- Newsroom
Την ύπαρξη «αντικρουόμενων στοιχείων» επισημαίνουν, σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής», οι ερευνητές του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών στο τελικό πόρισμα του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας των Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ), το οποίο πρόκειται να παρουσιαστεί δημόσια την Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου, παρουσία της τριμελούς επιτροπής διερεύνησης.
Τα «αντικρουόμενα στοιχεία» αφορούν τα αίτια των εκρήξεων και της πυρκαγιάς που ακολούθησε τη σύγκρουση των δύο τρένων τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου 2023.
Παρότι η ανάλυση όλων των διαθέσιμων στοιχείων έδειχνε προς την κατεύθυνση ύπαρξης παράνομου φορτίου στην εμπορική αμαξοστοιχία το βράδυ του δυστυχήματος, τα βίντεο που απεικονίζουν το τρένο κατά τη διέλευσή του από τις σήραγγες Πλαταμώνα και Τεμπών και είδαν το φως της δημοσιότητας δύο χρόνια μετά το δυστύχημα, δεν αφήνουν περιθώριο για την τοποθέτηση παράνομου φορτίου σε κάποια από τις τρεις φορτάμαξες πίσω από τη δεύτερη μηχανή, όπως είχε αρχικά εκτιμηθεί από την επιτροπή.
Ωστόσο, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, το τελικό πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ δεν πρόκειται να διαφέρει από την αρχική εκτίμηση των ερευνητών πως τα έλαια σιλικόνης των μετασχηματιστών στις μηχανές της εμπορικής αμαξοστοιχίας δεν εξηγούν τη φωτιά που ενδεχομένως ευθύνεται για τον θάνατο 5 ατόμων από τα 57 θύματα του δυστυχήματος.
Σε αυτό καταλήγουν άλλωστε τα ευρωπαϊκά ερευνητικά κέντρα που έκαναν αναλύσεις.
Εν αναμονή και του πορίσματος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, που και αυτό θα απαντάει στο ερώτημα αν τα έλαια σιλικόνης είναι ικανά να προκαλέσουν την πυρόσφαιρα που δημιουργήθηκε μετά τη σύγκρουση, και το οποίο έχει καθυστερήσει, η επιτροπή φέρεται να απευθύνθηκε και σε άλλο ένα ανώτατο ερευνητικό ίδρυμα της χώρας για σχετική γνωμοδότηση, η οποία θα συμπεριληφθεί στο τελικό πόρισμα.
Επιπλέον, σύμφωνα με πληροφορίες, προκειμένου να μην υπάρχει περιθώριο αμφισβήτησης της διαδικασίας διερεύνησης, ο Εθνικός Οργανισμός σκοπεύει να απευθυνθεί και στο Πανεπιστήμιο της Λωζάννης, το πλέον αρμόδιο ερευνητικό κέντρο στην Ευρώπη για το ζήτημα της πυρόσφαιρας.
Αν τελικά υπάρξει «πόρισμα της Λωζάννης», αναμένεται να δημοσιευθεί μετά το πέρας εξαμήνου, όσο δηλαδή θα διαρκέσει μια διεξοδική και κοστοβόρος διαδικασία ανάλυσης των αιτιών πρόκλησης της φωτιάς.
Η μέχρι τώρα διερεύνηση του ΕΟΔΑΣΑΑΜ βασίστηκε στα μόνα στοιχεία που είχε στη διάθεσή του ο Οργανισμός: Τα βίντεο από τη στιγμή της σύγκρουσης που προέρχονται από τρεις διαφορετικές κάμερες κοντά στο σημείο του δυστυχήματος και τη δειγματοληψία από το σημείο της σύγκρουσης που έλαβε χώρα 29 ημέρες μετά το δυστύχημα και σύμφωνα με την έκθεση του Χημείου του Κράτους κατέληγε στην ύπαρξη εύφλεκτων χημικών διαλυτών (ξυλόλιο).
Με αυτά τα στοιχεία και κυρίως αξιοποιώντας τα βίντεο, η τριμελής επιτροπή των ερευνητών που απαρτίζεται από δύο ανώτερα στελέχη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων (ERA) και έναν πρώην ελεγκτή της ελληνικής Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), απευθύνθηκε σε σειρά ερευνητικών κέντρων (Πανεπιστήμιο Πίζας, Ινστιτούτο Σουηδίας, Πανεπιστήμιο Γάνδης) προκειμένου να διερευνηθεί το είδος του υλικού που προκάλεσε τη φωτιά.
Τα ερευνητικά κέντρα πιστοποίησαν πως η κατάλληλη μέθοδος για την ανίχνευση του υλικού είναι η υπολογιστική ρευστοδυναμική (CFD) και αφού έθεσαν τις σωστές παραμέτρους, το μοντέλο υπολογισμού άρχισε να «τρέχει», υπό την εποπτεία του Κώστα Λακαφώση, πραγματογνώμονα της Επιτροπής Διερεύνησης Ανεξάρτητων Πραγματογνωμόνων Οικογενειών (ΕΔΑΠΟ). Τα αποτελέσματα της διαδικασίας αναμένεται να συμπεριληφθούν στο πόρισμα.
Τα βίντεο
Οσον αφορά τα βίντεο της εμπορικής αμαξοστοιχίας που προσκόμισε στις 5 Φεβρουαρίου στον εφέτη ανακριτή Σωτήρη Μπακαΐμη, ο Βασίλης Καπερνάρος, δικηγόρος της «Interstar Security», εταιρεία που έχει την ευθύνη διαχείρισης των καμερών ασφαλείας κατά μήκος του σιδηροδρομικού δικτύου, οι δύο δικαστικοί πραγματογνώμονες στους οποίους ανατέθηκε η ανάλυσή τους, δεν ήταν επιφορτισμένοι με την τεκμηρίωση της γνησιότητας του βιντεοληπτικού υλικού ως προς το ίδιο το αρχείο, αλλά με το να πιστοποιήσουν, όπως και έγινε, πως η αμαξοστοιχία που εμφανίζεται στο οπτικό υλικό είναι η εμπορική αμαξοστοιχία 63503 όπως έπρεπε να ήταν το βράδυ του δυστυχήματος: έμφορτη με όσα αναγράφονται στα σχετικά παραστατικά και έγγραφα.
Πηγές αναφέρουν στην «Κ» ότι πριν από τη δημοσίευση του πορίσματος την ερχόμενη Πέμπτη, αναμένεται να ολοκληρωθεί και η έκθεση της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών (ΔΕΕ) της Αστυνομίας, η οποία κατάσχεσε τους σκληρούς δίσκους και τους υπολογιστές της «Interstar Security» για να διαπιστώσει την προέλευση του βιντεοληπτικού υλικού.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι επανειλημμένες εγγραφές και διαγραφές αρχείων από τους σκληρούς δίσκους της εταιρείας τα τελευταία δύο χρόνια εμποδίζουν την πιστοποίηση γνησιότητας του υλικού σε ποσοστό 100%.
Πάντως, παρότι η δημόσια συζήτηση έχει μετατοπιστεί στο είδος του φορτίου της εμπορικής αμαξοστοιχίας, οι ερευνητές του ΕΟΔΑΣΑΑΜ αναμένεται να παρουσιάσουν σε περίπου 200 σελίδες τι συνέβαινε στον ελληνικό σιδηρόδρομο το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου, και να αναδείξουν τους συνολικούς παράγοντες που οδήγησαν με αιτιώδη συνάφεια στο δυστύχημα, καταλήγοντας σε περίπου 15 συστάσεις ασφαλείας προς όλους τους αρμόδιους φορείς για τον σιδηρόδρομο, ανάμεσά τους και το υπουργείο Μεταφορών.
Στο πόρισμα το δυστύχημα αναλύεται πολυεπίπεδα, όχι μόνο ως μια σύμπτωση ανθρώπινων λαθών, αλλά ως αποτέλεσμα διαχρονικών κενών του συστήματος. Είναι χαρακτηριστικό πως πολλά από όσα δεν λειτουργούσαν το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου φαίνεται να συνεχίζουν να βρίσκονται εκτός λειτουργίας. Σε ξεχωριστό κεφάλαιο θα αναφέρονται οι ενέργειες που έχουν γίνει για τη βελτίωση του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας. Ειδικότερα, ενώ η τηλεδιοίκηση παρουσιάζει νέες καθυστερήσεις μετά την κακοκαιρία «Daniel», σε επίπεδο εκσυγχρονισμού του συστήματος φαίνεται να έχουν τοποθετηθεί ενισχυτές σήματος των ασύρματων επικοινωνιών σε τούνελ, και κάμερες, ενώ έχει ξεκινήσει η επίσης καθυστερημένη τοποθέτηση συστήματος GSMR –η ασφαλής πλατφόρμα επικοινωνίας μηχανοδηγών και ελεγκτών σταθμών– που ίσως έχει ολοκληρωθεί περί τα τέλη Μαρτίου.
Εκτός από τις αιτίες του δυστυχήματος, το πόρισμα θα αναφέρεται και στη διαχείριση του τόπου της σύγκρουσης, η οποία δεν έγινε βάσει κάποιου πρωτοκόλλου και οδήγησε σε λάθη και απώλεια κρίσιμων στοιχείων. Ο ίδιος ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ δεν βρέθηκε στο σημείο, καθώς δεν ήταν στελεχωμένος εκείνη την περίοδο, ενώ συνάντησε δυσκολίες κατά την εκκίνηση της διερεύνησης καθώς οι αρμόδιοι φορείς δεν τον γνώριζαν, παρότι είναι ο πλέον αρμόδιος οργανισμός για τη διερεύνηση σιδηροδρομικών δυστυχημάτων. O ΕΟΔΑΣΑΑΜ συστάθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2023 και ξεκίνησε τη διερεύνηση του δυστυχήματος επισήμως στις 15/3/24.
Διαχείριση του τραύματος
Το πόρισμα περιλαμβάνει και το ανθρώπινο βίωμα των επιζώντων της τραγωδίας. Περισσότεροι από 80 επιβάτες απάντησαν σε ερωτηματολόγιο που συνέταξε μέλος της επιτροπής, για τη βοήθεια που έλαβαν από την πολιτεία ως προς τη διαχείριση του τραύματος, και για πολλά άλλα ζητήματα. Οι απαντήσεις τους θα ενσωματωθούν στο πόρισμα με στόχο την πλήρη ανάλυση όλων των πτυχών, τόσο πριν από το δυστύχημα όσο και μετά. Αλλωστε, ο στόχος του πορίσματος είναι η πλήρης ακτινογραφία του ελληνικού σιδηροδρόμου και η ανάλυση όσων προηγήθηκαν και όσων ακολούθησαν του δυστυχήματος.
