Εξάρχεια: Η σοκαριστική στιγμή που 37χρονος επιτίθεται σε 22χρονη για να τη βιάσει (βίντεο)
Η άμεση αντίδραση της φίλης και της αδελφής της, καθώς και διερχόμενων πολιτών, αποδείχθηκε σωτήρια, καθώς κατάφεραν να ακινητοποιήσουν τον 37χρονο
- Newsroom
Τα ευρήματα μελέτης ομάδας επιστημόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) υπό τον καθηγητή Γιάννη Ζιώμα, που ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια για λογαριασμό του Οργανισμού Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης (ΟΡΘ) -και αναμένεται να ολοκληρωθεί τέλη Νοεμβρίου- δεν αφήνουν περιθώρια ερωτήσεων για τα λάθη που έχουν γίνει στους πολεοδομικούς σχεδιασμούς στους επτά δήμους του συγκροτήματος, όπου φιλοξενούνται οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις που υπάγονται στην οδηγία "SEVEZO" (στην οποία περιγράφονται οι κανόνες ασφαλείας βάσει των οποίων πρέπει να λειτουργούν). Της Φανής Χαρίση
Είκοσι έξι βιομηχανίες, επτά δήμοι και χιλιάδες κάτοικοι. Τρία στοιχεία που συνθέτουν το παζλ ενός τρομακτικού σεναρίου και τον εφιάλτη αυτό να γίνει πραγματικότητα. Τι θα γίνει σε περίπτωση βιομηχανικού ατυχήματος; Μπορεί οι μνήμες από τη φωτιά στις δεξαμενές της JET OIL στις 24 Φεβρουαρίου του 1986 να είναι μακρινές, όμως η άναρχη δόμηση που έχει σημειωθεί όλα αυτά τα χρόνια στη δυτική Θεσσαλονίκη δυστυχώς ενισχύει τα φρικιαστικά σενάρια, αφού οι αυλές πολλών σχολείων και πολυκατοικιών γειτνιάζουν με τις επίμαχες 26 βιομηχανίες
Τα ευρήματα μελέτης ομάδας επιστημόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) υπό τον καθηγητή Γιάννη Ζιώμα, που ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια για λογαριασμό του Οργανισμού Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης (ΟΡΘ) -και αναμένεται να ολοκληρωθεί τέλη Νοεμβρίου- δεν αφήνουν περιθώρια ερωτήσεων για τα λάθη που έχουν γίνει στους πολεοδομικούς σχεδιασμούς στους επτά δήμους του συγκροτήματος, όπου φιλοξενούνται οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις που υπάγονται στην οδηγία "SEVEZO" (στην οποία περιγράφονται οι κανόνες ασφαλείας βάσει των οποίων πρέπει να λειτουργούν). Αποτέλεσμα αυτού είναι ότι σε περίπτωση μεγάλου βιομηχανικού ατυχήματος, οι συνέπειες στις κατοικημένες περιοχές της Θεσσαλονίκης θα είναι τραγικά απρόβλεπτες, αφού στα συγκεκριμένα σημεία δεν υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας.
"Υπάρχουν σχολεία και πολυκατοικίες σε σημεία που δεν έπρεπε να βρίσκονται", είπε ξεκάθαρα στη "ΜτΚ" ο καθηγητής Γιάννης Ζιώμας, της σχολής Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ.
Οι δήμοι που μπήκαν στο "στόχαστρο" των επιστημόνων είναι αυτοί όπου λειτουργούν οι 26 μονάδες. Πρόκειται για το δήμο Θεσσαλονίκης, Κορδελιού, Εχεδώρου, Ευόσμου, Μενεμένης, Πολίχνης και Αγίου Αθανασίου.
Είναι απόλυτα ξεκάθαρο ότι τα παρελθόντα έτη, λόγω έλλειψης πλαισίου και κανόνων ασφαλείας, έγιναν οικιστικά εγκλήματα στον καθορισμό των χρήσεων γης κατά τη δημιουργία των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων. Έτσι σπίτια, σχολεία, χώροι συνάθροισης με ευπαθείς πληθυσμούς όπως είναι τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι χτίστηκαν δίπλα σε δεξαμενές καυσίμων, χημικών και άλλων επικίνδυνων ουσιών που αν γίνει κάποιο ατύχημα, τότε δυστυχώς θα μετράμε θύματα και ζημιές.
ΣΤΟ “ΚΟΚΚΙΝΟ”
Ο ΔΗΜΟΣ ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ
Από τους επτά δήμους αυτός που βρίσκεται στο "κόκκινο" είναι ο δήμος Κορδελιού με πληθυσμό 30.000 κατοίκους, αφού μέσα σε πυκνοκατοικημένη περιοχή του βρίσκονται αρκετές από τις επίμαχες μονάδες. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τη "SEVEZO" προβλέπονται τρεις ζώνες ανάλογα με τις επιπτώσεις που θα έχει ένα βιομηχανικό ατύχημα. Αυτές οι ζώνες παρομοιάζονται ως τρεις ομόκεντροι κύκλοι με επίκεντρο μια βιομηχανία και όπως ανοίγουν καταγράφεται ο βαθμός του ατυχήματος ανάλογα με τις ανθρώπινες απώλειες και τις υλικές ζημιές.
Έτσι ο δήμος Κορδελιού ανήκει στη Ζώνη 1, όπου εκεί σε περίπτωση ατυχήματος αναμένονται σοβαροί τραυματισμοί και θάνατοι σε σημαντικό ποσοστό. Ο δήμος Ευόσμου κατατάσσεται στη δεύτερη ζώνη, όπου για τα περισσότερα άτομα της ζώνης αυτής αναμένονται μη ανατάξιμες βλάβες στην υγεία τους και πιθανοί θάνατοι σε μικρό ποσοστό του πληθυσμού. Στη Ζώνη 3 οι επιπτώσεις είναι μέτριες και δεν αναμένονται θάνατοι, ενώ οι βλάβες στην υγεία θα είναι σε μικρό αριθμό ατόμων.
Τα αποτελέσματα της μελέτης έχουν αποτυπωθεί και σε έναν χάρτη, στον οποίο φαίνονται οι μονάδες και οι ζώνες επιρροής σε περίπτωση ατυχήματος.
Σύμφωνα με τον κ. Ζιώμα, από τη μέχρι τώρα καταγραφή των βιομηχανικών ατυχημάτων μεγάλης έκτασης (ΒΑΜΕ), στο 99% αυτών οι επιπτώσεις της πρώτης ζώνης είναι μέσα από το φράχτη της βιομηχανίας και στη δεύτερη ζώνη καταγράφονται τραυματισμοί.
Ωστόσο, στην Ελλάδα τα μεγάλα βιομηχανικά ατυχήματα δεν έχουν λείψει. Η JET OIL στη Θεσσαλονίκη, η φωτιά στα διυλιστήρια του Ασπρόπυργου το 1989, η Πετρόλα το 1992 είναι μερικά από τα πιο σημαντικά.
Η μελέτη του Μετσόβιου έρχεται να επισημάνει σειρά λαθών δόμησης και χρήσεων γης, που στοιβάχτηκαν όλα αυτά τα χρόνια σε δήμους της δυτικής Θεσσαλονίκης, αλλά κυρίως να βάλει όρους στις επικείμενες επεκτάσεις.
Ακόμη, ένα εύλογο ερώτημα είναι αν μετά την ανακοίνωση της πολύμηνης μελέτης οι φορείς θα κινητοποιηθούν και δεν θα διστάσουν να πάρουν μέτρα.
Για παράδειγμα, θα απομακρυνθούν τα σχολεία που θεωρείται παγκοσμίως έγκλημα να βρίσκονται δίπλα σε τέτοιου είδους βιομηχανίες;
ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η SEVEZO
Η κοινοτική οδηγία "SEVEZO I" του 1982 -που ονομάστηκε έτσι από την πόλη της Βόρειας Ιταλίας, όπου το 1976 σημειώθηκε μεγάλο βιομηχανικό ατύχημα με διαρροή διοξινών- ανανεώθηκε με τη "SEVEZO II" της 9ης Δεκεμβρίου 1996, καθορίζοντας τα μέτρα και τους όρους για την αντιμετώπιση των κινδύνων από ατυχήματα μεγάλης έκτασης σε εγκαταστάσεις ή μονάδες λόγω της ύπαρξης επικίνδυνων ουσιών". Ουσιαστικά, η δεύτερη οδηγία ήρθε να συμπληρώσει την πρώτη, όπου αναφερόταν μόνο τα μέτρα καταστολής κι όχι τα μέτρα πρόληψης. Η ελληνική νομοθεσία που εναρμονίστηκε (ΚΥΑ 5697/590) καλύπτει κατηγορίες εγκαταστάσεων στις οποίες υπάρχουν συγκεκριμένες επικίνδυνες ουσίες όπως είναι το χλώριο, το νιτρικό αμμώνιο, το υδροχλώριο κτλ. αλλά και κατηγορίες επικίνδυνων ουσιών όπως οξειδωτικές, πολύ τοξικές, επικίνδυνες για το περιβάλλον κτλ.
Τα βιομηχανικά ατυχήματα μεγάλης έκτασης, όπως επισημαίνεται και στην οδηγία, έχουν μεγάλη πιθανότητα να επεκταθούν, προκαλώντας αλυσιδωτό ατύχημα (domino), είτε μέσα στην ίδια τη μονάδα είτε εκτός. Έχουν μεγάλη διάρκεια ανάλογα με τη μορφή εκδήλωσης του περιστατικού από κάποιες ώρες μέχρι αρκετές ημέρες και εκτός από τον άμεσο αριθμό των θυμάτων μπορεί να έχουν και μακροπρόθεσμες συνέπειες στην υγεία των ατόμων της περιοχής όπου σημειώθηκε το ατύχημα.
Ακόμη, όπως επισημαίνεται, η υγεία των εργαζομένων στην εγκατάσταση και των ανθρώπων που βρίσκονται κοντά στο χώρο του ατυχήματος είναι δυνατόν να κινδυνεύσει από εγκαύματα λόγω έκθεσης σε θερμική ακτινοβολία, από τραυματισμούς που οφείλονται στο ωστικό κύμα και στα πρωτογενή και δευτερογενή θραύσματα λόγω εκρήξεων, και από δηλητηρίαση ή χημικά εγκαύματα λόγω έκθεσης σε τοξικές ουσίες (εισπνοή, επαφή με το δέρμα, κατάποση τροφής).
Υπάρχει σχέδιο αντιμετώπισης
αλλά γίνεται σεβαστό;
Της Φανής Σοβιτσλή
Η νομαρχία Θεσσαλονίκης από την πλευρά της έχει καταγραμμένες 20 μονάδες, οι οποίες είναι υποχρεωμένες βάσει των κοινοτικών οδηγιών να προβαίνουν σε ασκήσεις ετοιμότητας για την πιθανή περίπτωση ατυχήματος. Εξαίρεση, μεταξύ των μεγάλων μονάδων που υποχρεούνται να προβαίνουν σε σχετικές ασκήσεις βιομηχανικών ατυχημάτων αποτελούν τα Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛ.ΠΕ), που έχουν εφαρμόσει τόσο την κοινοτική οδηγία SEVEZO που προβλέπει τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για να μειωθεί ο κίνδυνος προς κατοικημένες περιοχές καθώς και το Σχέδιο Αντιμετώπισης Τεχνολογικών Ατυχημάτων Μεγάλης Έκτασης (ΣΑΤΑΜΕ), το οποίο στηρίζεται στην οδηγία SEVEZO.
Παρʼ όλα αυτά, πολλοί είναι οι φορείς που υποστηρίζουν ότι αν πράγματι τηρούνταν οι οδηγίες και κυρίως οι αποστάσεις ασφαλείας που προβλέπονται, τότε το μεγαλύτερο τμήμα της Θεσσαλονίκης θα έπρεπε να… μετακομίσει τουλάχιστον σε κάποιο γειτονικό νομό. Και αυτό δεν είναι υπερβολή αν λάβει κανείς υπόψη το παράδειγμα της 5ης Συνοικίας στο Ελευθέριο Κορδελιό, που βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τις δεξαμενές πετρελαίου, όπως και την πυρκαγιά που προκλήθηκε το Φεβρουάριο του ʼ86 στις εγκαταστάσεις πετρελαιοειδών της Jet Oil στη Θεσσαλονίκη και το οποίο καταγράφηκε ως το μεγαλύτερο ίσως βιομηχανικό ατύχημα που σημειώθηκε ποτέ στην Ελλάδα. “Υποτίθεται ότι πάθαμε και μάθαμε, αλλά δυστυχώς δεν μάθαμε τίποτα. Παρά τα ατυχήματα που σημειώθηκαν στη Θεσσαλονίκη και δη στη βιομηχανική ζώνη, κανένας φορέας δεν μας ενημερώνει για τίποτα, για κανένα σχέδιο παλιό ή καινούργιο, τη στιγμή που οι οικισμοί μας γειτνιάζουν με τη ΒΙ.ΠΕ.”, υπογράμμισε ο δήμαρχος Εχεδώρου Γιώργος Αρβανιτίδης.
ΕΛΕΓΧΟΙ ΣΤΙΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ
Τα τελευταία χρόνια πάντως, δεδομένης της ραγδαίας ανάπτυξης της βιομηχανίας, οι νομαρχίες της χώρας οδηγήθηκαν στην εκπόνηση των ΣΑΤΑΜΕ, σχέδια τα οποία στο νομό Θεσσαλονίκης οφείλουν να εφαρμόσουν οι βιομηχανικές μονάδες που δραστηριοποιούνται στις τρεις κατηγορίες: Φυτοφαρμάκων, παραγωγή υγραερίου, καυσίμων και χημικών. “Πράγματι, οι εταιρείες αυτές οφείλουν να εφαρμόζουν αυτούς τους σχεδιασμούς, υποβάλλοντας ταυτόχρονα μελέτες ασφαλείας στις αρμόδιες υπηρεσίες της νομαρχίας”, αναφέρει η αντινομάρχης Ανάπτυξης και Βιομηχανίας Ιωάννα Τζάκη. Μάλιστα, ανέφερε ότι και οι 20 εταιρείες έχουν υποβάλει στη ΝΑΘ μελέτη (σχετικά με τα μέτρα ασφαλείας σε περίπτωση ατυχήματος και κινητοποίησης των φορέων), γιατί μόνο μʼ αυτόν τον τρόπο καταχωρούνται στο υπουργείο Ανάπτυξης και την υπηρεσία του Περιφερειακού Συντονισμού Εκτάκτων Αναγκών (ΠΣΕΑ). “Πάντως, σε δικούς μας ελέγχους απέναντι στις εταιρείες αυτές διαπιστώθηκαν πλημμελήματα και όχι σοβαρές ελλείψεις που θα έθεταν σε κίνδυνο το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία”, σημείωσε η κ. Τζάκη και διευκρίνισε ότι κάθε βιομηχανική μονάδα οφείλει να πάρει ξεχωριστά μέτρα ασφαλείας, λόγω της κατηγορίας του παραγόμενου προϊόντος και του τονάζ.
Το ΣΑΤΑΜΕ
Τον Απρίλιο του 1999 ολοκληρώθηκε το γενικό ΣΑΤΑΜΕ, που στηρίζεται στο ότι "στην ευρύτερη περιοχή Θεσσαλονίκης υπάρχει μεγάλος αριθμός εγκαταστάσεων, που εμπεριέχουν κινδύνους μεγάλου ατυχήματος". Πρόκειται για διυλιστήρια πετρελαίου και εγκαταστάσεις επεξεργασίας προϊόντων πετρελαίου, αποθήκες υγρών και αερίων καυσίμων, εγκαταστάσεις φυτοφαρμάκων κτλ.
Το ΣΑΤΑΜΕ εκπονήθηκε με χρηματοδοτήσεις του Γʼ ΚΠΣ και κατατέθηκε στην Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας της νομαρχίας Θεσσαλονίκης, η οποία έχει την ευθύνη να το εφαρμόσει, συντονίζοντας όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Τον Δεκέμβριο του 2000 έγινε η πρώτη άσκηση εφαρμογής του ΣΑΤΑΜΕ στη Θεσσαλονίκη, με πρωτοβουλία του ΥΠΕΧΩΔΕ.
Σήμερα, το ΣΑΤΑΜΕ επεκτείνεται στα ΕΛΠΕ (διυλιστήριο - δεξαμενές πετρελαιοειδών και υγραερίων και κλάδος χημικών) και επεκτείνεται σε άλλες 19 μονάδες διακίνησης υγραερίου, διακίνησης - αποθήκευσης πετρελαιοειδών, αποθήκευσης χημικών και αποθήκευσης γεωργικών φαρμάκων που βρίσκονται στο Καλοχώρι, την Ιωνία και τη Σίνδο.
Η φωτιά στην
Jet Oil το 1986
στα πρωτοσέλιδα
των “Μακεδονία”
και “Θεσσαλονίκη”
Στις 24 Φεβρουαρίου 1986 η Θεσσαλονίκη "ξυπνά" με τον εφιάλτη αγκαλιά και τον ουρανό κατάμαυρο από το μαζούτ που καιγόταν στις δεξαμενές της εταιρείας. Η φωτιά έσπειρε τον πανικό για επτά ημέρες, προκαλώντας παράλληλα ζημιές στο περιβάλλον και τις γεωργικές καλλιέργειες. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις δεξαμενές που ξέσπασε η φωτιά υπήρχαν 65.000 τόνοι μαζούτ και μεγάλες ποσότητες νάφθας.
"Απειλή για τη Θεσσαλονίκη- Μαίνεται η φωτιά στο Καλοχώρι- Η πύρινη κόλαση θα συνεχιστεί για μέρες" ήταν ο πρωτοσέλιδο τίτλος της εφημερίδας "ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ" την 25η Φεβρουαρίου 1986. Στο ρεπορτάζ αναφερόταν "Ώρα 3 το πρωί κάηκε και η τρίτη δεξαμενή- Άλλες δύο φορές είχαν εκδηλωθεί πυρκαγιές".
