Στην τελική ευθεία εισέρχεται η εφαρμογή του νέου Κώδικα Δεοντολογίας, για τις μειώσεις τιμών και τις προσφορές στα ράφια των σούπερ μάρκετ, που αναμένεται να τεθεί σε ισχύ από την 1η Μαρτίου.
Στόχος του συγκεκριμένου μέτρου είναι να υπάρχει έλεγχος στις παραπλανητικές για τον καταναλωτή προωθητικές ενέργειες, πιέζοντας εμμέσως σούπερ μάρκετ και βιομηχανίες για «ειλικρινείς» μειώσεις τιμών και «αληθινές» προσφορές σε βασικά καταναλωτικά είδη.
Σε αυτήν τη φάση αναμένεται να αφορά το 85% των προϊόντων, καθώς η αγορά έχει ζητήσει να υπάρξει μεταβατική περίοδος μέχρι τον Ιούνιο για τη διάθεση των αποθεμάτων που υπάρχουν και φέρουν τις παλιές ενδείξεις για τις προσφορές.
Σύμφωνα με τη ρύθμιση του υπουργείου Ανάπτυξης, οι προσφορές είτε αφορούν ποσοστό έκπτωσης, για παράδειγμα -20%, είτε ποσό, όπως για παράδειγμα 2 ευρώ φθηνότερα, θα υπολογίζονται με βάση τη χαμηλότερη τιμή που εφάρμοσε ο έμπορος τις τελευταίες 30 ημέρες και όχι την προτεινόμενη τιμή που ισχύει μέχρι σήμερα.
Βράζει η αγορά, να σβήσει νέες εστίες αυξήσεων επιχειρεί το υπουργείο Ανάπτυξης
Aξίζει να σημειωθεί πως μέχρι και το τέλος Απριλίου η αγορά βρίσκεται υπό τη δαμόκλειο σπάθη του πλαφόν στο περιθώριο μεικτού κέρδους (σε βιομηχανίες και σούπερ μάρκετ) για συγκεκριμένα βασικά καταναλωτικά είδη. Ο υπουργός Ανάπτυξης,Τάκης Θεοδωρικάκος, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο παράτασης του εν λόγω μέτρου και μετά τις 30 Απριλίου 2025, παρά τον αρνητικό πληθωρισμό στα τρόφιμα, σε πρόσφατη συνάντησή του με βιομηχανίες και σούπερ μάρκετ.
Παράλληλα, προειδοποίησε για ακόμη μία φορά με χρήση του «οπλοστασίου», το οποίο περιλαμβάνει ελέγχους και επιβολή προστίμων, επιχειρώντας να σβήσει νέες φωτιές αυξήσεων πριν αυτές… ανάψουν σε βασικά είδη, όπως ο καφές, η σοκολάτα, το μοσχάρι και οι χυμοί. Η αγορά από την πλευρά της, θεωρεί πως το πλαφόν «νοθεύει» τον ανταγωνισμό, ζητώντας την κατάργησή του, κρούοντας, ταυτόχρονα, καμπανάκια για το ενεργειακό κόστος.
Οι προωθητικές ενέργειες με τη μορφή «1+1 δώρο» ή «2+1 δώρο», δεν υπάγονται στη ρύθμιση της χαμηλότερης τιμής των τελευταίων 30 ημερών, αλλά θα ελέγχονται με βάση τη νομοθεσία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Έτσι, ένα προϊόν που πωλείται υπό αυτήν τη μορφή προσφοράς, θα πρέπει υποχρεωτικά να διατίθεται και μεμονωμένα στο ράφι.
Οι εξαιρέσεις
Από τη ρύθμιση αυτή εξαιρούνται και τα νωπά και ευπαθή προϊόντα και τρόφιμα, όπως φρούτα, λαχανικά, κρέατα, θαλασσινά, φρέσκα γάλατα, τυριά και γιαούρτια, τα οποία από τη φύση τους ή στο στάδιο της μεταποίησης ενδέχεται να καταστούν ακατάλληλα προς πώληση εντός 30 ημερών.
Όπως αναφέρεται στον νόμο για τον Κώδικα, ανακοίνωση μείωσης της τιμής, είναι κάθε ανακοίνωση του εμπόρου ότι έχει μειώσει την τιμή που χρεώνει για ένα προϊόν ή υπηρεσία. Για παράδειγμα, η μείωση της τιμής μπορεί να έχει τη μορφή:
* Ποσοστού (%), π.χ. «20% έκπτωση».
* Συγκεκριμένου ποσού, π.χ. «10 ευρώ έκπτωση».
Αναγραφή νέας (χαμηλότερης) τιμής μαζί με την αναγραφή της προγενέστερης (υψηλότερης) τιμής που εφαρμόστηκε. Η προηγούμενη τιμή μπορεί να εμφανίζεται σε διαγραμμένη μορφή. Π.χ. «τώρα 50 ευρώ, πριν 100 ευρώ» ή «50 ευρώ ».
* Άλλων διαφημιστικών πρακτικών, όπως «αγοράστε σήμερα χωρίς να πληρώσετε τον ΦΠΑ», η οποία ενημερώνει τον καταναλωτή ότι η μείωση της τιμής ισούται με την αξία του ΦΠΑ (χωρίς να σημαίνει ότι ο ΦΠΑ δεν εισπράττεται)
* Αναφορών σε υψηλότερη τιμή ως μελλοντική κανονική τιμή (π.χ. εξαιρετική τιμή εκκίνησης 99 ευρώ -από τον επόμενο μήνα 129 ευρώ).
Επιμένει ο πληθωρισμός
Την ίδια στιγμή, στο 2,7% διαμορφώθηκε ο πληθωρισμός τον Ιανουάριο (από 2,6% τον Δεκέμβριο), σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.
O πληθωρισμός τροφίμων κινήθηκε μόλις στο 0,1%, ενώ τις μεγαλύτερες αυξήσεις σημείωσαν οι κατηγορίες «Μεταφορά επιβατών με αεροπλάνο» με 31,6%, το φυσικό αέριο με 26,5%, τα «Ξενοδοχεία-μοτέλ-πανδοχεία» με 16,8%, τα ενοίκια κατοικιών με 9,2% και τα πακέτα διακοπών με 8,4%.
Στον αντίποδα, τις μεγαλύτερες μειώσεις τιμών κατέγραψαν: Το ελαιόλαδο (-10,5%), ο εξοπλισμός ήχου και εικόνας (-8,7%), τα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα (-5%), τα στερεά καύσιμα (-4,2%) και τα είδη άμεσης κατανάλωσης νοικοκυριού (-4%).
Yπό αυτό το πρίσμα, μέσα στο στενό πλαίσιο που ορίζει η ακρίβεια, οι Έλληνες αυξάνουν τις αγορές προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (Private Label-PL), αν και οι επιφυλάξεις τους για την ποιότητά τους φαίνεται πως παραμένουν.
Σύμφωνα με ανάλυση της εταιρείας ερευνών «Circana», τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας σημείωσαν πιο έντονη αύξηση σε αξία πωλήσεων σε σχέση με τα επώνυμα προϊόντα (branded). Συγκεκριμένα, η αξία των PL αυξήθηκε κατά 4,4% το 2024, ενώ τα επώνυμα προϊόντα αυξήθηκαν μόνο κατά 2%.
Πρόκειται για μία τάση που συνεχίζεται χωρίς αλλαγές την τελευταία τριετία. Αναλυτικότερα, το 2022 οι πωλήσεις σε αξία των Private Label αυξήθηκαν κατά 17,7% όταν τα επώνυμα εμφάνισαν άνοδο 4,3%, ενώ το 2023 τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας είχαν αυξηθεί κατά 11,4% και τα branded κατά 8,6%.
Η μεγαλύτερη αύξηση στο μερίδιο αξίας των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας καταγράφηκε στα τρόφιμα, όπου το ποσοστό ανέβηκε στο 27,4% το 2024, από 26,7% το 2023, 26,3% το 2022 και 24,3% το 2021.
Η «έκπληξη» της Ελβετίας και οι Έλληνες που ακόμα… σνομπάρουν τα PL προϊόντα
Η Ελλάδα πάντως έχει δρόμο να διανύσει στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, για να πλησιάσει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Σύμφωνα με την Ένωση Κατασκευαστών Προϊόντων Ιδιωτικής Ετικέτας (Private Label Manufacturers Association-PLMA), μεταξύ 17 ευρωπαϊκών χωρών η Ελλάδα βρίσκεται στην 3η θέση από το τέλος όσον αφορά το μερίδιο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας σε αξία πωλήσεων, σχεδόν υποδιπλάσιο σε σχέση με την Ελβετία (από τις χώρες με τους πιο εύπορους πολίτες) που όσο κι αν φαίνεται περίεργο, κατέχει την πρωτιά. Και αυτό παρά τη σημαντική ανάκαμψη που σημείωσαν -και σημειώνουν- τα προϊόντα private label στην Ελλάδα.
Πιο αναλυτικά με βάση τα στοιχεία της NielsenIQ, το μερίδιο των PL στην ελληνική αγορά το 2024 ήταν 24,7% (πωλήσεις σε αξία), όταν στην Ελβετία ήταν 52%.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 23.02.2025
