Nature: Οι δέκα άνθρωποι που διαμόρφωσαν την επιστήμη το 2024
Άφησαν το δικό τους αποτύπωμα στην επιστημονική κοινότητα και στον πλανήτη - Από τη θεραπεία αυτοάνοσων νοσημάτων με Τ-κύτταρα μέχρι δείγματα χώματος από τη Σελήνη
Η επιστήμη δεν έχει φύλο, αλλά η ιστορία της είναι γεμάτη από γυναίκες και κορίτσια που έπρεπε να ξεπεράσουν εμπόδια, προκαταλήψεις και δυσκολίες για να αφήσουν το αποτύπωμά τους στην ανθρώπινη γνώση. Από την εποχή της Μαρί Κιουρί μέχρι τις σύγχρονες γυναίκες στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, η συνεισφορά τους είναι αναμφισβήτητη, αν και συχνά αόρατη.
Όπως ομολογούν και τα στατιστικά, το έμφυλο χάσμα στους τομείς των θετικών επιστημών, της έρευνας και της τεχνολογίας παραμένει παρά την αυξανόμενη συμμετοχή των γυναικών στην επιστήμη. Οι γυναίκες στην επιστημονική έρευνα και κοινότητα συχνά αντιμετωπίζουν τη λεγόμενη «γυάλινη οροφή», που περιορίζει την ανέλιξή τους σε υψηλότερα επιστημονικά αξιώματα. Επίσης, τα ποσοστά της χρηματοδότησης για έρευνες που γίνονται από γυναίκες επιστήμονες είναι χαμηλότερα σε σχέση με τους άνδρες συναδέλφους τους.
Τα στατιστικά ομολογούν την υποεκπροσώπηση
Σύμφωνα με τα δεδομένα της UNESCO, οι γυναίκες αποτελούν μόλις το 33,3% των ερευνητών/ ευρευνητριών παγκοσμίως. Η ανισότητα αυτή εντείνεται σε τομείς όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, όπου οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν μόνο το 22% των επαγγελματιών. Οι γυναίκες αποτελούν μόνο το 28% των αποφοίτων μηχανικών και το 40% των αποφοίτων στην επιστήμη των υπολογιστών και την πληροφορική. Μόνο το 12% των μελών των εθνικών επιστημονικών ακαδημιών είναι γυναίκες. Παράλληλα, το έργο των ερευνητριών δεν παρουσιάζεται ισότιμα σε περιοδικά υψηλού κύρους.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το 2022, οι γυναίκες αντιπροσώπευαν το 41% των επιστημόνων και μηχανικών, με τον αριθμό τους να ανέρχεται σε περίπου 7,3 εκατομμύρια. Η συμμετοχή τους διαφέρει ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ, με τις Σκανδιναβικές χώρες να έχουν τα υψηλότερα ποσοστά. Για παράδειγμα, στη Δανία και τη Λιθουανία οι γυναίκες αποτελούν το 53% και το 52% των επιστημόνων, αντίστοιχα. Αντίθετα, σε χώρες όπως η Ουγγαρία και η Φινλανδία, τα ποσοστά πέφτουν κάτω από το 32%.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την έκθεση «She Figures 2021» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι γυναίκες στην Ελλάδα αντιπροσωπεύουν το 22,8% των αυτοαπασχολούμενων επαγγελματιών στους τομείς της Επιστήμης, της Μηχανικής και των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Παρότι η Ελλάδα δείχνει υψηλότερα ποσοστά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, παραμένει σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι γυναίκες έχουν ίσες ευκαιρίες σε όλους τους τομείς της επιστήμης.
Παγκόσμια Ημέρα Γυναικών και Κοριτσιών στην Επιστήμη
Καθιερώθηκε από τον ΟΗΕ το 2015, με στόχο την προώθηση της συμμετοχής των γυναικών και κοριτσιών στους τομείς της επιστήμης, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (STEM). Η ημέρα αυτή επιδιώκει να αναδείξει τη σημασία της ισότητας των φύλων και της ενίσχυσης των γυναικών στον επιστημονικό και τεχνολογικό τομέα, όπου διαχρονικά οι γυναίκες είναι υποεκπροσωπούμενες.
Αυτή η μέρα αποτελεί ευκαιρία για να αναγνωριστούν οι συνεισφορές των γυναικών και των κοριτσιών στην επιστήμη, να ενθαρρυνθούν οι νέες γενιές να ακολουθήσουν καριέρα στις επιστήμες και να υπογραμμιστεί η ανάγκη για εξάλειψη των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε αυτόν τον τομέα.
