Η πορεία πρωταθλητισμού της ελληνικής οικονομίας και το πλεόνασμα ρεκόρ που υπερέβη τα 11 δισ. ευρώ το 2024 (5,5 δισ. πάνω από τον στόχο), ξεπερνώντας κάθε προσδοκία, ακόμα και των πλέον αισιόδοξων στο οικονομικό επιτελείο, άνοιξε το μονοπάτι των παροχών και της «διάχυσης» της ευημερίας των αριθμών και στους πολίτες, αν και ο δρόμος που πρέπει να διανυθεί, για να αυξηθούν τα εισοδήματα, είναι ακόμα μακρύς.
Πέραν του θηριώδους πρωτογενούς πλεονάσματος (δηλαδή τα έσοδα μείον τα έξοδα του κράτους, αφού αφαιρεθούν οι τόκοι εξυπηρέτησης του χρέους) της τάξης του 4,8% για την περσινή χρονιά, η Ελλάδα πέτυχε και δημοσιονομικό πλεόνασμα (έσοδα-έξοδα) της τάξης του 1,3% κάτι που είχε να συμβεί πάρα πολλά χρόνια.
Στο πλαίσιο αυτό, τα μέτρα ενίσχυσης έχουν ως εξής:
1. Μόνιμη επιστροφή ενοικίου σε 948.000 νοικοκυριά
Από τον Νοέμβριο του 2025, η κυβέρνηση καθιερώνει τη μόνιμη επιστροφή ενός ενοικίου κάθε χρόνο σε περίπου 948.000 ενοικιαστές με χαμηλά ή μεσαία εισοδήματα. Η επιστροφή αφορά τόσο την κύρια κατοικία όσο και τη φοιτητική στέγαση.
Πώς εφαρμόζεται:
• Η επιστροφή θα αντιστοιχεί στο 1/12 του ετήσιου δηλωθέντος ενοικίου.
• Το ποσό θα καταβάλλεται κάθε Νοέμβριο, απευθείας στον τραπεζικό λογαριασμό των δικαιούχων.
• Για την κύρια κατοικία, το μέγιστο ποσό επιστροφής είναι 800 ευρώ, προσαυξανόμενο κατά 50 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο παιδί.
• Για τη φοιτητική κατοικία, το μέγιστο ποσό είναι 800 ευρώ.
Εισοδηματικά και περιουσιακά όρια:
• Άγαμοι: Εισόδημα έως 20.000 ευρώ.
• Έγγαμοι/σύμφωνο συμβίωσης: Έως 28.000 ευρώ, +4.000 ευρώ για κάθε παιδί.
• Μονογονεϊκές οικογένειες: Έως 31.000 ευρώ, +5.000 ευρώ για κάθε επιπλέον παιδί μετά το πρώτο.
• Η συνολική ακίνητη περιουσία δεν πρέπει να ξεπερνά τις 120.000 ευρώ για άτομο, με +20.000 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος της οικογένειας.
• Δεν υπάρχει περιουσιακό όριο για τη φοιτητική κατοικία.
Ποιοι ωφελούνται:
Η ρύθμιση αναμένεται να καλύψει το 80% των ενοικιαστών, δηλαδή περίπου 1.280.000 πολίτες, με ετήσιο κόστος 230 εκατ. ευρώ για τον κρατικό προϋπολογισμό.
Οι νέες εστίες αυξήσεων και η «αποκάλυψη» των «μαύρων» ενοικίων
Με βάση τις πρώτες εκτιμήσεις παραγόντων της κτηματαγοράς, αν και το μέτρο αναμφισβήτητα θα βοηθήσει τις πιο ευάλωτες ομάδες να πάρουν ανάσα μέσα στη λαίλαπα των αυξήσεων στα ενοίκια, ενδέχεται να πυροδοτήσει νέο ράλι ανόδου των μισθωμάτων.
Παράλληλα, η επιστροφή ενοικίου, αν και δίνει κίνητρα στους ενοικιαστές να δηλώνουν τα αληθινά μισθώματα (κατά βάση ένα ποσό φαίνεται στην εφορία και ένα άλλο δίνεται «μαύρα») που καταβάλλουν (και ασφαλώς το μέσο ενοίκιο στη χώρα δεν είναι 250 ευρώ, όπως αποτυπώνεται τις φορολογικές δηλώσεις), δίνει… κίνητρα και στους ιδιοκτήτες για νέες αυξήσεις.
Επίσης, η παρέμβαση αφορά έναν μήνα, τους υπόλοιπους 11 οι ιδιοκτήτες θα έχουν… το πάνω χέρι στις σχέσεις που διαμορφώνονται με τους ενοικιαστές.
2. Ετήσια οικονομική ενίσχυση 250 ευρώ σε 1,44 εκατ. πολίτες
Μόνιμη καθιέρωση της ετήσιας οικονομικής ενίσχυσης των 250 ευρώ, η οποία αφορά:
• Συνταξιούχους άνω των 65 ετών με ετήσιο εισόδημα έως:
Α) 14.000 ευρώ (άγαμοι), περιουσία έως 200.000 ευρώ.
Β) 26.000 ευρώ (έγγαμοι/σύμφωνο συμβίωσης), περιουσία έως 300.000 ευρώ.
• Δικαιούχους αναπηρικών επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ και του e-ΕΦΚΑ.
• Ανασφάλιστους υπερήλικες.
Χαρακτηριστικά της ενίσχυσης:
• Καταβάλλεται μέχρι 30 Νοεμβρίου κάθε έτους.
• Είναι καθαρό ποσό, αφορολόγητο, ακατάσχετο και ανεκχώρητο.
• Δεν συμψηφίζεται με οφειλές προς το δημόσιο ή ασφαλιστικά ταμεία.
Ποιοι καλύπτονται:
• 1.157.551 συνταξιούχοι (62% του συνόλου των άνω των 65 ετών).
• 248.823 άτομα με αναπηρία.
• 34.357 ανασφάλιστοι υπερήλικες.
Εκτιμώμενο δημοσιονομικό κόστος: 360 εκατ. ευρώ ετησίως.
Καλοδεχούμενη ενίσχυση αλλά η ακρίβεια νικά…
Σίγουρα η ενίσχυση των χαμηλοσυνταξιούχων καθίσταται κάτι παραπάνω από αναγκαία, παρέχοντάς τους ένα πρόσθετο βοήθημα για να ανταπεξέλθουν στις πιεστικές συνθήκες των ανατιμήσεων, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα λύσει ως διά μαγείας την εντεινόμενη δυσαρμονία μεταξύ συντάξεων και ακρίβειας με τη δεύτερη για την ώρα να επικρατεί… πανηγυρικά.
3. Αύξηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ)
Από το 2025, το ΠΔΕ ενισχύεται κατά 500 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο, σε μία προσπάθεια να τονωθούν οι επενδύσεις εν μέσω διεθνούς οικονομικής επιβράδυνσης.
Στόχοι της αύξησης:
• Επιτάχυνση μεγάλων έργων υποδομής.
• Στήριξη της εσωτερικής ζήτησης και της απασχόλησης.
• Αντιστάθμιση των αρνητικών συνεπειών από τους περιορισμούς στο διεθνές εμπόριο.
Η αύξηση στο ΠΔΕ εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλάνο σταθερής δημοσιονομικής επέκτασης, που επιχειρεί να ισορροπήσει τη στήριξη της κοινωνίας με την ανάγκη για μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.
Ακρίβεια και φοροδιαφυγή «έχτισαν» το πλεόνασμα
Στην καλύτερη του αναμενόμενου δημοσιονομική πορεία του 2024 συνέβαλε τόσο η είσπραξη επιπλέον 2 δισ. ευρώ από τη μείωση της φοροδιαφυγής (6μηνη εφαρμογή POS και My DATA, τεκμαρτό εισόδημα στους ελεύθερους επαγγελματίες ) όσο και η υπέρβαση του στόχου για τα φορολογικά έσοδα (11,5 δισ. ευρώ τη διετία 2023-2024) κάτι που δεν οφείλεται μόνο στην ανάπτυξη αλλά και στην γενικευμένη ακρίβεια.
Δημοσιονομική σύνεση
Η κυβέρνηση, κινούμενη με δημοσιονομική σύνεση, επέλεξε να διαθέσει 1,1 δισ. στην κοινωνία κα όχι μεγαλύτερο ποσό σε αυτήν τη φάση, καθώς επιχειρεί να ισορροπήσει στην ανάγκη στήριξης των ευάλωτων και τήρησης του δημοσιονομικού κορσέ της Κομισιόν.
Και στο βάθος… ΔΕΘ
Η Ελλάδα δικαιούται για το 2025 αύξηση πρωτογενών δαπανών 3,7%, συνθήκη που καλύπτεται με τα μέτρα που ανακοινώθηκαν αυτήν την εβδομάδα. Η χώρα μας δεν διαθέτει άλλο δημοσιονομικό χώρο για φέτος, συνεπώς οποιαδήποτε νέα σκέψη για παροχές θα αποτελέσει αντικείμενο σκληρής διαπραγμάτευσης με τις Βρυξέλλες, ενώ μένει να ξεκαθαρίσει και το τοπίο για τον ακριβή τρόπο εφαρμογής της εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών από τον υπολογισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος.
Από εδώ και πέρα, όπως έχει προαναγγείλει και ο πρωθυπουργός, το οικονομικό επιτελείο καλείται να «γράψει» και τις εξαγγελίες της ΔΕΘ (μέσα σε ραγδαία μεταβαλλόμενο περιβάλλον), με τις πληροφορίες να κάνουν λόγο για πακέτο φοροελαφρύνσεων, στοχευμένο στη μεσαία τάξη, που θα ξεπερνά τα 2 δισ. ευρώ και θα εφαρμοστεί από το 2026.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 27.04.2025
