Τους τελευταίους μήνες πολλοί δήμοι άρχισαν να αποστέλλουν μαζικά, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αλλά και με κάθε άλλον πρόσφορο τρόπο, ειδοποιητήρια προς πολίτες με τα οποία τους καλούν να πληρώσουν πρόστιμα παρελθόντων δεκαετιών που τους είχαν επιβληθεί για παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Σε διαφορετική περίπτωση απειλούνται με κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών ή και στέρηση του δικαιώματος χορήγησης πιστοποιητικού φορολογικής ενημερότητας καθώς η απαίτηση έχει διαβιβαστεί στην Εφορία. Το φαινόμενο αυτό εντάθηκε τις τελευταίες ημέρες επειδή πλησιάζει η αποσβεστική προθεσμία που έχουν στη διάθεσή τους οι δήμοι προκειμένου να εισπράξουν τις παλιές κλήσεις. Σημειώνεται ότι προϋπόθεση για να μπορεί ένας δήμος να εισπράξει το πρόστιμο από μία κλήση είναι να έχει προχωρήσει προηγουμένως σε ταμειακή βεβαίωση του ποσού εντός το πολύ τριετίας από το τέλος του έτους στη διάρκεια του οποίου επιβλήθηκε το πρόστιμο. Παράλληλα, θα πρέπει να έχει στείλει σχετική ειδοποίηση βεβαίωσης του προστίμου και προς τον παραβάτη.
Με βάση όσα προβλέπει ο νόμος 5027/2023 οι παλιές κλήσεις χωρίζονται σε δύο κατηγορίες.
- Η πρώτη κατηγορία προστίμων περιλαμβάνει εκείνα που επιβλήθηκαν μετά τις 31.12.2018. Στην συγκεκριμένη περίπτωση εφαρμόζεται το άρθρο 39 του ν.5027/2023 με το οποίο τίθεται ο κανόνας της πενταετούς προθεσμίας για την είσπραξη των βεβαιωθέντων προστίμων που αρχίζει από τη λήξη του έτους της ταμειακής τους βεβαίωσης. Για παράδειγμα, εάν μία κλήση κόπηκε τον Μάιο του 2019, ο δήμος θα πρέπει να τη βεβαιώσει το αργότερο ως το τέλος του 2022 και να την εισπράξει ως το τέλος του 2027.
- Η δεύτερη κατηγορία προστίμων περιλαμβάνει εκείνα που επιβλήθηκαν μέχρι και τις 31.12.2018.
Στην συγκεκριμένη περίπτωση ο ν.5027/2023 δίνει τη δυνατότητα στους δήμους να τα εισπράξουν (εφόσον έχει προηγηθεί νόμιμη βεβαίωση και ειδοποίηση του παραβάτη) σε βάθος εικοσαετίας. Επομένως ένα πρόστιμο του ΚΟΚ που επιβλήθηκε μέχρι και τις 31.12.2018 και βεβαιώθηκε εντός τριετίας, μπορεί να εισπραχθεί αρκεί το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από τη βεβαίωσή του να μην υπερβαίνει τα 20 έτη. Σύμφωνα, όμως, με το άρθρο 72 του ν. 5027/2023 οι δήμοι μπορούν να κάνουν χρήση της 20ετούς προθεσμίας είσπραξης, μόνο για έναν ακόμη μήνα, δηλαδή μέχρι τις 2 Μαρτίου 2025. Μετά την πάροδο της συγκεκριμένης καταληκτικής ημερομηνίας όλα τα πρόστιμα, ανεξαρτήτως του χρόνου που επιβλήθηκαν, αποσβένονται μετά την πάροδο πέντε ετών από την ταμειακή τους βεβαίωση, με συνέπεια τη διαγραφή τους.
Με απλά λόγια, έως και τις 2 Μαρτίου 2025 οι δήμοι μπορούν να εισπράξουν όλα τα πρόστιμα που έχουν βεβαιωθεί ταμειακά από το έτος 2005 και μετά. Όλες οι προηγούμενες κλήσεις θα πρέπει αυτομάτως να διαγραφούν.
Όλα αυτά τα γνωρίζουν πολύ καλά οι δήμοι καθώς μετά την ψήφιση του ν.5027/2023, το υπουργείο Εσωτερικών απέστειλε ήδη από τις 4 Μαΐου 2023 την υπ. αρ. 534/2023 ερμηνευτική εγκύκλιο προς όλους τους δήμους με την οποία τους εξηγεί αναλυτικά τι προβλέπει ο ν.5027/2023. Επιπλέον, και το συνδικαλιστικό τους όργανο, η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, πριν από έναν χρόνο, στις 23 Φεβρουαρίου 2024, κοινοποίησε προς όλους τους δήμους, μέσω των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, επιστολή με διευκρινίσεις σχετικά με τις αποσβεστικές προθεσμίες για το χρόνο παραγραφής της είσπραξης των προστίμων. Συνεπώς οι δήμοι δεν δικαιούνται να ισχυρίζονται ότι δεν γνωρίζουν.
Παρ' όλα αυτά, όμως, πολλοί δήμοι κινήθηκαν με προχειρότητα και πανικό, ή, ακόμη και κουτοπόνηρα, αποστέλλοντας δεκάδες χιλιάδες ειδοποιητήρια σε πολίτες, απαιτώντας την είσπραξη παλιών προστίμων, υπό την απειλή της κατάσχεσης τραπεζικού λογαριασμού ή και της αδυναμίας έκδοσης πιστοποιητικού φορολογικής ενημερότητας. Προχώρησαν, δε, σε αυτή την ενέργεια, παρότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν είχαν στα χέρια τους τα αποδεικτικά, ούτε της ταμειακής βεβαίωσης του προστίμου, ούτε αυτό της κοινοποίησης της βεβαίωσης προς τον πολίτη. Απλώς, μπήκαν στη λογική, “δεν βαριέσαι, όσοι τσιμπήσουν και πληρώσουν, κέρδος είναι”. Όμως αυτό δεν συνιστά υπεύθυνη και έντιμη στάση απέναντι στους πολίτες. Άλλωστε, όσοι προσέφυγαν στα δικαστήρια κατά των δήμων, δικαιώθηκαν καθώς διαπιστώθηκε ότι δεν είχαν κινηθεί οι προβλεπόμενες διαδικασίες βεβαίωσης του προστίμου ή ειδοποίησης του παραβάτη.
Πλέον, η μόνη ενδεδειγμένη και έντιμη στάση των δήμων απέναντι στους πολίτες είναι η οριζόντια διαγραφή όλων των παλαιών κλήσεων, με βάση τις αποσβεστικές προθεσμίες και τις προϋποθέσεις του ν.5027/2023. Παράλληλα, θα πρέπει να κινήσουν και διαδικασία επιστροφής των προστίμων που εισέπραξαν καταχρηστικά, είτε μέσω ρύθμισης είτε μέσω κατάσχεσης τραπεζικού λογαριασμού, σε όσους καλόπιστα ή εκβιαζόμενοι, έχουν ήδη πληρώσει, μέρος ή και το σύνολο της οφειλής η οποία, σημειωτέον είναι υπερδιπλάσια, λόγω των προσαυξήσεων. Κι ας οργανώσουν στο εξής τις υπηρεσίες τους ώστε το φαινόμενο αυτό να μην επαναληφθεί.