Τέμπη: Τα βίντεο δεν έδειξαν παράνομο φορτίο, αναπάντητο το τι προκάλεσε την πυρόσφαιρα

Δύο χρόνια μετά το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη παραμένει αναπάντητο τι ήταν αυτό που προκάλεσε την ανάφλεξη της πυρόσφαιρας, που προκάλεσε το θάνατο επιβατών που δεν είχαν σκοτωθεί από τη σύγκρουση. 

Τουλάχιστον σε τέσσερις εκθέσεις τεχνικών συμβούλων των οικογενειών των θυμάτων (Λακαφώση, Μιχόπουλου, Κοκοτσάκη, Κακαμούκη) από πολύ νωρίς υποστηρίχθηκε ότι μια τέτοια ανάφλεξη δεν μπορεί να την προκαλέσουν τα έλαια σιλικόνης των μετασχηματιστών, όπως αναφέρονταν αρχικά στο πόρισμα των δικαστικών πραγματογνωμόνων, και ότι η εικόνα της πυρόσφαιρας υποδηλώνει ότι κάηκαν πτητικοί υδρογονάνθρακες. Σε αυτό φαίνεται να κατατείνει και η έκθεση του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων (ΕΟΔΑΣΑΜ) μέρος της οποίας διέρρευσε στον Τύπο.

Το φορτίο και η πυρόσφαιρα

Διάφορα σενάρια είδαν το φως της δημοσιότητας ως προς το σημείο όπου θα μπορούσαν να βρίσκονται αυτά τα επικίνδυνα υλικά, με το τελευταίο να «τοποθετεί» τις δεξαμενές πάνω στις φορτάμαξες που κουβαλούσαν λαμαρίνες, και ήταν συνδεδεμένες στη δεύτερη ηλεκτράμαξα. Λίγες μέρες μετά από τη δήλωση του πρωθυπουργού ότι «αυτό το οποίο μπορεί να φάνταζε τότε απίθανο σενάριο, μπορεί τελικά να είναι πιθανό» ήρθαν στο φως τρία βίντεο που δείχνουν την εμπορική αμαξοστοιχία, λίγα λεπτά πριν τη σύγκρουση. Στις εικόνες αυτές, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση των πραγματογνωμόνων δεν εικονίζεται άλλο φορτίο πλην των δηλωθέντων. «Τα βίντεο δεν αναιρούν το γεγονός ότι προκλήθηκε ανάφλεξη που δημιούργησε πυρόσφαιρα» επισημαίνει ο Αντώνης Ψαρόπουλος, δικηγόρος και πατέρας θύματος. Τι προκάλεσε την πυρόσφαιρα; Αυτό είναι το ερώτημα του... ενός εκατομμυρίου, για το οποίο αναμένοντα απαντήσεις κυρίως από το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ που θα παρουσιαστεί στις 27 Φεβρουαρίου 2025. 

Στο μεταξύ αναμένεται και το πόρισμα του καθηγητή του ΕΜΠ Δ. Καρώνη για το αν τα έλαια σιλικόνης είχαν συμμετοχή στην ανάφλεξη. Σύμφωνα με πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας, η έκθεση, χωρίς να προσδιορίζεται το τι προκάλεσε την ανάφλεξη, καταλήγει ότι τα έλαια σιλικόνης έπαιξαν ρόλο στην εξέλιξη της φωτιάς μόνο δευτερογενώς», δηλαδή δεν ήταν η αρχική αιτία.

«Δεν θα επιτρέψουμε το μπάζωμα της δικογραφίας»

Στο μεταξύ, σε μια ασυνήθιστη κίνηση, δικηγόροι μελών των οικογενειών θυμάτων του δυστυχήματος των Τεμπών εξέδωσαν κοινό δελτίο Τύπου, σχολιάζοντας την «ξαφνική εμφάνιση βιντεοληπτικού  υλικού του οποίου η υποτιθέμενη αναζήτηση διήρκησε σχεδόν 2 έτη», κάνοντας λόγο για «αλληλουχία περίεργων συμπτώσεων» αλλά και αναφέροντας την πληροφορία ότι επίκειται εσπευσμένη ολοκλήρωση της ανάκρισης.«Πληροφορούμαστε με έκπληξη ότι ο κ. Ειδικός Εφέτης Ανακριτής προσανατολίζεται στην άμεση ολοκλήρωση της ανάκρισης ενώ δεν έχει υποβληθεί ακόμη, εκτός αν ισχύει κάτι άλλο, το πόρισμα του καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου κ. Καρώνη, ενώ αναμένεται και η υποβολή του πορίσματος της ΕΟΔΑΣΑΜ, το οποίο έχει ανακοινωθεί ότι θα υποβληθεί 27 Φεβρουαρίου 2025, χωρίς καν να έχει ολοκληρωθεί η ανάκριση κατά κορυφαίων στελεχών του Υπουργείου της κρίσιμης περιόδου». Οι συνήγοροι των συγγενών επισήμαναν ότι «η δικαιοσύνη περιέργως αποδεικνύεται ανίκανη, με μηδενικά αντανακλαστικά να ενεργήσει αυτεπαγγέλτως», φέρνοντας ως παράδειγμα το μπάζωμα του χώρου αλλά και την αναζήτηση του βιντεοληπτικού υλικού της εμπορικής αμαξοστοιχίας, «το οποίο οι ανακριτικές αρχές ξέχασαν να ζητήσουν, ενώ τόσο "εμπνευσμένα" είχαν κάνει για το αντίστοιχο της επιβατικής (!) ως εάν να ενοχοποιούνταν η επιβατική αμαξοστοιχία για την έκρηξη και την πυρκαγιά».  Δια των νομικών τους συμβούλων οιοικογένειες των θυμάτων δηλώνουν κατηγορηματικά ότι «δεν θα επιτρέψουμε να γίνει μπάζωμα στη δικογραφία όπως έγινε στον τόπο του εγκλήματος».

Μήνυση κατά του εφέτη ανακριτή

Μια άλλη ομάδα οικογενειών, που συμμετέχει στο Σύλλογο Τέμπη 2023 και εκπροσωπείται από την Μαρία Καρυστιανού, εξέφρασε ακόμη πιο δυναμικά την κριτική της στους χειρισμούς της Δικαιοσύνης. Η κ. Καρυστιανού αρχικά προέβη σε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διατυπώνοντας την αιχμή ότι η αντικατάσταση της πρώτης ανακρίτριας από τον εφέτη ανακριτή Σωτήρη Μπακαϊμη έγινε κατόπιν εντολής του πρωθυπουργού και ασκώντας δριμεία κριτική στους χειρισμούς του. Αυτό προκάλεσε την απάντηση της προέδρου του Αρείου Πάγου, Ιωάννα Κλάπα που εξέδωσε ανακοίνωση επισημαίνοντας ότι ουδέποτε έχει αμφισβητηθεί μέχρι σήμερα ο ορισμός του εφέτη σε δύσκολες υποθέσεις (πχ 17Ν, Siemens, Χρυσή Αυγή) και ότι δεν μπορεί ο εφέτης ανακριτής να δέχεται απειλές και να λοιδορείται. Η κ. Καρυστιανού επανήλθε με απαντώντας στην πρόεδρο του Αρείου Πάγου ότι «ο σεβασμός κερδίζεται και αποδίδεται σε όσους -και μόνο- πραγματικά σέβονται τη Δημοκρατία και τους νόμους». Το αποκορύφωμα της αμφισβήτησης κατά των χειρισμών της δικαιοσύνης ήρθε με τη μήνυση που κατέθεσαν η κ.Καρυστιανού και ο κ Παύλος Ασλανίδης, γονείς παιδιών που σκοτώθηκαν στα Τέμπη, κατά του ειδικού εφέτη ανακριτή που χειρίζεται την υπόθεση επειδή όπως υποστήριξαν δεν είχε εντάξει στη δικογραφία 649.000 αρχεία, ηχητικά και βίντεο, που αφορούσαν τις δύο πρώτες μέρες, 28/02 και 01/03. «Μετά από δύο χρόνια καθόμαστε και ασχολούμαστε με αμφιβόλου γνησιότητας βίντεο που εμφανίζονται ξαφνικά, όταν βίντεο από τις δύο επίμαχες ημέρες είναι στα χέρια του Ανακριτή από την αρχή. Επί δύο χρόνια λοιπόν, καταλαβαίνετε το μέγεθος της συγκάλυψης και της κοροϊδίας από πλευράς του Ανακριτή… Έτσι λοιπόν καταθέσαμε μήνυση σήμερα για τον ίδιο και για οποιονδήποτε άλλο εμπλεκόμενο γι’ αυτή την πράξη και αναμένουμε, ότι επιτέλους θα αρχίσει να λειτουργεί σωστά η Δικαιοσύνη και να αποκαλυφθεί γρήγορα όλη η αλήθεια», δήλωσε η κ. Καρυστιανού.

Τα τρία βίντεο της εμπορικής αμαξοστοιχίας που το 2023 συγκρούστηκε με την επιβατική στα Τέμπη είναι «αποτέλεσμα εκ των υστέρων "σκηνοθεσίας"» καταλήγει η ομάδα τεχνικών συμβούλων υπό τον Βασίλη Κοκοτσάκη. Όπως επισημαίνεται σε κείμενο της ομάδας, με παρατηρήσεις επί της έκθεσης των δυο δικαστικών πραγματογνωμόνων: «η μία εβδομάδα χρονικής διάρκειας σύνταξης παράγει προχειρότητα. Η ανάλυση των εικόνων και του βίντεο δεν είναι πειστική. Η ανάλυση του χρόνου δεν είναι τεκμηριωμένη. Στο τέλος αναφέρεται ότι "χωρίς την παρουσία εξωτερικού παρατηρητή ή άλλου τεχνικού βοηθήματος δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί". Αυτό αφήνει ανοιχτό το ερώτημα: πώς θα μπορούσε να είχε επιβεβαιωθεί η πραγματική ώρα; Υπήρχε κάποια δυνατότητα συγχρονισμού του καταγραφικού με άλλη ανεξάρτητη πηγή (π.χ. GPS, κεντρικό σύστημα σηματοδότησης);». Σημειωτέον ότι όπως αποκάλυψε η «ΜτΚ» τα δεδομένα GPS των δύο ηλεκτραμαξων της εμπορικής αμαξοστοιχίας σβήστηκαν λόγω καθυστερημένης αναζήτησής τους από τον ανακριτή.

Το χρονικό απώλειας και εμφάνισης των στοιχείων

Τα τρία νέα βίντεο της εμπορικής αμαξοστοιχίας που εμφανίστηκαν με καθυστέρηση δύο ετών. Είχε προηγηθεί μια αλληλουχία καθυστερημένων κινήσεων και λαθών που οδήγησε στην απώλεια των βίντεο από τη φόρτωση της εμπορικής αμαξοστοιχίας.

• Μάρτιος 2023: Αίτημα συγγενών προς τον ανακριτή να εντοπίσει το βιντεοληπτικό υλικό από τους σταθμούς της εμπορικής και επιβατικής αμαξοστοιχίας.
• Ιούλιος 2023: Ο εφέτης ανακριτής δεν κατάσχει αλλά ζητά από τον ΟΣΕ τον σκληρό δίσκο με τα βίντεο από τον «Σιδηροδρομικό Σταθμό Θεσσαλονίκης»
• Αύγουστος 2023: Η Interstar, εταιρεία που διαχειριζόταν το δίκτυο καμερών του ΟΣΕ, έστειλε έξι σκληρούς δίσκους, οι οποίοι όμως επανεγγράφονταν επί έξι μήνες.
• Σεπτέμβριος 2023: Ο ανακριτής ζητά σκληρούς δίσκους στους οποίους καταγράφηκε η άφιξη, διέλευση, στάση και αναχώρηση του εμπορικού τρένου από τους σταθμούς Πλατέος, Λιτοχώρου, Λεπτοκαρυάς, Νέων Πόρων και Ραψάνης.Παρελήφθησαν άλλοι εννέα σκληροί δίσκοι.
• Απρίλιος 2024: Οι 15 σκληροί δίσκοι στάλθηκαν σε εξειδικευμένο εργαστήριο της Βρετανίας.
• Ιούλιος 2024: Η ανάκτηση αρχείων από την ημέρα του δυστυχήματος ήταν αδύνατη λόγω των επανεγγραφών.
• Νοέμβριος 2024: Διαπιστώνεται ότι οι έξι σκληροί δίσκοι που είχαν παραδοθεί αρχικά ήταν από λ τον επιβατικό και όχι τον εμπορευματικό σταθμό Θεσσαλονίκης. Μετά από 21 μήνες από τότε που συνέβη το δυστύχημα ο ανακριτής ζητά να σταλούν οι σωστοί σκληροί δίσκοι. Ο σκληρός δίσκος από τον εμπορευματικό σταθμό αποστέλλεται στη Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών (ΔΕΕ) για ανάκτηση δεδομένων. Η Interstar ενημερώνει τον ανακριτή ότι έχει κάμερες σε σημεία κατά μήκος της γραμμής, για τα οποία δεν ζητήθηκε υλικό από τον ανακριτή.
• Δεκέμβριος 2024: Ο ανακριτής ζητά και παραλαμβάνει 17 σκληρούς δίσκους από την Interstar.
• Ιανουάριος 2025: Παρουσιάζεται βίντεο από κάμερα ασφαλείας σε μίνι μάρκετ στη Λεπτοκαρυά, που κατέγραψε την εμπορική αμαξοστοιχία πριν από τη σιδηροδρομική τραγωδία.
• Φεβρουάριος 2025: Ο πληρεξούσιος δικηγόρος της Interstar καταθέτει στον ανακριτή τρία βίντεο από την εμπορική αμαξοστοιχία, λίγα λεπτά πριν τη σύγκρουση. Μετά από επείγουσα παραγγελία δυο δικαστικοί πραγματογνώμονες βεβαιώνουν ότι στα βίντεο εικονίζεται η επίμαχη εμπορική αμαξοστοιχία, ωστόσο δεν μπορούν να αποφανθούν για τη γνησιότητα του υλικού, έργο που ανατίθεται στην ΔΕΕ. 

Η Interstar ισχυρίστηκε ότι τα επίμαχα βίντεο είχε «κατεβάσει» αυτοβούλως ένας χειριστής του επιχειρησιακού της κέντρου στις 2/3/2023 και 9/3/2023. «Γιατί κατέβασε και αποθήκευσε τα συγκεκριμένα βίντεο από τις σήραγγες και όχι άλλα βίντεο; Γιατί δεν έχουμε από κανέναν ενδιάμεσο σταθμούς και από τη φόρτωση στη Θεσσαλονίκη;» διερωτάται ο κ. Ψαρόπουλος. Οι ειδικοί της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών της Ελληνικής Αστυνομίας θα πρέπει να καταλήξουν αν τα τρία βίντεο προέρχονται όντως από τις κάμερες της Interstar στις συγκεκριμένες θέσεις, πότε "κατέβηκαν" και πού αποθηκεύτηκαν.

Στο μεταξύ, στο σερί των στοιχείων που καταστράφηκαν γιατί ζητήθηκαν από τον ανακριτή με καθυστέρηση προστίθενται και τα δεδομένα GPS της εμπορικής αμαξοστοιχίας (της επιβατικής υπάρχουν) που δείχνουν ανά πάσα στιγμή το σημείο όπου βρίσκονταν και αν υπήρχε κάποια στάση. Επιπλέον, επειδή δεν έγινε εγκαίρως η άρση του απορρήτου των τηλεφωνικών συνομιλιών των σταθμαρχών, με αποτέλεσμα τα αρχεία να χαθούν.

Σε αντίθεση με όσα στοιχεία χάθηκαν, λόγω καθυστερημένης αναζήτησής τους από τον εφέτη ανακριτή, αμέσως μετά το δυστύχημα η πρώτη ανακρίτρια που χειρίστηκε την υπόθεση ζήτησε έγγραφα και τα ηχητικά αρχεία εκείνης της ημέρας που προέρχονταν από ολόκληρη την σιδηροδρομική γραμμή της Ελλάδας. Τα αρχεία αυτά, πολλά από τα οποία πιθανώς να μην σχετίζονταν με το δυστύχημα, δεν περιλήφθηκαν στη δικογραφία, και για αυτό κατατέθηκαν μηνύσεις από συγγενείς κατά του εφέτη ανακριτή.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Τα επόμενα βήματα

Το επόμενο διάστημα αναμένονται εξελίξεις σε κοινωνικό, δικαστικό και πολιτικό επίπεδο, ενώ φως σε πτυχές της υπόθεσης αναμένεται να ρίξουν τα πορίσματα των ειδικών. Συγκεκριμένα: 

1. Πορίσματα: Εντός του επόμενου δεκαημέρου αναμένονται το πόρισμα της ΔΕΕ για την γνησιότητα των τριών βίντεο, στις 27 Φεβρουαρίου θα ανακοινωθεί το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ (που θα λαμβάνει υπόψιν του τα τρία βίντεο), ενώ αναμένεται και το πόρισμα του ΕΜΠ. Για το τελευταίο συγγενείς εκφράζουν φόβους ότι θα καθυστερήσει ίσως και δύο μήνες. Σημειωτέον ότι η έρευνα ανατέθηκε από τον ανακριτή τον Μάρτιο του 2024 και αρχικά αναμένονταν μέχρι τον Μάιο του ίδιου έτους. Η πλευρά των συγγενών ανησυχεί ότι ο ανακριτής, μετά τη δημοσιοποίηση των τριών νέων βίντεο, μπορεί να κλείσει την ανάκριση πριν παραδοθεί αυτό το πόρισμα για τον ρόλο των ελαίων σιλικόνης. 
2. Βουλή: Εκκρεμούν τώρα η προ ημερησίας διάταξης συζήτηση σε επίπεδο αρχηγών που έχει ζητήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και η πρόταση μομφής την οποία έχει προαναγγείλει ότι θα καταθέσει σε βάρος της κυβέρνησης ο Νίκος Ανδρουλάκης. Επίσης αναμένεται η σύσταση της προανακριτική Επιτροπήςγια τον Χρ. Τριαντόπουλο.
3. Κοινωνία: Στις 28 Φεβρουαρίου, που συμπληρώνονται δυο χρόνια από το τραγικό δυστύχημα θα πραγματοποιηθεί μνημόσυνο για τους 57 νεκρούς. Επίσης η ΓΣΕΕ προκήρυξε 24ωρη απεργία, ενώ οργανώνονται νέα συλλαλητήρια. 
4. Δικαιοσύνη: Στις 17 Φεβρουάριος αναμένονται οι απολογίες των δύο στελεχών της Γενικής Διεύθυνσης Μεταφορών και της Διεύθυνσης Σιδηροδρομικών Μεταφορών. Επίσης αναμένεται το βούλευμα της Εισαγγελίας Εφετών για την αναβάθμιση του κατηγορητηρίου κατά του ΟΣΕ και της Ηellenic Train. Η μήνυση κατά του εφέτη ανακριτή θα διερευνηθεί από εισαγγελέα κι αν κριθεί ότι προκύπτουν ενδείξεις για να κληθεί για εξηγήσεις ως ύποπτος διάπραξης αξιόποινων πράξεων, τότε, μέχρι να κριθεί η ποινική μεταχείριση του, πρέπει να προχωρήσει σε αποχή από την ανάκριση.

Δημοσιεύτηκε στη «ΜτΚ» 16.02.2025