Αυχενικό Σύνδρομο: Αντιμετώπιση, θεραπεία και πρόληψη

Αυχενικό Σύνδρομο

Το αυχενικό σύνδρομο αποτελεί μια συνηθισμένη κλινική εκδήλωση, της οποίας όμως οι αιτίες ποικίλουν σημαντικά. Αυτό το χαρακτηριστικό μπορεί να την κάνει δύσκολη στη διάγνωση και κατ΄επέκταση να εμποδίσει την αποτελεσματική θεραπεία.

Τα μέσα που χρησιμοποιούνται για τον σκοπό αυτό είναι τα ακόλουθα:

• Ιστορικό
• Ακτινολογικός έλεγχος
• Νευρολογικός έλεγχος
• Αξιολόγηση

Θεραπεία του Αυχενικού Συνδρόμου

Η θεραπεία γίνεται στον ιατρό και φυσικοθεραπευτή, και η σωστή συνεργασία τους είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πάθησης. Αφού ολοκληρωθεί η αξιολόγηση και αποκλεισθούν τυχόν συνυπάρχουσες διαταραχές (ή εάν υπάρχουν να έχουν αντιμετωπισθεί ανάλογα), ξεκινά η αποκατάσταση με κυριότερους στόχους τους εξής:

• Ανάπαυση και προστασία της περιοχής (οξύ στάδιο)
• Μείωση του πόνου και ελάττωση του μυϊκού σπασμού
• Βελτίωση της κινητικότητας της περιοχής
• Αύξηση της μυϊκής δύναμης και αντοχής
• Πρόληψη πιθανών υποτροπών
• Διόρθωση διαταραχών του υπολοίπου σώματος

Η χειρουργική θεραπεία ενδείκνυται απόλυτα σε μικρό ποσοστό περιπτώσεων και αντιμετωπίζεται σαν τελευταία επιλογή, όταν οι συντηρητικές μέθοδοι αποτύχουν.

Ανάπαυση και ορθωτική υποστήριξη

Η ανάπαυση και η χρήση αυχενικού περιλαίμιου ενδείκνυνται κυρίως κατά το οξύ στάδιο της πάθησης και μόνο στις εξής περιπτώσεις:

• Τραυματικές κακώσεις
• Ριζιτικά συμπτώματα από κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου ή στον ερεθισμό της ρίζας στα οστεόφυτα ή παρακείμενους ιστούς.
• Έντονος μυϊκός σπασμός που καθιστά την κίνηση επώδυνη.

Η ωφέλεια του περιλαίμιου στις παραπάνω περιπτώσεις είναι αδιαμφισβήτητη.

Θα πρέπει παρόλα αυτά να σημειωθεί ότι η μακροχρόνια χρήση του περιλαίμιου μπορεί να οδηγήσει σε ατροφίες των μυών της περιοχής, μείωση της ελαστικότητας συνδέσμων και θυλάκων, περιορισμό διατροφής του δίσκου και ψυχολογική εξάρτηση του ασθενούς στο κολλάρο.

Φαρμακευτική αγωγή

Περιλαμβάνει συνήθως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, στεροειδή αντιφλεγμονώδη, μυοχαλαρωτικά, τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, βιταμίνες και αγγειοδιασταλτικά βελτιωτικά της κυκλοφορίας.

Πρόληψη και εργονομία

Είναι γενικά αποδεκτό ότι η πρόληψη αποτελεί την καλύτερη ιατρική τακτική. Στο πλαίσιο της προληπτικής αγωγής για το αυχενικό σύνδρομο σημαίνουσα θέση έχει η εργονομία, η οποία μελετώντας τις εκάστοτε εργασιακές συνθήκες από μηχανικής πλευράς και χρησιμοποιώντας τις αρχές της βιολογικής μηχανικής, επιχειρεί να δώσει σε κάθε περίπτωση τις καταλληλότερες οδηγίες για τη χρήση της αυχενικής μοίρας (ΑΜΣΣ), ώστε αυτή να καταπονείται όσο το δυνατό λιγότερο κατά τη διάρκεια μιας εργασίας. Παράλληλα, μελετά και προτείνει την κατασκευή ή την προσαρμογή των οργάνων και των επίπλων, έτσι ώστε η χρήση τους να μην εξαναγκάζει το ανθρώπινο σώμα σε επίπονες και περιττές κινήσεις καθώς και σε ανώμαλες φορτίσεις, οι οποίες αργά ή γρήγορα θα οδηγήσουν στην εμφάνιση επώδυνων συνδρόμων.

• Ελάττωση του βάρους που δέχεται η περιοχή
• Μείωση του μοχλοβραχίονα, μέσω του οποίου το βάρος επιδρά στην περιοχή
• Αύξηση της δύναμης των αυχενικών και ραχιαίων μυών
• Βελτίωση του νευρομυικού συντονισμού της αυχενικής περιοχής (ιδιοδεκτικότητα και κιναισθησία)

Φυσικοθεραπεία

Η οργανωμένη φυσικοθεραπεία αποτελεί την αποτελεσματικότερη θεραπευτική παρέμβαση στην αντιμετώπιση του αυχενικού συνδρόμου και τη μόνη χωρίς παρενέργειες. Οι στόχοι της αποσκοπούν στα ακόλουθα:

1. Ελάττωση του πόνου
2. Χαλάρωση των μυών της περιοχής
3. Βελτίωση της κινητικότητας της ΑΜΣΣ, της κεφαλής, των ώμων και της υπόλοιπης ΣΣ
4. Αύξηση της δύναμης των αυχενικών μυών, των ραχιαίων, των μυών της ωμικής ζώνης, των κοιλιακών και των υπόλοιπων μυών που ρυθμίζουν τη θέση της ΣΣ, της λεκάνης και του άνω άκρου
5. Πρόληψη τυχόν υποτροπών (εκπαίδευση του ασθενούς και συμβουλές εργονομίας)

Οι παραπάνω στόχοι επιτυγχάνονται από μία σειρά εργαλείων που διαθέτει πλέον ο σύγχρονος φυσικοθεραπευτής στη φαρέτρα του με τη βοήθεια της τεχνολογίας (π.χ διαμαγνητική αντλία, laser, tecar, ηλεκτροθεραπεία, κρυοθεραπεία) και φυσικά χειρομάλαξη (όπου ο θεραπευτής με τη μηχανική παρέμβαση των χεριών προκαλεί διέγερση του συμπαθητικού ή παρασυμπαθητικού).

Τέλος, η κινησιοθεραπεία (το αναπόσπαστο εργαλείο του κάθε φυσιοθεραπευτή ανάλογα με την εξειδίκευσή του και την οργανωμένη γνώση τεχνικών), είναι ο κατεξοχήν παράγοντας που θα επαναφέρει τον ασθενή και την αυχενική μοίρα στην προηγούμενη λειτουργική κατάσταση.

Με τις ενεργητικές ειδικές ασκήσεις μέσω ενός προγράμματος αποκατάστασης, ο ασθενής, με τη βοήθεια του φυσιοθεραπευτή, θα εκπαιδευθεί ώστε να μπορεί να τις εκτελεί καθημερινά με σκοπό την αύξηση της δύναμης και της αντοχής των μυών της περιοχής και τη διατήρηση του εύρους κίνησης των αρθρώσεων.

Το πρόγραμμα και η φύση των ασκήσεων διαφέρει σε κάθε ασθενή, λαμβάνοντας υπόψη σε κάθε περίπτωση τις αντενδείξεις, π.χ οξεία φάση του συνδρόμου, φλεγμονές ή όγκοι, ύπαρξη νευρολογικής συμπτωματολογίας, κακή γενική κατάσταση, αστάθειες της περιοχής.

Τεχνικές χαλάρωσης: Είναι μία διαδικασία με την οποία ο ασθενής ελαττώνει την τάση των μυών μέσω ειδικών ασκήσεων, εκμεταλλευόμενος ορισμένες διεγκεφαλικές λειτουργίες.

Εργονομικές συμβουλές: Μερικές από τις οδηγίες που μπορούν να δοθούν για τη σωστή και ασφαλή χρήση του αυχένα, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι βλαβερές συνέπειες μιας πολύωρης και κοπιώδους απασχόλησης, είναι οι ακόλουθες:

• Διατήρηση καλής στάσης κεφαλής και αυχενικής μοίρας (ΑΜΣΣ)
• Υποστήριξη των αγκώνων σε περιπτώσεις εργασίας σε γραφείο
• Υποστήριξη της οσφυϊκής μοίρας (ΟΜΣΣ) με μαξιλάρι για τη διατήρηση της φυσιολογικής λόρδωσης
• Κλίση του επιπέδου εργασίας (γραφείο ή πάγκος) κατά 10^ο – 15^ο
• Αποφυγή εργασιών πάνω από το ύψος της κεφαλής
• Σωστή τοποθέτηση καθισμάτων, πάγκων εργασίας, οθόνη υπολογιστή, τηλεόρασης κλπ
• Διακοπή εργασίας ανά τακτά διαστήματα και εκτέλεση απλών ασκήσεων που θα χαλαρώσουν τους μύες, θα αποφορτίσουν τους μεσοσπονδύλιους δίσκους και τις αρθρικές αποφύσεις και θα βελτιώσουν την κυκλοφορία του αίματος.

Κιουρκτζιάν Μαρί
Φυσικοθεραπευτής
Πιστοποιημένη Schroth Therapist
& εξειδικευμένη στη Μυοσκελετική Φυσικοθεραπεία

Ιδρύτρια και επικεφαλής φυσικοθεραπεύτρια του κέντρου Φυσιοθεραπείας & Αποκατάστασης Μαρί Κιουρκτζιάν
Διεύθυνση: Αλ. Σβώλου 34, Πλατεία Ναυαρίνου
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2310 223393 , 6977383543
Website