Νέος μαινόμενος, γέρων μακρόβιος

Κώστας Μπλιάτκας
Γράφει Κώστας Μπλιάτκας Δημοσιογράφος

Και εκεί που λέμε ότι μας έζωσαν πολλά ερεβώδη πράγματα, μέσα και έξω από την Ελλάδα, στέκεσαι και ζητάς μία καλή είδηση.

Οι Έλληνες γερνούν, οι μετανάστες, φεύγουν, η μείωση του πληθυσμού και η έξαρση της υπογεννητικότητας καλά κρατούν ενώ υπάρχει πια μεγάλη αύξηση των 80άρηδων και των μονοπρόσωπων νοικοκυριών.

Η φωνή λαού για τα Τέμπη, αλλά και τη διαφθορά και παράλληλα, η γκρίζα καθημερινότητα της ακρίβειας, οι κρότοι του πολέμου που ακούγονται από πολλές γωνιές του πλανήτη σε κάνουν να σκεφτείς ότι αυτή τη φορά ίσως δεν είναι μόνο ποιητική υπερβολή πως παντού ο πολίτης είναι έξω φρενών απέναντι σε κάθε εξουσία.

Και όμως την προηγούμενη εβδομάδα έσκασε μύτη και μία καλή είδηση. Ποια είναι αυτή; Κερδίσαμε 6,5 χρόνια ζωής παραπάνω μέσα σε μισόν αιώνα.

Ένα γυμνάσιο και ένα λύκειο παραπάνω δρόμος παρέχεται στην επόμενη γενιά για να ζήσει συν ένα εξάμηνο μπόνους!

Πολύς χρόνος. Πριν ανταμώσει και αυτή η γενιά τις απορίες και τα διλήμματα απέναντι στο «μεγάλο Θήτα» της αξέχαστης ποιήτριας Κικής Δημουλά. Το «Θ» του θανάτου.

Βέβαια πολύ θα αντιτείνουν ότι η ποιότητα του χρόνου που μας δόθηκε να ζήσουμε και όχι τα πολλά χρόνια είναι αυτή που κάνει τη διαφορά.

Το λέει άλλωστε και η σοφία του λαϊκού τραγουδιού (εβίβα ρεμπέτες -λίγα χρόνια καλά) και της ροκ κοινότητας (live fast, die young).

Κακά τα ψέματα όμως, όσο τον άνθρωπο τον κυριεύει αυτό που λένε «φόβος θανάτου», ειδικά στις μεγάλες ηλικίες, τόσο η είδηση πως αυξάνεται το προσδόκιμο της ζωής γίνεται δεκτή με ανακούφιση.

Στην ΕΕ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε φτάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο από τότε που έχουμε στατιστικά στοιχεία φθάνοντας στα 81,4 έτη το 2023, με συνολική αύξηση 3,8 έτη από την έναρξη καταγραφής δεδομένων το 2002. Στην Ελλάδα το προσδόκιμο βρίσκεται στα 81,8 έτη ξεπερνώντας τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ειδικότερα, στις δώδεκα από τις 13 περιφέρειες της χώρας μας οι αριθμοί μας κατατάσσουν πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο το 2023. Στην κορυφή οι περιφέρειες του Βορείου Αιγαίου (83,8) και της Ηπείρου (83,7).

Σε ό,τι αφορά την πρώτη θέση σε ολόκληρη την ΕΕ για το 2023, αυτή την καταλαμβάνει η Μαδρίτη (Ισπανία) με 86,1 έτη και ακολουθεί η περιοχή του Τρέντο στην Ιταλία (85,1).

Εμείς ζούμε πια 6,5 χρόνια περισσότερα σε σχέση με πριν από σχεδόν μισόν αιώνα, αφού το προσδόκιμο το 1980 ήταν 75,3 έτη ενώ το 2023 είχε ανέβει στο 81,8.

Τώρα αναζητώντας τον νικητή σε σχέση με το τι συγκριτικά στοιχεία υπάρχουν για τα δύο φύλα, ισχύει το «σερζέ λα φαμ».

Στους άνδρες το προσδόκιμο είναι στα 79,2 χρόνια -σχεδόν όσο ήταν για τις γυναίκες το 1990!- ενώ για τις γυναίκες έχει φθάσει στα 84,4 χρόνια. Επί του συνόλου των «27» η Ελλάδα βρίσκεται στη 15η θέση.

Το 2023 το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση, αυξήθηκε στην ΕΕ κατά 0,8 έτη σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά και έφθασε σε τιμές ίσες ή υψηλότερες από το 2019 (είχε μειωθεί το 2020 και το 2021 λόγω της πανδημίας του COVID-19).

Είχε και κακά νέα η εβδομάδα που πέρασε. Από τους πλέον δυσαρεστημένους στον κόσμο είναι πια οι νέοι Έλληνες σύμφωνα με καινούρια στοιχεία.

Έρευνα δείχνει πως οι πολίτες 15 έως 29 ετών της χώρας μας δεν εμπιστεύονται καθόλου όχι μόνο την κυβέρνηση αλλά και τους θεσμούς γενικότερα, την καθημερινότητά τους και το βιοτικό τους επίπεδο.

Από την κυβέρνηση και τους θεσμούς, μέχρι τις δημόσιες υπηρεσίες και το βιοτικό επίπεδο, οι νέοι της Ελλάδας είναι μακράν οι πιο δυσαρεστημένοι στην Ευρώπη, αλλά και συνολικά μεταξύ 30 χωρών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).

Αυτό προκύπτει από ανάλυση των «Financial Times» με βάση δεδομένα του ινστιτούτου Gallup και δημοσκοπήσεις που διεξήχθησαν την περίοδο 2023-2024 σε 70.000 νέους, ηλικίας 15 έως 29 ετών.

Δεύτερη στο ίδιο ερώτημα, με 68,4%, κατατάσσεται η γειτονική μας Ιταλία υπό την κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι. Εντυπωσιακό στοιχείο είναι πως στην τρίτη θέση με 66,1% βρίσκονται οι ΗΠΑ, για μια περίοδο που στην προεδρία ήταν ακόμη ο Τζο Μπάιντεν.

Μέχρι και πριν από μία δεκαετία, οι περισσότεροι νέοι Ευρωπαίοι ψήφιζαν κόμματα που υποστηρίζουν τη δράση για το κλίμα, την κοινωνική δικαιοσύνη και τις πολιτικές απασχόλησης για τη νέα γενιά.

Οι τελευταίες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδειξαν όμως ότι όλο και περισσότεροι νέοι Ευρωπαίοι στρέφονται προς την ακροδεξιά, επιτρέποντας στα ευρωσκεπτικιστικά, αντιμεταναστευτικά και κατά του «συστήματος» κόμματα να εισπράξουν σημαντικά κέρδη. Γιατί όμως οι νέοι Ευρωπαίοι είναι τόσο θυμωμένοι; Είναι πολύ εύκολο να κατηγορήσουμε την υποτιθέμενη έλλειψη κοινωνικών αξιών των νέων και να κολλήσουμε ετικέτες όπως «συντηρητικοί», «δεξιοί» ή ακόμα και «εξτρεμιστές» στις νεότερες γενιές της Ευρώπης.

Όσο οι κυβερνήσεις αναβάλλουν την ανάληψη ευθυνών και πρωτοβουλιών για προβλήματα όπως η οικονομική ανασφάλεια, η εκπαίδευση, οι αποτυχίες της αγοράς εργασίας και η αδικία της κατανομής των βαρών μεταξύ των γενεών, αυτή η οργή θα μεγαλώνει…

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 23.03.2025