Μία ιστορική μέρα επιστροφής στον προστατευτισμό και ενταφιασμού του ελεύθερου εμπορίου που καθόριζε τις παγκόσμιες οικονομικές σχέσεις, ξημέρωσε μετά την άνευ προηγουμένου απόφαση Τραμπ να επιβάλει δασμούς (ξεκινά σήμερα η ισχύς τους) σε όλο τον πλανήτη (20% στην ΕΕ).
Μετά το πρώτο σοκ και το μούδιασμα, όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε τους δασμούς από τον Κήπο των Ρόδων την περασμένη Τετάρτη, οι εξαγωγείς της Βόρειας Ελλάδας χτίζουν άμυνες και τρόπους αντίδρασης σε δύο κατευθύνσεις για να προσαρμοστούν στην επόμενη μέρα και στη νέα σκοτεινή εποχή που αναδύεται.
Θα κοπεί η όρεξη στα τρόφιμα;
Υπό αυτό το πρίσμα, ελιές, φέτα, κομπόστα, ελαιόλαδο, κρασί, αρτοσκευάσματα, επώνυμα αρτοσκευάσματα και τυποποιημένα προϊόντα (οι πυλώνες των εξαγωγών τροφίμων της χώρας μας στις ΗΠΑ) αναμένεται πληρώσουν κατά βάση ,το μάρμαρο των δασμών (πόσο, πώς και σε τι έκταση μένει να φανεί).
Μετά τον εμπορικό πόλεμο που κήρυξαν οι ΗΠΑ, ο ηγέτης της αγοράς στην ελεύθερη παγκοσμιοποιημένη οικονομία (αδιανόητα πράγματα σε… αδιανόητους καιρούς), το επιχειρείν στη χώρα μας οχυρώνεται με δύο τρόπους για αρχή.
Απορρόφηση κόστους, δίχτυα σε νέες αγορές - «Βλέποντας και κάνοντας»
Αφενός ξεκινούν ήδη σκληρές διαπραγματεύσεις μεταξύ εξαγωγέων από την Ελλάδα και εισαγωγέων από τις ΗΠΑ με βασική επιδίωξη να απορροφηθεί ένα μέρος των δασμών.
Για παράδειγμα, αντί ένα προϊόν που κοστίζει 10 ευρώ να κοστίζει μετά τους δασμούς 20%, 12 ευρώ, αν οι δύο πλευρές απορροφήσουν το 10% της αύξησης, το προϊόν θα κοστίζει 11 ευρώ.
Αφετέρου, οι επιχειρήσεις ήδη μελετούν τις δυνατότητες διείσδυσης σε νέες μεγάλες αγορές με πολλά περιθώρια ανάπτυξης να εμφανίζουν οι Καναδάς, Ασία, Ινδία (παγκόσμια οικονομική υπερδύναμη).
Πάντως, με δεδομένο πως η κατάσταση αλλάζει με ραγδαίους ρυθμούς (μιλάμε για μία δυναμική και όχι στατική εικόνα), οι εξαγωγείς βλέπουν, δρουν και αντιδρούν, ανάλογα με τις εξελίξεις.
«Συγκρατημένη αισιοδοξία, θα αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες»
«Παραμένουμε συγκρατημένα αισιόδοξοι για τις συνέπειες των δασμών στις εξαγωγικές επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας, σίγουρα οι εξαγωγείς μπορούν να ανταπεξέλθουν. Αυτό που ευελπιστούμε είναι είτε να πάρει πίσω ο Τραμπ τους δασμούς (δεν είναι απίθανο) έπειτα από διαπραγματεύσεις είτε να υπάρξουν εξαιρέσεις σε συγκεκριμένα προϊόντα που μας αφορούν, δουλεύουμε ήδη σε αυτή την κατεύθυνση», σημειώνει στο emkakedonia.gr o πρόεδρος του ΣΕΒΕ, Σίμος Διαμαντίδης.
«Τη μεσαία τάξη των ΗΠΑ θα πλήξουν οι δασμοί»
«Στις ΗΠΑ οι δασμοί θα ανεβάσουν τον πληθωρισμό ακόμα και στο 7% από 3% σήμερα ενώ εκτιμάται πως θα στοιχίσουν στους καταναλωτές (στη μεσαία τάξη και τα φτωχότερα στρώματα) 3.500 δολάρια ετησίως. Οι λιανέμποροι αγοραστές των ελληνικών προϊόντων στην Αμερική θα προσπαθήσουν να κρατήσουν σε ανεκτά επίπεδα τις τιμές, απορροφώντας μέρος του πρόσθετου κόστους των δασμών για να μην περάσει στους καταναλωτές. Στο πλαίσιο αυτό, οι ελληνικές επιχειρήσεις θα επιδιώξουν και αυτές να μη μετακυλήσουν ολόκληρο το πρόσθετο κόστος των δασμών στην τιμή των αγαθών, σε καμία περίπτωση δε θέλουν να χάσουν κρίσιμες αγορές όπως των ΗΠΑ με πιστό κοινό, όχι μόνο των ομογενών. Βοηθάει η σχετική συγκράτηση του μεταφορικού κόστους το τελευταίο διάστημα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ελιά την οποία μάθαμε στους Αμερικανούς», επισημαίνει.
Ρότα για Ινδία, Ασία, Καναδά
«Οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις επιβάλλεται να στραφούν σε νέες αγορές όπως είναι η Ινδία, ευρύτερα οι ασιατικές αγορές και ο Καναδάς για να διοχετεύουν τα προϊόντα τους σε ένα διευρυμένο καταναλωτικό κοινό», καταλήγει.
Κι αν τα πάρει όλα πίσω;
Μεγάλη μερίδα αγοράς και αναλυτών δεν αποκλείει στροφή 180 μοιρών από τον Τραμπ ο οποίος, το έχει διαμηνύσει κιόλας, αν λάβει τα κατάλληλα ανταλλάγματα είναι διατεθειμένος να κάνει πίσω και να ακυρώσει τους δασμούς, «τρελαίνοντας» και πάλι τον πλανήτη…
Μόνη βεβαιότητα η αβεβαιότητα
Σε κλαδικό επίπεδο, τα τρόφιμα και ποτά αποτελούν τον μεγαλύτερο εξαγωγικό κλάδο προς τις ΗΠΑ, με μερίδιο 30,6%, ακολουθούμενο από τα πετρελαιοειδή με 22,8% και τα βιομηχανικά είδη με 16,5%.
Είναι ενδεικτικό πως οι ελληνικές ελιές κατέχουν το 27,4% των συνολικών εξαγωγών του κλάδου των τροφίμων και ποτών προς την Αμερική.
Στα επιτελεία των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων έχουν πάρει χαρτί, μολύβι και κομπιουτεράκια προσπαθώντας να υπολογίσουν τα κόστη των δασμών και τα περιθώρια συγκράτησης τιμών για να μην περάσει όλο το κόστος των δασμών στον μέσο Αμερικανό καταναλωτή.
Ακόμα είναι αδύνατον να γίνουν ασφαλείς εκτιμήσεις για τον μετρήσιμο αντίκτυπο των δασμών στους ισολογισμούς, στα έσοδα των εταιρειών και στο ΑΕΠ. Πρόσφατη μελέτη της Εθνικής Τράπεζας, εκτίμησε ότι οριζόντια αύξηση των δασμών κατά 10% σε όλα τα εξαγόμενα προϊόντα από την ΕΕ προς τις ΗΠΑ θα μείωνε τις συνολικές ελληνικές εξαγωγές κατά περίπου 1,7%, σε σταθερές τιμές, και το ελληνικό ΑΕΠ κατά 0,4%, σωρευτικά μέχρι τα τέλη του 2026.
Με την οικονομία να είναι πρωτίστως κλίμα, ανασφάλεια και αβεβαιότητα φωλιάζουν στο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον με την ελληνική οικονομία και την οικονομία αναπόφευκτα να «βρέχονται» από το έμμεσο κόστος της πολιτικής Τραμπ που «τρελαίνει» τους οικονομολόγους.
Η ακτινογραφία των ελληνικών εξαγωγών
Βάσει των επίσημων στοιχείων, το 2024 οι ελληνικές εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες ανήλθαν σε €2,41 δισ., σημειώνοντας αύξηση 13,9% σε σύγκριση με το 2023 και 20,7% σε σχέση με το 2020.
Οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν μόλις το 1% του ΑΕΠ της Ελλάδας, γεγονός που υποδηλώνει περιορισμένη οικονομική εξάρτηση από την αμερικανική αγορά.
Το εμπορικό ισοζύγιο Ελλάδας – ΗΠΑ είναι πλεονασματικό για την Ελλάδα, με το πλεόνασμα να διαμορφώνεται σε 268,19 εκατ. ευρώ το 2024, υποχωρώντας σημαντικά σε σύγκριση με το 2023 (617,71 εκατ. ευρώ).
Βέβαια, στη Βόρεια Ελλάδα όπου χτυπά η καρδιά πολλών παραγωγικών μονάδων τροφίμων (πρώτη περιφέρεια σε αγροδιατροφικά προϊόντα η Κεντρική Μακεδονία), οι συνέπειες κάθε άλλο παρά αμελητέες θα είναι σε επιμέρους κλάδους που αγωνιούν για τα μελλούμενα.
Ο μεγάλος φόβος
Εφόσον οι μεγάλες εξαγωγικές αγορές (Γερμανία, Ιταλία) προς τις οποίες κατευθύνονται οι εξαγωγές της Ελλάδας πληγούν σοβαρά από τον εμπορικό πόλεμο μειώνοντας τη ζήτηση για ελληνικά προϊόντα, τότε στον εξαγωγικό κόσμο θα σημάνει κόκκινος συναγερμός. Ακόμα όμως δεν είμαστε εκεί.
Τα μέτρα που ανακοίνωσε ο Τραμπ θα τεθούν σε ισχύ σε δύο φάσεις: Από σήμερα 5 Απριλίου θα εφαρμοστεί ο βασικός δασμός του 10%, ενώ από τις 9 Απριλίου θα εφαρμοστούν πρόσθετοι δασμοί, προσαρμοσμένοι ανάλογα με τη χώρα προέλευσης.
O εμπορικός πόλεμος του 21ου αιώνα ξεκίνησε με όλες τις οικονομίες να χάνουν και τις σταθερές του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος να κλονίζονται συθέμελα...
