Τη βεβαιότητα ότι η ανάφλεξη της πυρόσφαιρας οφείλεται στην ύπαρξη υδρογονανθράκων εξέφρασαν οι Αχιλλέας Μιχόπουλος και Νικόλαος Κάρναβος, χημικοί μηχανικοί και τεχνικοί σύμβουλοι οικογενειών που έχασαν τους οικείους τους στο δυστύχημα των Τεμπών, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στο ΑΠΘ.
Στην ίδια εκδήλωσε ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ Γρηγόρης Παπαγιάννης εξήγησε γιατί η ανάφλεξη της πυρόσφαιρας μετά το δυστύχημα δεν μπορεί να αποδοθεί στα έλαια σιλικόνης.
Ο κ. Μιχόπουλος εξήγησε ότι, γενικά, όταν δημιουργείται πυρόσφαιρα ένα μέρος του υγρού αεριοποιείται και αναφλέγεται όταν υπάρχει σπινθήρας και ένα μεγάλο μέρος του καταλήγει στο έδαφος και καίγεται. «Το ίδιο συνέβη και στα Τέμπη. Στο έδαφος έπεσε μεγάλο ποσοστό υγρού, ένα μέρος απορροφήθηκε από το πορώδες έδαφος και ένα ποσοστό έπεσε στο πρανές, στο σημείο που ήταν τα βαγόνια».
Υπενθύμισε ότι 29 μέρες μετά το δυστύχημα ληφθήκαν δείγματα και βρέθηκαν αρωματικοί και πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες, σε προσωπικα αντικείμενα και στα βαγόνια. Ο ίδιος χρησιμοποίησε μοντέλα συσχέτισης του όγκου του θύλακα της φωτιάς στη μέγιστη ανάπτυξη του και υπολόγισε ότι στην πυρόσφαιρα αναφλέγησαν 3,8-5,4 τόνοι και στο έδαφος από 8,9-12,6 τόνοι, δηλαδή συνολικά θα πρέπει να υπήρχαν 12,7-18 τόνοι εύφλεκτου υλικού. «Η πυρόσφαιρα δύσκολο να σκότωσε, μόνο όσοι εκτέθηκαν άμεσα υπέστησαν θανατηφόρα εγκαύματα. Η φωτιά στο έδαφος ήταν αυτή που έκανε τη ζημιά» εκτίμησε.
Αναφερόμενος στα έλαια σιλικόνης, είπε ότι σύμφωνα με τις προδιαγραφές του κατασκευαστή δεν επιτρέπουν να υπάρξει κάποιας μορφής τόξο μέσα στο μετασχηματιστή και πρόσθεσε ότι είναι σχεδιασμένα να μην αναφλέγονται, παρά μόνο σε θερμοκρασία άνω των 300 βαθμών. «Αυτό που εμφανίζεται ως καινούρια έκθεση της Hellenic Train (σ.σ. και αποδίδει την έκρηξη στα έλαια σιλικόνης) είναι πολύ μπαγιάτικη, κατατέθηκε στον ανακριτή τον Ιούλιο του 2023. Βγήκε προχθές για επικοινωνιακούς λόγους» σχολίασε.
Από την πλευρά του ο Νικόλαος Κάρναβος, χημικός μηχανικός, ειδικός σύμβουλος ασφαλείας σε θέματα περιβάλλοντος και ποιότητας αναφέρθηκε στην ανάλυση που έκανε ο ίδιος, βασιζόμενος σε στοιχεία του Γενικού Χημείου του Κράτους. Επαναϋπολογίζοντας την περιεκτικότητα του ξυλολίου στο έδαφος σε υγρή βάση, χωρίς δηλαδή να υπολογίζεται η υγρασία του εδάφους ήταν 8,25 mg/kg, πολύ υψηλότερες από την αρχική εκτίμηση.
Ο ίδιος εκτίμησε ότι δεν ήταν μόνο ξυλόλιο αυτό που κάηκε, αλλά ένα μείγμα που είχε και βενζόλιο και χλωριωμένους υδρογονάνθρακες. Υπολογίζοντας με βάση μαθηματικά μοντέλα κατέληξε στην εκτίμηση ότι οι εύφλεκτες ουσίες που έπεσαν στο έδαφος θα πρέπει να ήταν 13,3 τόνοι, ποσότητα παρόμοια με αυτή στην οποία κατέληξε και η έκθεση του κ. Μιχόπουλου.
Ο Γρηγόρης Παπαγιάννης, ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, ειδικός σε δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και πραγματογνώμονας σε περιπτώσεις εκρήξεων υποσταθμών εξήγησε τη βασική λειτουργία των μετασχηματιστών και των ελαίων ψύξης, τα οποία έχουν έναυση στους 300 βαθμούς και αναφλεξιμότητα στους 400 βαθμούς.
Ο ίδιος σημείωσε ότι δυνητικά μπορεί να υπάρξει έκρηξη στους μετασχηματιστές εάν υπάρξει εσωτερικό ή εξωτερικό βραχυκύκλωμα. Ως προς το πρώτο είπε ότι στην περίπτωση των Τεμπών δεν υπήρξε εσωτερική έκρηξη καθώς η επαφή των παντογραφων με τη γραμμή τροφοδοσίας έπαψε αμέσως και οι μετασχηματιστές δεν ήταν υπό τάση.
Ως προς το εξωτερικό βραχυκύκλωμα είπε ότι «βεβαίως οι γραμμές ηλεκτρικής τροφοδοσίας δημιούργησαν σπινθήρες, αναπτύσσονται θερμοκρασίες πολύ υψηλές αλλά εντός του ηλεκτρικού τόξου».
Ο ομότιμος καθηγητής σημείωσε ακόμη ότι οι μετασχηματιστές βρέθηκαν σε απόσταση από το σημείο έναρξης πυρόσφαιρας, χωρίς σημάδια καταπόνησης ή ενδείξεις βίαιας έκρηξης. Ο μετασχηματιστής της επιβατικής βρέθηκε κάτω από την ηλεκτράμαξα και φέρει σχισμές «μάλλον από χτύπημα, όχι από έκρηξη» ενώ οι μετασχηματιστές της εμπορικής δεν έχουν ίχνη έκρηξης και παραμόρφωσης.
«Η πυρόσφαιρα θέλει καύσιμη ύλη σε επαρκή ποσότητα, κατάλληλη ποσότητα οξυγόνου και σπινθήρας. Μπορεί να ήταν αποκλειστική καύσιμη ύλη τα έλαια; Αυτή η πυρόσφαιρα ήθελε τουλάχιστον 4,6 τόνους καύσιμης ύλης. Συνολικά οι τρεις ηλεκτράμαξες είχαν 7,2 τόνους. Θα πρέπει να δεχτούμε ότι εξαερώθηκαν πλήρως τα έλαια και των τριών στον ίδιο χρόνο, όμως αυτό δεν τεκμηριώνεται από την εικόνα των μετασχηματιστών» είπε προσθέτοντας ότι στην περιοχή βρέθηκαν πολλά λάδια χυμένα που μαζεύτηκαν εκ των υστέρων με αντλίες, δηλαδή δεν ατμοποιήθηκε όλη η ποσότητα. Εμμέσως πλην σαφώς απέκλεισε και αυτός με τη σειρά του τα έλαια σιλικόνης ως πρωτογενή αιτία της ανάφλεξης.
Τέλος η επιζήσασα του δυστυχήματος Ευδοκία Τσαγλή που συντόνισε τη συζήτηση σημείωσε ότι η μνήμη πρέπει να γίνει γνώση και εργαλείο δικαιοσύνης.
