Ταμείο Ανάκαμψης: Η ώρα της αλήθειας και το στοίχημα των 18 δισ.

Mε ικανοποιητικούς ρυθμούς εκταμιεύει πόρους η Ελλάδα από το Ταμείο Ανάκαμψης, αδυνατεί ωστόσο να τους διαθέσει εγκαίρως στην αγορά με τις επιχειρήσεις να δίνουν μάχη με την γραφειοκρατία για να επωφεληθούν από τα κεφάλαια του Ταμείου.

Το μοίρασμα των πόρων στην πραγματική οικονομία προχωρεί με βραδύτερους ρυθμούς, αν και στο οικονομικό επιτελείο εκτιμούν ότι θα επιτευχθεί ο στόχος του προϋπολογισμού του 2024 για απορρόφηση 3,3 δισ. ευρώ. Ήδη βρίσκεται στα 2,7 δισ. ευρώ και έχει δρομολογηθεί η διάθεση άλλων 600 εκατ. ευρώ.

Το 2025 η κυβέρνηση αναμένει ακόμα 4,9 δισ. ευρώ να μπουν στην οικονομία και το 2026, χρονιά που λήγει το Ταμείο, το σχετικό ποσό θα είναι 7 δισ. ευρώ.

Πάντως, για την ώρα πυλώνας ανάταξης της ελληνικής οικονομίας έχει αποδειχθεί το Ταμείο δίνοντας μεγάλη ώθηση στον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και συντηρώντας τη σταθερή υπέρβαση έναντι του μέσου όρου της ευρωζώνης.

Ένα μεγάλο ερώτημα που καλείται το οικονομικό επιτελείο να έχει να κάνει με το πώς θα διατηρηθεί η αναπτυξιακή τροχιά της οικονομίας μετά τον Δεκέμβριο του 2026 που το Ταμείο τελειώνει.

Πήραμε 18 δισ., γκάζια για άλλα τόσα με τον χρόνο να τελειώνει

Μέχρι σήμερα, με βάση τα πλέον πρόσφατα επίσημα στοιχεία που έχουν κατατεθεί στην Βουλή, στην πραγματική οικονομία έχουν πέσει 11,44 δισ. ευρώ, με τις εκταμιεύσεις να είναι μεγαλύτερες αγγίζοντας τα 18,2 δισ. ευρώ. Μέχρι το 2026 η Ελλάδα καλείται να απορροφήσει άλλα 18 δισ.

Ωστόσο η καθυστέρηση από την ώρα της εκταμίευσης έως την ώρα της υλοποίησης έχει αναδειχθεί επανειλημμένα σε εκθέσεις της Τράπεζας της Ελλάδος η οποία κρούει… με συνέπεια καμπανάκια.

Μέχρι στιγμής έχουν εκταμιευθεί επιχορηγήσεις 8,59 δισ. ευρώ (από 18,22 δισ. ευρώ που έχουν κατανεμηθεί στη χώρα) και δάνεια 9,62 δισ. ευρώ (από 17,728 δισ. ευρώ), με την πρόκληση να αφορά την έγκαιρη διοχέτευσή τους στην αγορά.

H Ελλάδα, σε όρους εκταμιεύσεων, σύμφωνα με στοιχεία της Κομισιόν, καταλαμβάνει την πέμπτη καλύτερη θέση μεταξύ των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε. ενώ όσοι έχουν εμπλακεί με προγράμματα που χρηματοδοτούνται από κοινοτικά κονδύλια γνωρίζουν πως για να μετουσιωθούν οι εγκρίσεις σε επενδύσεις και ζεστό χρήμα στην οικονομία, οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες.

Η χώρα μας τρέχει ταχύτερα από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο (24%) στην ικανοποίηση των ορόσημων του Ταμείου Ανάκαμψης, έχοντας καλύψει ήδη 107 ορόσημα (ποσοστό 28%). Έχουν ενταχθεί 800 έργα συνολικού προϋπολογισμού 22,1 δισ. ευρώ στο σκέλος των επιχορηγήσεων, με τις πληρωμές να φτάνουν 6,54 δισ. ευρώ, ενώ μέσω 351 συμβασιοποιημένων δανείων συνολικού ύψους 12,48 δισ. ευρώ, στην οικονομία έχουν πέσει ήδη επιπρόσθετα 4,91 δισ. ευρώ, αθροίζοντας συνολικά 11,44 δισ. ευρώ.

Τα δάνεια φαίνεται να τρέχουν με ταχύτερο ρυθμό καθώς οι πληρωμές στην οικονομία φτάνουν στο 40% των εγκρίσεων έναντι 29,6% που είναι το ποσοστό των πληρωμών σε ενταγμένα έργα που επιχορηγούνται.

Τα επόμενα ορόσημα και οι επενδύσεις των 60 δισ.

Το «Ελλάδα 2.0» περιλαμβάνει 106 επενδύσεις και 68 μεταρρυθμίσεις, κατανεμημένες σε 4 πυλώνες: Πράσινη μετάβαση, Ψηφιοποίηση, Απασχόληση και κοινωνική συνοχή και οικονομικό και θεσμικό μετασχηματισμό. Ο στόχος είναι τα επόμενα πέντε χρόνια να κινητοποιηθούν με το σχέδιο Ανάκαμψης, επενδύσεις ύψους 60 δισ. ευρώ.

Παράλληλα, σπριντάρισμα απαιτείται για να εισπραχθούν και τα υπόλοιπα 18 δισ. ευρώ μέχρι και το τέλος του 2026 και φυσικά να γίνουν και αυτά επενδύσεις: Το τελευταίο αίτημα χρηματοδότησης από τη χώρα μας πρόκειται να κατατεθεί τον Αύγουστο του 2026 και όλοι οι πόροι θα πρέπει να πέσουν στην αγορά εντός του 2026.

Για να συμβεί αυτό, η Ελλάδα θα πρέπει στην επόμενη διετία, μαζί με τις επενδύσεις από το ΕΣΠΑ, να υλοποιήσει Προγράμματα Δημοσίων Επενδύσεων ύψους 15 δισ. ευρώ για καθένα από τα δύο χρόνια, δηλαδή να προχωρήσει σε δημόσιες επενδύσεις συνολικού ύψους 30 δισ. ευρώ σε αυτό το διάστημα.

Γιατί αργούμε

Η αθάνατη ελληνική γραφειοκρατία, το πλήθος των διαδικασιών που απαιτούνται για να εγκριθούν κονδύλια, οι πρωτοφανείς ταχύτητες με τις οποίες οφείλει, χωρίς ωστόσο να τα καταφέρνει σε όλες τις περιπτώσεις, να κινηθεί ο κρατικός μηχανισμός (διόλου εύκολο εγχείρημα), τα ελλιπή επενδυτικά πλάνα που υποβάλουν οι εταιρείες αλλά και τα προσκόμματα που βάζουν οι τράπεζες, αποτελούν τις αιτίες που το Ταμείο σε πολλές περιπτώσεις δεν βρίσκει στόχο, με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να ακούνε για χορούς δισεκατομμυρίων που ωστόσο σέρνουν… οι μεγάλοι παίκτες.

Θα μας σώσει η παράταση;

Με το Ταμείο να… κατεβάζει ρολά το 2026, ένα ερώτημα είναι εάν υπάρχει περίπτωση να συνεχιστεί ως Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ΙΙ καθώς είναι από δύσκολο έως αδύνατον να απορροφηθούν όλοι οι πόροι. Μία ολιγόμηνη παράταση του προγράμματος έχει σοβαρές πιθανότητες να καταστεί αναγκαία, όχι μόνο για την Ελλάδα.

Η συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχει ανοίξει (με Γερμανία και άλλους… συνήθεις υπόπτους του Βορρά να αντιδρούν) και αφορά τη συνέχισή του μετά το 2026, αλλά μάλλον με διαφορετική μορφή και ενδεχομένως με πιο αυστηρά κριτήρια. Οι συνθήκες πάντως για… Ταμείο Ανάκαμψης 2.0 ωριμάζουν χωρίς να αποκλείεται τον ρόλο αυτό να αναλάβει το νέο ΕΣΠΑ (2028-2034) με τους πόρους που λαμβάνουν τα κράτη να συνδέονται με συγκεκριμένους στόχους και μεταρρυθμίσεις.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 22.12.2024