To πρόσωπο του Ιανού εμφανίζει η αγορά της Θεσσαλονίκης καθώς από τη μία πλευρά μία μερίδα μικρομεσαίων επιχειρήσεων δεν βλέπει φως στο τούνελ της οικονομικής δυσπραγίας, ενώ από την άλλη όσο αυξάνεται το μέγεθος της επιχείρησης… η αισιοδοξία για την πορεία τoυ λιανεμπορίου εκτινάσσεται.
Σε κάθε περίπτωση το Μετρό που αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινότητάς μας, μεταβάλλει τις ευαίσθητες ισορροπίες του λιανεμπορίου οι οποίες θα πάρει χρόνο για να διαμορφωθούν οριστικά. Ειδικά οι σταθμοί-φιλέτα του κέντρου θέτουν σε τροχιά αυξήσεων (30% κατά μέσο όρο) και τον τζίρο των επιχειρήσεων, πλησίον των στάσεων.
Η μικρή «επανάσταση» που έφερε το Μετρό και η… έκρηξη της κίνησης στο κέντρο
Όπως αναφέρουν πηγές της αγοράς στη «ΜτΚ», «η κίνηση στο κέντρο από τότε που λειτούργησε το Μετρό αυξήθηκε με ραγδαίους ρυθμούς, στα μαγαζιά κοντά στους σταθμούς του κέντρου (Εγνατία, Αγίας Σοφίας, Βενιζέλου) αυξήθηκαν οι τζίροι, σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και πάνω από 30%. Οι αξίες στην Εγνατία πλέον ανεβαίνουν αντικατοπτρίζοντας τη νέα πραγματικότητα. Ανέβηκε και η διάθεση των καταναλωτών, αν λειτουργήσει και η επέκταση στην Καλαμαριά θα αυξηθεί ακόμα παραπάνω η κίνηση στο κέντρο. Ο κόσμος πάει πιο εύκολα από το ένα μέρος της πόλης στο άλλο, ακόμα και με το λεωφορείο ή το αυτοκίνητο, η κίνηση στα εμπορικά κέντρα έχει μειωθεί, οι καταναλωτές σπεύδουν στο κέντρο».
Τούρκοι και Ισραηλινοί «κρατούν» την αγορά
«Όταν ολοκληρωθεί και το FlyOver, το κέντρο της Θεσσαλονίκης θα εμφανίσει τρομακτική έκρηξη στην κίνηση, το κέντρο της πόλης θα θυμίζει ευρωπαϊκή μεγαλούπολη. Ήδη πολλές ισχυρές πολυεθνικές στον χώρο του λιανεμπορίου σπεύδουν να τοποθετηθούν στην Τσιμισκή. Το χειμώνα την κίνηση και τους τζίρους στα μαγαζιά της πόλης κράτησαν σε μεγάλο βαθμό οι Τούρκοι (αύξηση 400% στην επισκεψιμότητα) και οι Ισραηλινοί (150% πάνω). Δευτερευόντως Έλληνες και Βαλκάνιοι», προσθέτουν οι ίδιες πηγές.
Στην αντίπερα όχθη, την κατάσταση της αγοράς, με το Πάσχα (παραδοσιακά μία περίοδος που βοηθά τα καταστήματα) να κοντοζυγώνει, σκιαγραφεί με μελανά χρώματα στη «ΜτΚ» ο Νίκος Ιωάννου, αντιπρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης ο οποίος εστιάζει και στον αντίκτυπο της τεράστιας αύξησης του ηλεκτρονικού εμπορίου, με τους μικρούς της αγοράς να μην μπορούν για την ώρα να συμβαδίσουν με τη νέα τάση, απόρροια της έλλειψης κεφαλαίων.
«Πλέον η σεζόν έχει αλλάξει, έχουμε μπει στην άνοιξη και ελπίζουμε να βοηθήσει και ο καιρός για να τονωθεί το ενδιαφέρον του αγοραστικού κοινού, οι συνθήκες πάντως στην αγορά δεν έχουν μεταβληθεί, ο κόσμος δεν ξοδεύει εύκολα. Αυτό φάνηκε και στις χειμερινές εκπτώσεις που δεν πήγαν όπως περιμέναμε», σημειώνει.
«Θέλουν να μπουν στο ηλεκτρονικό εμπόριο αλλά δεν έχουν τα λεφτά οι ΜμΕ»
«Η οικονομική κατάσταση και τα συρρικνωμένα εισοδήματα των δυνητικών πελατών δεν έχουν αλλάξει για να μας οδηγήσουν σε διαφορετικές προβλέψεις. Το κομμάτι του ηλεκτρονικού εμπορίου είναι ένα διαφορετικό πεδίο, κάποιες επιχειρήσεις δουλεύουν ήδη πάνω σε αυτό αλλά οι μικρομεσαίες δυσκολεύονται καθώς αν και πειραματίζονται και είναι πρόθυμες να ακολουθήσουν δεν έχουν τους πόρους, σίγουρα πάντως είναι μία σχετικά νέα αγορά που πρέπει να την ακολουθήσουμε», υποστηρίζει.
«Στοχοποίηση των μικρών επιχειρήσεων, κλείνουν διαρκώς μαγαζιά»
Ο κ. Ιωάννου παράλληλα κάνει λόγο για «στοχοποίηση» της μικρομεσαίας επιχείρησης σε μία περίοδο που πολλές επιχειρήσεις κατεβάζουν ρολά, αδυνατώντας να ανταπεξέλθουν στην απογείωση των εξόδων, χωρίς να παίζουν ρόλο Μετρό και αύξηση μισθωμάτων.
«Πολλά μαγαζιά κλείνουν λόγω της οικονομικής στενότητας, ακόμα και σε κεντρικούς δρόμους, ανεξαρτήτως μετρό και αυξήσεων στα ενοίκια. Η αγορά πέρα από τα συμπιεσμένα εισοδήματα έχει να αντιμετωπίσει και την ραγδαία αύξηση στα λειτουργικά κόστη (ενέργεια) αλλά και τις επιβαρύνσεις που υφίσταται από την αναβάθμιση POS και ταμειακών, πολλοί τα έχουν αλλάξει δύο φορές και παραπάνω μέσα σε τρία χρόνια. Έχουν μπει και οι ψηφιακές κάρτες που δημιουργούν άλλα προβλήματα, καλλιεργείται μία λογική αποδιοπομπαίου τράγου για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, υφίστανται μία στοχοποίηση πως για όλα φταίνε αυτές. Πολλοί επαγγελματίες που είναι κοντά στη σύνταξη σκέφτονται να κλείσουν τα μαγαζιά τους σήμερα παρά αύριο» καταλήγει.
Ούτε τρώει με… χρυσά κουτάλια η αγορά ούτε «πεθαίνει»
Τελικά τι συμβαίνει; Τα πάει τόσο καλά η αγορά αλλά μερικές ΜμΕ δεν το… καταλαβαίνουν; Κακώς «γκρινιάζουν» κάποιοι; Οι μεγάλοι ζουν σε δικό τους κόσμο και τα βλέπουν όλα ειδυλλιακά;
Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Ναι μεν τα συρρικνωμένα εισοδήματα, οι διαρκείς ανατιμήσεις, το άλμα στα λειτουργικά κόστη, η καθυστέρηση στην υιοθέτηση ηλεκτρονικών καταστημάτων (e-shop) δοκιμάζουν σκληρά τις ΜμΕ λιανεμπόριο της Θεσσαλονίκης αλλά πολλές φορές η τάση των μικρομεσαίων να αναδεικνύουν πάντα μόνο τα αρνητικά, θολώνει την πραγματική εικόνα.
Πάντως, η μειωμένη αγοραστική δυνατότητα των καταναλωτών (στις χειμερινές εκπτώσεις φάνηκε έντονα) λόγω της γενικευμένης ακρίβειας αλλά και η εντεινόμενη πίεση που συνεχίζουν να υφίστανται οι επιχειρήσεις του λιανεμπορίου, τόσο εξαιτίας της χαμηλής αγοραστικής κίνησης κατά τη διάρκεια του έτους, όσο και του υψηλού ενεργειακού κόστους σφίγγουν την τανάλια στα μικρομάγαζα (πολλά «αποχαιρετούν» οριστικά), με τις αλυσίδες να κάνουν κουμάντο.
Στους μεγάλους πάνω από το 80% του τζίρου
Στο κέντρο της Θεσσαλονίκης (Τσιμισκή, Μητροπόλεως, Εγνατία), τα τελευταία χρόνια οι αλυσίδες κερδίζουν συντριπτικά το μεγαλύτερο κομμάτι μίας πίτας που μικραίνει επικίνδυνα ενώ ωφελημένα βγαίνουν και τα εμπορικά κέντρα.
Πιο συγκεκριμένα, πάνω από το 80% του τζίρου έχουν κατοχυρώσει τα πολυκαταστήματα και οι αλυσίδες έναντι των τοπικών εμπόρων, με την κατάσταση να βαίνει συνεχώς επιδεινούμενη για τους μικρομεσαίους.
Το ηλεκτρονικό εμπόριο που πλέον έγινε συνήθεια για πολλούς καταναλωτές φαίνεται πως σε πολλές περιπτώσεις «πιέζει» αφόρητα τους μικρομεσαίους που αδυνατούν να προσαρμοστούν ομαλά σε ένα άγνωστο για αυτούς πεδίο.
Από την άλλη πλευρά, οι πολυεθνικές και τα πολυκαταστήματα ανταποκρίθηκαν ταχύτατα στις νέες επιταγές των καιρών ενισχύοντας τη διαδικτυακή τους παρουσία, περιορίζοντας παράλληλα την έκταση των φυσικών τους καταστημάτων.
Οι παρωχημένες νοοτροπίες «κλείνουν» μαγαζιά
«Αγκάθι» για τις μικρομεσαίες λιανεμπορικές επιχειρήσεις, πέρα προφανώς από τους περιορισμένους πόρους που έχουν να διαθέσουν για την ανάπτυξη ηλεκτρονικών καταστημάτων, αποτελούν και κάποιες παρωχημένες νοοτροπίες και αντιλήψεις για τα e-shop που κυριαρχούν σε μεγάλο κομμάτι του εμπορικού κόσμου της πόλης.
Ναι μεν οι νέες τεχνολογίες μπορεί να ακούγονται σαν κινέζικα για κάποιους (κάτι κατανοητό σε ένα βαθμό), ωστόσο πρέπει να γίνει αντιληπτό πως αν δεν προσαρμοστείς δε θα επιβιώσεις, το πολύ πολύ να φυτοζωείς για ένα διάστημα μέχρι το λουκέτο.
Πέρασαν και δεν ακούμπησαν οι εκπτώσεις
Ενδεικτικό παράδειγμα που αποτυπώνει ανάγλυφα τη δυσπραγία που επικρατεί σε κομμάτι της αγοράς είναι και οι χειμερινές εκπτώσεις στις οποίες παραδοσιακά ποντάρουν οι επαγγελματίες για να πάρουν ανάσες τα ταμεία.
Οι προσδοκίες του εμπορικού κόσμου της Θεσσαλονίκης για αύξηση του τζίρου κατά την περίοδο των εκπτώσεων φαίνεται πως δεν επιβεβαιώθηκαν, σύμφωνα με έρευνα που διενήργησε ο ΕΣΘ.
Για σχεδόν τις μισές εμπορικές επιχειρήσεις (48,6%) δεν υπήρξε κάποια καλύτερη περίοδος μέσα στο χρονικό διάστημα των εκπτώσεων από άποψη αγοραστικής κίνησης, ενώ το 34,3% δήλωσε ότι τις πρώτες μέρες, από 13/01/2025 έως 31/01/2025, η αγοραστική κίνηση ήταν καλύτερη σε σχέση με τις υπόλοιπες μέρες. Το ποσοστό έκπτωσης κυρίως διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο στο 21%-30%.
Κάθε πέρσι και καλύτερα, κάθε… φέτος και χειρότερα
Χειρότερη ήταν η κίνηση σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο των χειμερινών εκπτώσεων για το 77,1% των ερωτηθέντων εκ των οποίων το 17,1% είχε μείωση πωλήσεων έως 10%, το 22,9% είδε τις πωλήσεις να μειώνονται από 11%-20%, το 17,1% από 21%-30%, το 11,4% είχε μείωση από 31%-40%, το 11,4% είχε μείωση μεγαλύτερη από 41%.
Για την πλειοψηφία των επιχειρήσεων, τα ποσοστά εκπτώσεων στα οποία κινήθηκαν οι φετινές εκπτώσεις στα εμπορεύματα των καταστημάτων ήταν στα ίδια επίπεδα με τα αντίστοιχα του 2024.
Προσφορές όλο το χρόνο
Σύμφωνα δε με τον ΕΣΘ «η δυσαρέσκεια των επιχειρήσεων από τις φετινές χειμερινές εκπτώσεις είναι ο λόγος που το 81,8% των επιχειρήσεων σκοπεύουν να διατηρήσουν τις προσφορές στο κατάστημά τους μετά το πέρας των εκπτώσεων».
Τα 5 σημεία «κλειδιά»
01)
Game changer, υπό προϋποθέσεις, θα μπορούσε να αποδειχτεί το Μετρό (σε βάθος χρόνου και η ολοκλήρωση του FlyOver) για την αγορά του κέντρου της Θεσσαλονίκης, «ξεδιπλώνοντας» ένα νέο εμπορικό χάρτη όπου οι μεγάλες πολυεθνικές θα έχουν, με βάση τα τωρινά δεδομένα, το πάνω χέρι.
02)
Το λιανεμπόριο της πόλης «χωρίζεται» σε ευνοημένους και μη από τη λειτουργία του Μετρό με τα μαγαζιά με εγγύτητα σε κεντρικούς σταθμούς να ωφελούνται.
03)
Κοντά στους σταθμούς του κέντρου, οι αυξήσεις στις ζητούμενες τιμές ενοικίασης ξεπερνούν ακόμα και το 25% ετησίως (ιδίως στην Εγνατία) με τα επαγγελματικά ακίνητα να πρωταγωνιστούν. Βέβαια η αγορά αντιστέκεται σθεναρά καθώς δεν μπορεί να «σηκώσει» τέτοιες επιβαρύνσεις.
04)
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις περιγράφουν μία δυσάρεστη εικόνα με την απαισιοδοξία να κυριαρχεί κάνοντας λόγο ακόμα και για στοχοποίησή τους την ώρα που τα έξοδα αυξάνονται με γεωμετρικούς ρυθμούς.
05)
Τροχοπέδη στην ταχεία και αποτελεσματική προσαρμογή των ΜμΕ στα νέα δεδομένα της εποχής αποτελεί η διστακτικότητα των ιδιοκτητών τους να «επενδύσουν» σοβαρά στην ψηφιακή αναβάθμιση των επιχειρήσεών τους.
Οι ιδιοκτήτες βάζουν στις ράγες αυξήσεις, οι ενοικιαστές τις «φρενάρουν»
Αν εστιάσουμε στον παράγοντα «Μετρό» διαπιστώνουμε πως η αγορά ακόμα προσπαθεί να «χωνέψει» τη νέα συνθήκη με τις διαπραγματεύσεις ενοικιαστών-ιδιοκτητών να παίρνουν φωτιά αν και το τελευταίο διάστημα καταγράφεται μία σχετική νηνεμία.
Εμβληματικοί εμπορικοί δρόμοι της πόλης, όπως η Εγνατία, «βιώνουν» τεράστιες αυξήσεις στα μισθώματα. Οι τιμές πώλησης και ενοικίασης επαγγελματικών ακινήτων κοντά σε σταθμούς του Μετρό ήδη είχαν «ενσωματώσει»… στο DNA τους τον αντίκτυπο επίδραση του μέσου σταθερής τροχιάς, πριν καν αυτό μπει αρχίσει δρομολόγια.
Υπό αυτό το πρίσμα, τιμές με ενσωματωμένο το «καπέλο» μετρό (μέχρι και 50% σε βάθος διετίας) καλούνται να καταβάλλουν όσοι προβαίνουν σε μίσθωση επαγγελματικών χώρων (εμπορικά καταστήματα), με την Εγνατία να βγαίνει έντονα ξανά στο προσκήνιο του εμπορικού χάρτη της πόλης ενώ Βενιζέλου και Αγίας Σοφίας ακολουθούν κατά πόδας.
Οι νέες προσυμφωνίες προβλέπουν ότι τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του Μετρό θα υπάρξει μία αύξηση κατά μέσο όρο της τάξης του 25% εφάπαξ και στον δεύτερο ένα επιπλέον 25%. Σε ακραίες περιπτώσεις, οι αυξήσεις αγγίζουν και το 100%, κυρίως στην Τσιμισκή και ανεξαρτήτως Μετρό.
«Ευνοημένοι όσοι είναι κοντά στο Μετρό, δεν άλλαξε κάτι στις περιφερειακές αγορές»
«Οι περιοχές που είναι γύρω από μεγάλους σταθμούς του Μετρό (όπως Αγίας Σοφίας, Βενιζέλου) και ήταν χρόνια ταλαιπωρημένες και πίσω από λαμαρίνες έχουν βοηθηθεί σίγουρα καθώς ο κόσμος από εκεί ξεκινά για να κατέβει στο κέντρο. Οι περιφερειακές αγορές δεν ωφελήθηκαν ιδιαίτερα, δεν υπήρξε η κίνηση που αναμενόταν στα καταστήματα για να δημιουργηθούν προσδοκίες», επισημαίνει ο κ. Ιωάννου.
«Μας ζητούν αυξήσεις μέχρι και 25% αλλά δεν τις δίνει η αγορά, ισορροπία μετά την αναταραχή»
«Μέχρι πριν ένα χρόνο όταν κάποιος νοίκιαζε έναν επαγγελματικό χώρο το συμβόλαιο προέβλεπε αναπροσαρμογή προς τα πάνω όταν λειτουργήσει το Μετρό από 15 μέχρι 25%, ωστόσο πολλοί ιδιοκτήτες δεν πήραν αυτές τις αυξήσεις καθώς δεν έβγαιναν οι ενοικιαστές, υπήρξε μία αναταραχή αλλά θεωρώ πως η αγορά έχει αρχίσει να ισορροπεί Δεν αλλάζουν τα πράγματα από τη μία μέρα στην άλλη επειδή λειτούργησε το Μετρό», τονίζει.
Αναμφίβολα λειτουργία του Μετρό καθιστά πλέον την Εγνατία πιο ελκυστική με τις τιμές ενοικίασης επαγγελματικών χώρων να διαμορφώνονται μεταξύ 30 ευρώ και 50 ευρώ το τ.μ. Προ Μετρό, τα μισθώματα στην Εγνατία διαμορφώνονταν μεταξύ 15-20 ευρώ το τ.μ.
Βέβαια, το τελευταίο διάστημα με πολλούς ενοικιαστές να αρνούνται να προχωρήσουν σε τέτοιες συμφωνίες, η αγορά ξαναβρίσκει τις σταθερές της καθώς καθίσταται σαφές πως το Μετρό, όσο κι αν βοηθάει τα μαγαζιά κοντά στους σταθμούς, δε θα αποβιβάσει… πλούτο από μόνο του, ούτε τα ταμεία. θα θησαυρίσουν.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 23.03.2025
