπολλους λόγους -περιττό να τους απαριθμήσω- πρέπει να εκσυγχρονιστεί και να προσαρμοστεί την νέα εποχή και τις απαιτήσεις της.
- Η ΔΕΘ είναι ταυτισμένη με την καρδιά της Θεσσαλονίκης κι έτσι πρέπει να συνεχίσει, καθώς ενδεχόμενη απομάκρυνσή της εκτός πόλης, θα οδηγήσει στην αφαίρεση των δύο από τα τρία στοιχεία που την συναπαρτίζουν (πολιτικό γεγονός με την εξαγγελία οικονομικής πολιτικής κλπ, γιορτή της πόλης με μαζικές εκδηλώσεις που προσελκύουν χιλιάδες επισκέπτες, εκθεσιακές δραστηριότητες που βοηθούν στο να συνάπτονται συμφωνίες και να ανοίγουν δουλειές.
- Η Θεσσαλονίκη χρειάζεται πράσινο, χρειάζεται μεγάλο πάρκινγκ για να απαλυνθεί το κυκλοφοριακό της πρόβλημα, χρειάζεται ομορφιά
Το να βρεθεί ένα σχέδιο που μπορεί να εξυπηρετεί ταυτόχρονα όλες αυτές τις ανάγκες, εξασφαλίζοντας παράλληλα τόσο την χρηματοδότησή του όσο και την βιωσιμότητά του στο μέλλον (μη γίνει ένα πάρκο για παράδειγμα που δεν είναι διασφαλισμένη η συντήρησή του και θα ρημάξει…), είναι μια δύσκολη άσκηση.
Τη δουλειά ανέλαβε ως εντεταλμένη από την κυβέρνηση, η διοίκηση της ΔΕΘ και το Υπερταμείο. Προδιαγραφές, διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός, αξιολογήσεις, μελέτες και τελικά κατατέθηκε ένα σχέδιο. Σε αυτό παρενέβησαν οι φορείς, αλλά και ομάδες πολιτών και εξειδικευμένοι επιστήμονες εκφράζοντας εναλλακτικές προτάσεις κι αντιρρήσεις. Με την αποφασιστική ανάμιξη του Δήμου Θεσσαλονίκης, το σχέδιο τροποποιήθηκε σε μια κατεύθυνση μείωσης του μπετόν κι αύξησης των ελεύθερων χώρων, καθώς κι ενοποίησης του πρασίνου ώστε να δημιουργηθεί ένα μεγάλο πάρκο με κατάργηση της περίφραξης που αρχικά προβλεπόταν.
* Στις τελικές φάσεις επεξεργασίας του προτεινόμενου σχεδίου κι ενώ τα ερωτηματικά που απέμεναν αναπάντητα μειώνονταν (πόσα λεφτά θα βάλουν ιδιώτες επενδυτές και τι ανταλλάγματα θα λάβουν), εμφανίστηκαν οι …όχι σε όλα, λέγοντας να φύγει η έκθεση από το κέντρο της πόλης και στον σημερινό χώρο να γίνει ένα πάρκο. Ούτε πού θα πάει η ΔΕΘ, ούτε πόσο θα κοστίσει, ούτε αν θα μπορέσει να υπάρξει εκεί οικονομική δραστηριότητα, ούτε ποιος και από πού θα χρηματοδοτήσει το εγχείρημα.
Το μαξιμαλιστικό κι αφηρημένο αίτημα, έσπευσαν να υιοθετήσουν δήμαρχοι της Δυτικής πλευράς της πόλης (που δικαιολογημένα νιώθουν ότι αδικούνται οι περιοχές τους και οι κάτοικοί τους), ζητώντας να πάει κάπου δυτικά (στην Σίνδο ή αλλού) μια μεγάλη ΔΕΘ και όλο αυτό να χρηματοδοτηθεί από τα δημόσια ταμεία.
* Στο μυαλό μου έρχεται η σοφή φράση : «το άριστο είναι εχθρός του καλού». Επί της ουσίας, η υιοθέτηση μιας γενικής κι αόριστης πρότασης για μεταφορά της ΔΕΘ δυτικά και δημιουργία ενός πάρκου σε όλον τον χώρο που σήμερα αυτή καταλαμβάνει, θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στην κατάργηση της ΔΕΘ κι επειδή αυτό κανείς δεν μπορεί να το προτείνει, στην παραμοή της σημερινής θλιβερής πραγματικότητας. Δηλαδή στο όνομα του μεγάλου πάρκου και μεγάλης ΔΕΘ Δυτικά, θα έχουμε ούτε πάρκο, ούτε ανάπλαση, αλλά διατήρηση της σημερινής ασχήμιας με το τσιμέντο, τις απαρχαιωμένες εγκαταστάσεις και την μετατροπή του χώρου σε ένα τεράστιο υπαίθριο πάρκινγκ…
*Βέβαια οι συνήθεις αρνητές των πάντων, μηδενιστές ή νιχιλιστές, για να ανθίσουν, να προσεταιριστούν σημαντικό αριθμό ανθρώπων που διακρίνονται από ειλικρινή ευαισθησία για τον δημόσιο χώρο και δικαιολογημένες εν πολλοίς αμφιβολίες για τον τρόπο λειτουργίας της πολιτείας και τα κίνητρα όσων βρίσκονται πίσω από τις αποφάσεις, χρειάζονται ένα υπόβαθρο.
Χρειάζονται δηλαδή ένα ευνοϊκό περιβάλλον το οποίο διαμορφώνει τα πάνε έλα, η ατολμία, η αναποφασιστικότητα, η ολιγωρία, η αβελτηρία, η προχειρότητα των ανθρώπων που αποφασίζουν.
Θυμίζω ότι οι ακόλουθοι του «όχι στο έγκλημα του Βενιζέλου» μαζικοποιήθηκαν με την εσφαλμένη - για να μην πω εγκληματική- επιλογή να αφαιρεθούν όλα τα αρχαία και να πάνε σε ένα μουσείο που θα δημιουργούνταν στο Παύλου Μελά (γεια σου Στράτο). Οι αντιδράσεις αυτών, προκάλεσαν δεύτερες σκέψεις στους ιθύνοντες και ενεργοποίηση των φορέων της πόλης- που ως τότε κοιμόταν όρθιοι- με αποτέλεσμα να αποφασιστεί το «και μετρό- και αρχαία», και τελικά να υπάρξει η εξαιρετική λύση που απολαμβάνουμε στο μετρό μας.
* Κάπως ανάλογα, οι αντιρρήσεις και οι επιφυλάξεις σοβαρών ανθρώπων (επιστημόνων, κινήσεων πολιτών, οικολόγων κλπ) επέβαλαν την τροποποίηση του αρχικού φαραωνικού σχεδίου ανάπλασης της ΔΕΘ, την αφαίρεση όγκων από μπετό, την αύξηση κι ενοποίηση των χώρων πρασίνου, την διασφάλιση του δημοσίου χαρακτήρα της εκθεσιακής δραστηριότητας.
Εκεί ακριβώς βρισκόμαστε σήμερα. Να κλείσει αυτός ο κύκλος της μακράς διαβούλευσης και των διορθωτικών κινήσεων και η κυβέρνηση (με την συνεργασία Υπερταμείου και διοίκησης ΔΕΘ, να ανακοινώσουν την τελική τους πρόταση. Τι προτείνουν, πόσο κοστίζει, με ποιο πλάνο εγγυημένης χρηματοδότησης, και ποιο σχέδιο βιώσιμης μελλοντικής λειτουργίας.
* Μόλις η κυβέρνηση οριστικοποιήσει την τελική της πρόταση, θα υπάρξει μια τελευταία τοποθέτηση της πόλης. Κι όταν λέμε να πει η πόλη την τελευταία κουβέντα, εννοούμε είτε δια των εντεταλμένων εκπροσώπων της (Δήμος, δήμοι, περιφέρεια, επιμελητήρια φορείς), είτε απευθείας οι πολίτες μέσω δημοψηφίσματος που μπορεί να γίνει υπό τις προϋποθέσεις που προβλέπει το σύνταγμα και το νομικό πλαίσιο λειτουργίας της δημοκρατίας μας.
Έτσι δουλεύουν οι σύγχρονες δημοκρατίες, έτσι προχωρούν οι κοινωνίες. Έτσι πρέπει να προχωρήσουμε κι εμείς. Τα υπόλοιπα είναι ακτιβισμοί για το θεαθήναι και ματαίωση κάθε απόπειρας να βελτιώσουμε την πόλη που ζούμε, στο όνομα μις ιδανικά καλύτερης λύσης που δεν μπορεί να συγκεκριμενοποιηθεί, ούτε φυσικά να υλοποιηθεί…
* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 13.04.2025