Παιδική παχυσαρκία: κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου οι ειδικοί

- Newsroom

*της Ελένης Ρανδζή,

«Πρωταθλήτρια» στην παιδική παχυσαρκία είναι η χώρα μας, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία των τελευταίων χρόνων, που καταδεικνύουν ότι ένα στα τρία Ελληνόπουλα είναι υπέρβαρο και ένα στα δέκα παχύσαρκο. Η έλλειψη άσκησης που έχει αντικατασταθεί με ατέλειωτες ώρες μπροστά στην οθόνη του κινητού ή του τάμπλετ και η καταπάτηση κάθε κανόνα υγιεινής διατροφής ευθύνονται για αυτό το αρνητικό ρεκόρ.

Διαστάσεις επιδημίας λαμβάνει η παχυσαρκία

Οι ειδικοί κρούουν την… εκκωφαντική σειρήνα του συναγερμού, καθώς η παχυσαρκία, με όλες τις δυσμενείς συνέπειές της στην υγεία, έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 30% του πληθυσμού είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα παιδιά και το ίδιο ποσοστό συναντούμε τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ελλάδα, που βρίσκονται στις πρώτες θέσεις, όπως επισημαίνει η κα Παναγιώτα Τριανταφύλλου (MD, PhD), παιδοενδοκρινολόγος και ακαδημαϊκή υπότροφος της Α΄ παιδιατρικής κλινικής του Ιπποκράτειου νοσοκομείου. Ωστόσο, όπως επισημαίνει, «επειδή τα παχύσαρκα αγόρια μας είναι τρία κιλά βαρύτερα από τα αντίστοιχα των ΗΠΑ και τα κορίτσια μας δύο κιλά βαρύτερα από τα αντίστοιχα κορίτσια της ίδιας χώρας, γι αυτό καταλήγουμε στο δυσάρεστο συμπέρασμα ότι τα Ελληνόπουλα είναι τα πιο παχύσαρκα παιδιά στον κόσμο».

Πού οφείλεται η παχυσαρκία

Οι ενδοκρινικές διαταραχές ή τα γενετικά σύνδρομα που σχετίζονται με τη νόσο καταλαμβάνουν το καθένα λιγότερο από το 1% του συνολικού αριθμού των περιπτώσεων. Συνεπώς, περίπου το 98%-99% των περιπτώσεων παχυσαρκίας δεν οφείλεται σε κάποιο παθολογικό ή οργανικό υπόστρωμα. Οι γενετικοί παράγοντες ευθύνονται κατά ποσοστό 40%-85%, ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν περιβαλλοντικοί ή οικονομικοί και ψυχοκοινωνικοί λόγοι. Καθοριστική είναι η συμβολή του οικογενειακού ιστορικού. Συγκεκριμένα, αν ο ένας από τους δύο γονείς είναι παχύσαρκος, ο κίνδυνος είναι διπλάσιος έως τριπλάσιος στα παιδιά, ενώ οι πιθανότητες 15πλασιάζονται, όταν και οι δύο γονείς είναι παχύσαρκοι. Σύμφωνα με την κα Τριανταφύλλου, η παχυσαρκία σχετίζεται με την έκθεση σε κάθε είδους οθόνη. Όσο μεγαλύτερος είναι ο χρόνος που περνάμε σε μια οθόνη, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να γίνουμε παχύσαρκοι. Κι αυτό γιατί δεν ελέγχουμε τι τρώμε, αλλά και γιατί μειώνουμε τη φυσική δραστηριότητα», υπογραμμίζει η παιδοενδοκρινολόγος του Ιπποκρατείου. Και επιπλέον ο εθισμός στην οθόνη προκαλεί διαταραχές στον ύπνο, διότι προκαλεί τον εγκέφαλο σε εγρήγορση και δεν του επιτρέπει να κοιμηθεί. Έχει διαπιστωθεί ότι ο ύπνος αδυνατίζει, συνεπώς, όσο λιγότερες ώρες κοιμόμαστε, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος παχυσαρκίας, διότι αλλάζει το μεταβολικό μας προφίλ.

Καθοριστικά τα πρώτα χρόνια της ζωής μας

Όπως προκύπτει από στατιστικά στοιχεία, τα πιο καθοριστικά είναι τα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής μας. Μάλιστα, πρόσφατη αμερικανική μελέτη καταδεικνύει ότι τα παιδιά που είναι παχύσαρκα κατά την είσοδό τους στο νηπιαγωγείο, έχουν τετραπλάσιο κίνδυνο να υποφέρουν από παχυσαρκία στην ενήλικη ζωή τους. Επίσης από μελέτη που εκπονήθηκε στη Γερμανία έχει διαπιστωθεί ότι το 90% των παιδιών που είναι παχύσαρκα στην ηλικία των τριών ετών, θα παραμείνουν παχύσαρκα και στην εφηβεία.

«Άρα αυτό σημαίνει ότι η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη. Πρέπει να παρέμβουμε έγκαιρα και πολύ νωρίς στη ζωή των παιδιών και να τα προγραμματίσουμε να μην γίνουν παχύσαρκα», αναφέρει η κα Τρανταφύλλου.

Κανόνες υγιεινής διατροφής

Σύμφωνα με την ιατρό, οι τροφές που καταναλώνουν τα παιδιά δεν πρέπει να είναι υψηλής θερμιδικής αξίας, πρέπει να περιορίζονται τα κορεσμένα λίπη και το διαιτολόγιο να εμπλουτίζεται με πιο πολλές φυτικές ίνες.

Επίσης, έχει πολύ μεγάλη σημασία όχι μόνο τι τρώμε αλλά και τι πίνουμε. Είναι απαραίτητος ο περιορισμός των αναψυκτικών και των πολλών χυμών. Αν για παράδειγμα ένα παιδάκι πίνει ένα λίτρο χυμό και ένα λίτρο αναψυκτικό είναι σαν να έχει φάει τέσσερις μερίδες φαγητού επιπλέον.

«Ωστόσο, και οι γονείς θα πρέπει να προσέχουν τι τρώνε και να γίνονται οι ίδιοι παράδειγμα για το παιδί τους. Θα πρέπει να τους βλέπουν τα παιδιά να τρώνε σαλάτες, να υπάρχουν φρούτα στον πάγκο της κουζίνας και να μην κυκλοφορούν συνεχώς μπισκοτάκια και σοκολάτες. Έτσι το παιδί θα συνηθίσει σε σωστούς διατροφικούς κανόνες», τονίζει χαρακτηριστικά η κα Τριανταφύλλου.

Μάλιστα, είναι σημαντικό να ενισχύουμε τον μητρικό θηλασμό, καθώς τα νεογνά και βρέφη που θηλάζουν έχουν πιο φυσιολογική πρόσληψη βάρους.

Φυσική δραστηριότητα

Απαραίτητη για τη διατήρηση του βάρους σε φυσιολογικό πλαίσιο θεωρούνται η φυσική δραστηριότητα, η σωματική άσκηση, ενώ πρέπει να μπει «φρένο» και στην αλόγιστη έκθεση στην ηλεκτρονική ψυχαγωγία. Σύμφωνα με τις σχετικές οδηγίες, δεν επιτρέπεται η χρήση της οθόνης κάτω από την ηλικία των δύο ετών και αργότερα η ενασχόληση πρέπει να μην ξεπερνά τις δύο ώρες την ημέρα. «Τα παιδιά θα πρέπει να κάνουν κάποιο είδος άσκησης 60΄ κάθε μέρα, ενώ τρεις φορές την εβδομάδα θα πρέπει να ασκούνται πιο εντατικά», συνηστά η ιατρός.

«Πρωταθλήτρια» στην παιδική παχυσαρκία είναι η χώρα μας, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία των τελευταίων χρόνων, που καταδεικνύουν ότι ένα στα τρία Ελληνόπουλα είναι υπέρβαρο και ένα στα δέκα παχύσαρκο.

Η έλλειψη άσκησης που έχει αντικατασταθεί με ατέλειωτες ώρες μπροστά στην οθόνη του κινητού ή του τάμπλετ και η καταπάτηση κάθε κανόνα υγιεινής διατροφής ευθύνονται για αυτό το αρνητικό ρεκόρ.

Πρόληψη από την κύηση

Η πρόληψη θα πρέπει να ξεκινά ήδη από την εγκυμοσύνη και τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής που θεωρούνται κρίσιμα. «Εφιστούμε την προσοχή της μητέρας, ώστε να διατρέφεται η ίδια σωστά κατά την κύηση, διότι στην εμβρυική και την βρεφική ηλικία δημιουργούνται οι γευστικές συνήθειες για την ενήλικη ζωή. Αν δεν συνηθίσει το παιδί σε γλυκές και αλμυρές γεύσεις που κατά κανόνα είναι πιο ελκυστικές, θα μάθει να υιοθετεί κανόνες υγιεινής διατροφής», εξηγεί η κα Τριανταφύλλου.

Τι πρέπει να ξέρουν οι γονείς:

Τα DOS

• Επίσκεψη στον παιδίατρο μία φορά το χρόνο για έλεγχο του βάρους
• Προγραμματισμένα γεύματα ανά 3 ώρες
• Διαιτολόγιο με τροφές χαμηλής θερμιδικής αξίας, πλούσιο σε φυτικές ίνες
• Το τελευταίο γεύμα τουλάχιστον δύο ώρες πριν τον ύπνο
• Οι γονείς να καταναλώνουν οι ίδιοι σαλάτες και φρούτα για να δίνουν το καλό παράδειγμα
• Να έχουν στον πάγκο της κουζίνας φρούτα και λαχανικά
• Ενθάρρυνση φυσικής δραστηριότητας των παιδιών 60’ κάθε μέρα
• Τρεις φορές την εβδομάδα έντονη άσκηση διάρκειας 60΄
• Ενίσχυση του μητρικού θηλασμού, διότι τα θηλάζοντα βρέφη παίρνουν βάρος με πιο φυσιολογικό τρόπο

Τα DONT'S

• Κατά την κύηση οι μητέρες να μην καταναλώνουν τροφές με έντονες γλυκές ή αλμυρές γεύσεις και λιπαρά
• Οι γονείς να μην επιτρέπουν στα παιδιά την κατανάλωση τροφών με κορεσμένα λίπη
• Να μην επιτρέπουν την κατανάλωση πολλών χυμών και αναψυκτικών
• Να αποφεύγεται το τσιμπολόγημα ανάμεσα στα γεύματα
• Να μην γεμίζουν την κουζίνα με μπισκοτάκια και σοκολάτες
• Να μην επιτρέπουν τη χρήση κινητών και τάμπλετ περισσότερες από δύο ώρες την ημέρα
• Να μην δίνουν γάλα στα μωρά κάθε φορά που κλαίνε. Μπορεί να θέλουν απλά μια αγκαλιά
• Να μην ανησυχούν για το βάρος των λιποβαρών και πρόωρων νεογνών και να μην προσπαθούν να τα παχύνουν γρήγορα