Μη κρατικά ΑΕΙ: Οι συνεργασίες με ιδρύματα του εξωτερικού, οι σχολές που θα λειτουργήσουν και οι προσφυγές

Η αντίστροφη μέτρηση ξεκίνησε για την ίδρυση και λειτουργία μη κρατικών-μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων, ως παραρτήματα πανεπιστημίων ξένων χωρών στην Ελλάδα, αρχής γενομένης από τον Σεπτέμβριο του ’25. Επισήμως, αίτηση μέχρι σήμερα έχει καταθέσει το Δημόσιο, Γαλλικό Πανεπιστήμιο Université Sorbonne Paris Nord. Η αίτηση περιλαμβάνει τρεις σχολές: Νομική-Oικονομικών Επιστημών/Διοίκηση Επιχειρήσεων και Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού. Σύμφωνα με τον υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Κυριάκο Πιερρακάκη, η σχεδιαζόμενη επένδυση του πανεπιστημίου στην Ελλάδα περιλαμβάνει 15 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη πανεπιστημιούπολης, 3 εκατ. ευρώ για έρευνα αιχμής και 7 εκατ. ευρώ για υποτροφίες, όλα σε βάθος πενταετίας.

Η πλατφόρμα της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) άνοιξε στις 2 Ιανουαρίου και τελικά θα κλείσει στις 31 Μαρτίου, αφού την Πέμπτη δόθηκε από το υπουργείο Παιδείας παράταση ενός μήνα, κατόπιν αιτήματος που κατέθεσαν οι ενδιαφερόμενοι, προκειμένου να έχουν περισσότερο χρόνο στη διάθεσή τους, για να συμπληρώσουν τους απαιτούμενους φακέλους αίτησης ίδρυσης. Αυτή η παράταση, βέβαια, ενδέχεται να προκαλέσει καθυστερήσεις στην έναρξη λειτουργίας των μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα, καθώς οι διαδικασίες αδειοδότησης δεν είναι εύκολες και σίγουρα θα πρέπει να γίνουν σωστά οι έλεγχοι που απαιτούνται για να δοθεί η πιστοποίηση από την ΕΘΑΑΕ.

Σύμφωνα με πληροφορίες αναμένεται να κατατεθούν περί τις δέκα αιτήσεις, όπου, βέβαια, ο ένας μήνας παράτασης που δόθηκε δεν αποκλείεται να αλλάξει τα δεδομένα. Το BCA College, το New York College, το City College, το City Unity των Αθηνών, το Anatolia College έχουν ήδη ανακοινώσει ότι προτίθενται να ιδρύσουν μη κρατικά πανεπιστήμια, ενώ προς τα εκεί φαίνεται να κινούνται και το Μητροπολιτικό Κολλέγιο, το Aegean Omiros College, το Deree, το Dei College, το Hellenic American Union, το Γαλλικό Κολλέγιο Idef. Ενδιαφέρον για να ανοίξουν παράρτημα στην Ελλάδα έχουν εκφράσει και πανεπιστήμια της Κύπρου και συγκεκριμένα το Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας, το Frederick και το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Έντονο είναι το ενδιαφέρον και της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής αλλά και του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών.

Κόντρα με την αντιπολίτευση

Η αίτηση του Sorbonne Paris Nord πυροδότησε μία νέα διαμάχη μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, με το ΠΑΣΟΚ να υποστηρίζει, μεταξύ άλλων, ότι «το Universite Sorbonne Paris Nord δεν αναγνωρίζεται ως άμεσος διάδοχος της ιστορικής Σορβόννης. Το Paris 13 άλλαξε το όνομά του το 2019 σε Universite Sorbonne Paris Nord, για να αποκτήσει διεθνή αναγνωρισημότητα». Τονίζεται δε πως έξι ελληνικά πανεπιστήμια προηγούνται από αυτό στην παγκόσμια κατάταξη, καθώς βρίσκεται στη θέση 920 και, σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας Le Monde που δημοσιεύτηκε τον Μάιο του ’24, «το συγκεκριμένο πανεπιστήμιο αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υποδομών και χρηματοδότησης».

Από την πλευρά του ο υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης, κατηγόρησε το κόμμα της αντιπολίτευσης για «δυσφήμιση στρατηγικών επενδύσεων» και χαρακτήρισε τα επιχειρήματα ως «έωλα». Ο κ. Πιερρακάκης επεσήμανε ότι το συγκεκριμένο ίδρυμα είναι ένα από τα 13 αυτόνομα πανεπιστήμια που προέκυψαν από το ιστορικό Πανεπιστήμιο του Παρισιού, το οποίο διαθέτει 26.000 φοιτητές, 29 εργαστήρια και 1.200 καθηγητές. Ο Νίκος Παπαϊωάννου, ΓΓ Ανώτατης Εκπαίδευσης του ΥΠΑΙΘΑ, σχολιάζοντας στη «ΜτΚ» τις τοποθετήσεις του ΠΑΣΟΚ για το Sorbonne Paris Nord, λέει πως «πρόκειται για ένα εξαίρετο πανεπιστήμιο. Όποιος έχει αμφιβολία για το τι είναι και πόσο πολυθεματικό είναι σύμφωνα με τα γνωστικά του αντικείμενα, μπορεί να ανατρέξει στην ιστοσελίδα του και να καταλάβει περί τίνος πρόκειται».

Νομικές, Ιατρικές, Οικονομικές και Κοινωνικές Επιστήμες

Οι τομείς στους οποίους αναμένεται να εστιάσουν τα περισσότερα υπό ίδρυση μη κρατικά πανεπιστήμια είναι σύμφωνα με πληροφορίες η Νομική, η Ιατρική, η Πληροφορική, οι Οικονομικές και Κοινωνικές Επιστήμες. «Αρχίζει πλέον και γίνεται πράξη ο Νόμος Πιερρακάκη που μας βγάζει από την αφάνεια, καθώς μόνον εμείς και η Κούβα δεν επιτρέπαμε την εγκατάσταση και ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων. Τα δημόσια πανεπιστήμια δεν έχουν να φοβηθούν απολύτως τίποτα από την παρουσία των παραρτημάτων ξένων ιδρυμάτων. Στόχος μας είναι να προάγουμε συνολικά ως χώρα την αριστεία», τονίζει στη «ΜτΚ» ο κ. Παπαϊωάννου. Ο ίδιος τονίζει πως «θα αναπτυχθούν σημαντικές δραστηριότητες στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και τελικά, η αγορά θα επιλέξει τι θα είναι βιώσιμο και πόσο θα αναπτυχθεί».

Η διαδικασία και οι έλεγχοι

Ο φάκελος που καταθέτουν οι ενδιαφερόμενοι περιλαμβάνει έναν σημαντικό όγκο δικαιολογητικών εγγράφων, μέρος των οποίων θα εξεταστεί από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης, ενώ τα δικαιολογητικά που αφορούν τα κτηριακά και τις υποδομές θα ελεγχθούν από τον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ) του υπουργείου Παιδείας. Ο πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης, Περικλής Μήτκας, περιγράφει στη «ΜτΚ» πως αυτό που θα ελεγχθεί είναι η ακαδημαϊκή συγκρότηση και λειτουργία του νέου ιδρύματος, δηλαδή, τα προγράμματα σπουδών, οι σχολές, θέματα πρόσληψης προσωπικού, επιλογής των υποψήφιων φοιτητών, τη σχέση του παραρτήματος με το μητρικό ίδρυμα, τα όργανα που αποφασίζουν για τα προγράμματα σπουδών, την αναπτυξιακή στρατηγική του κάθε ιδρύματος, τις μελέτες σκοπιμότητας και βιωσιμότητας και όλα όσα ορίζει η κανονιστική απόφαση της ΕΘΑΑΕ.

«Για το δικό μας κομμάτι ελέγχου έχουμε στη διάθεσή μας 120 μέρες. Βέβαια, η μετάθεση της λήξης προθεσμίας υποβολής πλησιάζει αρκετά στο φθινόπωρο του ’25 που είναι η επιθυμητή ημερομηνία έναρξης λειτουργίας των μη κρατικών πανεπιστημίων. Η πιστοποίηση του κάθε προγράμματος σπουδών από την ΕΘΑΑΕ είναι μία ξεχωριστή διαδικασία που απαιτεί και αυτή τον χρόνο της και θα γίνει από άλλες επιτροπές, σύμφωνα με τα πρότυπα που ακολουθούνται στα προγράμματα σπουδών των δημοσίων πανεπιστημίων. Σε καμία περίπτωση δεν θα κάνουμε εκπτώσεις στην ποιότητα των ελέγχων που απαιτούνται», υπογραμμίζει ο κ. Μήτκας. Εξηγεί, επίσης, ότι για τον φάκελο αδειοδότησης θα δημιουργηθούν τριμελείς επιτροπές από επιστήμονες της ελληνικής διασποράς σε ιδρύματα του εξωτερικού που έχουν μεγάλη εμπειρία στη διοίκηση πανεπιστημίων, υπό τον συντονισμό και την επίβλεψη της ΕΘΑΑΕ, που θα εξετάσουν αυτούς τους φακέλους και θα υποβάλουν την εισήγησή τους (θετική ή αρνητική) προς το υπουργείο Παιδείας. Αξίζει να σημειωθεί πως η όλη διαδικασία περιλαμβάνει και επιτόπια επίσκεψη στις εγκαταστάσεις αυτών των ιδρυμάτων, αλλά και συζήτηση με τους καθηγητές και το προσωπικό που θα έχει την ευθύνη λειτουργίας τους.

Προσέλκυση και ξένων φοιτητών

Ο Βασίλης Δασκαλάκης, πρόεδρος του Συνδέσμου Ιδιοκτητών Ελληνικών Κολλεγίων και πρόεδρος του BCA College, εξηγεί στη «ΜτΚ» πως καθότι πρόκειται για μη κερδοσκοπικά ιδρύματα, ενώ τα κολλέγια είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις, «δεν είναι βέβαιον ότι θα καταθέσουν τελικά όλοι όσοι εκδηλώνουν ενδιαφέρον. Σίγουρα η ίδρυσή τους ωφελεί πάρα πολύ τον κόσμο που δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να στείλει τα παιδιά του στο εξωτερικό ή όσους δεν πέτυχαν τη σχολή που επιθυμούσαν. Αυτήν τη στιγμή 16.000 Έλληνες σπουδάζουν στην Κύπρο, ενώ μέχρι πρότινος οι Κύπριοι ερχόντουσαν εδώ για σπουδές. Ταυτόχρονα στην Κύπρο αναπτύσσεται πάρα πολύ η οικοδομική δραστηριότητα όπου χτίζονται πανεπιστήμια και εστίες. Γιατί, λοιπόν αυτοί οι 16.000 να φεύγουν έξω και να μην μένουν εδώ που θα μπορούν, για παράδειγμα, να λάβουν ένα βρετανικό πτυχίο και να σπουδάσουν οπουδήποτε επιθυμούν ανά τον κόσμο».

Εκτίμησή του είναι πως η ίδρυση των μη κρατικών θα προσελκύσει και ξένους φοιτητές που φεύγουν για παράδειγμα στην Αγγλία για ναυτιλιακές σπουδές. «Το BCA έχει ιδρύσει τμήμα στο Λονδίνο, με το University of West London όπου πηγαίνουν σπουδαστές από όλον τον κόσμο, για να κάνουν μεταπτυχιακές σπουδές πανεπιστημιακού επιπέδου στα ναυτιλιακά, σε ελληνικό εκπαιδευτικό ίδρυμα. Έχουμε εξειδίκευση στις ναυτιλιακές και ξενοδοχειακές σπουδές, στο business και digital marketing, computer science και ΑΙ. Θα καταθέσουμε αίτηση ίδρυσης σε συνεργασία με το University of West London, ένα έντονα ανερχόμενο πανεπιστήμιο που βρίσκεται στη θέση 30 στη λίστα του Guardian και πρώτο στην απορρόφηση των σπουδαστών στην αγορά εργασίας, με 12.000 φοιτητές που θα μπορούν να έρθουν στην Ελλάδα αντί για την Αγγλία, όπου τα πράγματα έχουν δυσκολέψει πάρα πολύ πλέον και λόγω της βίζας».

Τα δίδακτρα

Ο κ. Δασκαλάκης λέει πως σε πρώτη φάση το παράρτημα θα ανοίξει στην Αθήνα σε υπάρχουσες εγκαταστάσεις, ενώ υπάρχουν σκέψεις και για τη Θεσσαλονίκη. «Προβλέπεται ένα ποσό δεκάδων εκατομμυρίων για τη δημιουργία νέων εγκαταστάσεων, campus και εστιών. Σε βάθος πενταετίας οι υποτροφίες θα υπερβαίνουν τα 6 εκατ. ευρώ, για την έρευνα θα δοθούν πάνω από 4,5 εκατ. και για τις υποδομές, πάνω από 15 εκατ. ευρώ». Το BCA College θα συνεχίσει να λειτουργεί ως έχει, με τον κ. Δασκαλάκη να επισημαίνει πως «η ίδρυση των μη κρατικών θα ωφελήσει σημαντικά τη χώρα μας». Μιλώντας για τα δίδακτρα, λέει πως θα κυμαίνονται από 6.000 έως 8.000 ευρώ, ενώ οι τρεις τομείς που θα λειτουργήσουν είναι Management and Law, Human and Social Science και Computing and Engineering.

Tο Πανεπιστήμιο του York

«Το CITY, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, εξελίσσεται δυναμικά εδώ και 35 χρόνια, αξιοποιώντας την εμπειρία, τη γνώση και τα υψηλά κριτήρια ποιότητας που το διακρίνουν. Ως το ευρωπαϊκό campus του Δημόσιου Βρετανικού Πανεπιστημίου του York, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του. Ενισχύοντας αυτήν τη σχέση, το Πανεπιστήμιο του York προχωρά στο επόμενο βήμα, καταθέτοντας αίτηση στο υπουργείο Παιδείας για τη χορήγηση άδειας για ίδρυση παραρτήματος του CITY, το οποίο θα λειτουργεί ως μη κρατικό πανεπιστήμιο, με έδρα τη Θεσσαλονίκη και εγκαταστάσεις και στην Αθήνα», λέει στη «ΜτΚ» ο Γιάννης Βερβερίδης, πρόεδρος και γενικός διευθυντής του CITY College.

Περιγράφει πως το Πανεπιστήμιο του Υορκ ξεχωρίζει με τις επιδόσεις του, καθώς: συγκαταλέγεται στα κορυφαία πανεπιστήμια της Μεγάλης Βρετανίας, της Ευρώπης, και διεθνώς. Κατατάσσεται σταθερά ανάμεσα στα καλύτερα πανεπιστήμια παγκοσμίως (146ο στον κόσμο, The Times Higher Education-ΤΗΕ 2025). Οι διεθνείς του κατατάξεις το καθιστούν το Πανεπιστήμιο με την υψηλότερη κατάταξη συνολικά στην περιοχή. Είναι μέλος του Russell Group - του πανεπιστημιακού δικτύου της ελίτ των 24 κορυφαίων ερευνητικών βρετανικών πανεπιστημίων. Είναι το μόνο Πανεπιστήμιο του Russell Group που καταθέτει αίτηση για ίδρυση μη κρατικού πανεπιστημίου στην Ελλάδα. Κατατάσσεται 10o για την έρευνά του (The Times Higher Education-ΤΗΕ 2025, Research Excellence Framework (REF) από τους επίσημους κρατικούς φορείς στη Βρετανία. Έχει βραβευθεί με το Χρυσό « GOLD TEF» βραβείο για τη διδασκαλία του (Τeaching Excellence Framework [TEF], 2025) από τους επίσημους κρατικούς φορείς στη Βρετανία.

Οι εγκαταστάσεις

«Το παράρτημα του Πανεπιστημίου του York, CITY θα στεγάζεται σε σύγχρονες εγκαταστάσεις στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα που πληρούν όλες τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια, ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες ενός δυναμικού πανεπιστημιακού περιβάλλοντος», λέει ο κ. Βερβερίδης. Συγκεκριμένα για τη Θεσσαλονίκη, πέρα από τα δύο του κτίρια στη Λέοντος Σοφού και την Προξένου Κορομηλά στο κέντρο της πόλης, έχει εντάξει στις εγκαταστάσεις του το Campus Γαλήνη στο Ωραιόκαστρο, ένα σύγχρονο campus 14.000τ.μ. με αίθουσες, εργαστήρια, συνεδριακό κέντρο και αθλητικές εγκαταστάσεις κλειστού και ανοικτού τύπου. Αρχικά, θα περιλαμβάνει τρεις σχολές με προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές: Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων (Επιχειρησιακές Σπουδές), Σχολή Επιστημών (Τμήμα Πληροφορικής, Τμήμα Ψυχολογίας) και Σχολή Νομικής και Ανθρωπιστικών Επιστημών (Τμήμα Νομικής, Τμήμα Ανθρωπιστικών Επιστημών).

«Το παράρτημα θα συμβάλλει ενεργά στην ανάπτυξη του ακαδημαϊκού και ερευνητικού περιβάλλοντος που υπάρχει ήδη στην Ελλάδα αλλά και στη διεθνοποίηση της εκπαίδευσης των φοιτητών. Θα αποτελέσει έναν σημαντικό παράγοντα για την προσέλκυση ξένων φοιτητών στην Θεσσαλονίκη αλλά και στην Αθήνα, με μεγάλα οφέλη για την τοπική κοινωνία. Και κυρίως, θα συμβάλλει ουσιαστικά στην καθιέρωση της Ελλάδας ως ένα διεθνές εκπαιδευτικό κέντρο και θα βοηθήσει στην ανάπτυξη της χώρας», επισημαίνει ο κ. Βερβερίδης.

Έτοιμο το Κολλέγιο Ανατόλια

Το Κολλέγιο Ανατόλια σε συνεργασία με εγκεκριμένο ξένο πανεπιστήμιο θα συμμετάσχει στη διαδικασία υποβολής αίτησης για τη χορήγηση άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας παραρτημάτων Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης. «Το Ανατόλια δηλώνει παρών στη διαδικασία αδειοδότησης με βάση την πολυετή αναγνώριση της πανεπιστημιακής του βαθμίδας στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, την τεχνογνωσία που έχει αναπτύξει τα τελευταία 30 χρόνια και τα ακαδημαϊκά του προγράμματα με βάση διεθνή πρότυπα για την απόκτηση επιστημονικής γνώσης αλλά και σημαντικών για τον 21ο αιώνα δεξιοτήτων. Πρόκειται για ισχυρά χαρακτηριστικά που έχουν ήδη αναδείξει το Ανατόλια στο πιο δημοφιλή ακαδημαϊκό προορισμό στην Ελλάδα για φοιτητές/τριες αμερικανικών πανεπιστημίων μέσω προγραμμάτων ανταλλαγής, με αριθμό που υπερβαίνει τους 6.000 μέχρι σήμερα».

Πρόσφατα ολοκληρώθηκε το campus master plan, το οποίο προβλέπει για την πανεπιστημιακή του βαθμίδα, την κατασκευή, επιπλέον των τριών υπαρχόντων, τεσσάρων νέων κτιρίων, το πρώτο εκ των οποίων θα παραδοθεί προς χρήση το φθινόπωρο του 2027. Οι σχολές που θα λειτουργήσουν σε προπτυχιακό επίπεδο είναι Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οικονομικών (Business), Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Σπουδών (Humanities and Social Sciences), Τεχνολογίας και Επιστημών (Technology & Sciences). Ο Δρ. Πάνος Βλάχος, πρόεδρος του Κολλεγίου Ανατόλια, λέει στη «ΜτΚ», «Η κοινότητα των ξένων φοιτητών και φοιτητριών, που προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από αμερικανικά πανεπιστήμια αλλά και από άλλες χώρες, αποτελεί ένα δυναμικό στοιχείο που έχει συμβάλλει στην ενίσχυση του ανοιχτού και εξωστρεφούς χαρακτήρα της Θεσσαλονίκης, καθώς και στον ρόλο της ως διεθνούς ακαδημαϊκού προορισμού. Ταυτόχρονα, η εμπειρία τους στη Θεσσαλονίκη είναι ιδιαίτερα θετική, δημιουργώντας χιλιάδες «πρεσβευτές» της Ελλάδας σε όλο τον κόσμο, μαζί με τις οικογένειές τους. Εκτιμάται ότι η παρουσία τους έχει αποφέρει, τα τελευταία 12 χρόνια, περισσότερα από 150 εκατ. ευρώ στην τοπική οικονομία, ενισχύοντας σημαντικά και το πολυ-πολιτισμικό προφίλ της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας».

Οι Ιατρικές

To New York College διαθέτει εγκαταστάσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη με περισσότερους από 1.500 φοιτητές και φοιτήτριες. Στις προθέσεις της διοίκησης του κολλεγίου είναι να ιδρύσει μη κρατικό πανεπιστήμιο, σε συνεργασία με το University of Bolton είτε με το Πανεπιστήμιο της Πράγας είτε με το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Αμερικής, State University of New York. Στον σχεδιασμό της ηγεσίας του New York College, σύμφωνα με πληροφορίες είναι να ιδρυθεί μία σχολή με τεχνολογικό περιεχόμενο, δηλαδή επιστήμες της Πληροφορικής, μία Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οικονομίας με Ναυτιλιακές σπουδές και μία Σχολή με Τμήμα Φυσιοθεραπείας και Διατροφής.

Η κοινοπραξία με την επωνυμία University of Nicosia Greece Branch Medical Limited έχει ήδη γνωστοποιήσει ότι η επιχείρηση Hellenic Healthcare Holding 3 (Cyprus) Limited του ομίλου Hellenic Healthcare Group και ο οργανισμός ιδιωτικού δικαίου κερδοσκοπικού χαρακτήρα με την επωνυμία Πανεπιστήμιο Λευκωσίας θα λειτουργήσουν Ιατρική Σχολή σε εγκαταστάσεις που βρίσκονται στην περιοχή του Ελληνικού. Ενδιαφέρον υπάρχει και από την πλευρά του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών που έχει στην ιδιοκτησία του το Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης. Άλλωστε, όπως είχε ανακοινώσει σε δηλώσεις του ο πρόεδρος του Ομίλου, Γιώργος Αποστολόπουλος, όνειρό του είναι να ιδρυθεί μία Ιατρική Πανεπιστημιακή Σχολή, καθώς ήδη υπάρχουν οι υποδομές, η τεχνογνωσία, έχουν γίνεις σημαντικές επενδύσεις σε εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας και ήδη υπάρχει συνεργασία, από τον Δεκέμβριο του 2023, με το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Στις 11 Απριλίου η συζήτηση των προσφυγών στο ΣτΕ

Όσον αφορά τις προσφυγές που έχουν γίνει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, αυτές υπολογίζονται σε επτά από μεμονωμένους καθηγητές, την ΠΟΣΕΔΠ, τον πρώην υπουργό επί ΣΥΡΙΖΑ και μέλος της ΠΟΣΕΕΔΙΠ ΑΕΙ, Γιώργο Κατρούγκαλο, και πολίτες. Όλες έχουν τον ίδιο πυρήνα που αφορά τη συνταγματικότητα του νομοθετήματος. Στις 11 Απριλίου έχει οριστεί να συζητηθεί το θέμα στην Ολομέλεια του ΣτΕ και δεδομένου ότι επιθυμία της κυβέρνησης είναι τα πρώτα μη κρατικά πανεπιστήμια να λειτουργήσουν τον Σεπτέμβριο του ’25, εικάζεται ότι θα αντιμετωπιστεί με τη λογική του κατ’ επείγοντος κι έτσι θα εκδοθεί σχετικά γρήγορα και η απόφαση.

Η ΠΟΣΔΕΠ προσέφυγε στο ΣτΕ, καθώς «η ίδρυση και λειτουργία ΝΠΠΕ είναι αντίθετη με το Σύνταγμα, επειδή αυτό προβλέπει την παροχή ανώτατης εκπαίδευσης αποκλειστικά από ΝΠΔΔ. Ο περιορισμός δεν παρακάμπτεται με επίκληση του Ευρωπαϊκού Ενωσιακού Δικαίου, αλλά μόνο με συνταγματική αναθεώρηση. Ακόμη και αν κριθεί από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο οποίο πάντως δεν έχει προσφύγει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά της Ελλάδας, ότι το Ενωσιακό Δίκαιο υπερτερεί και είναι αντίθετο από το άρθρο 16, και επιβάλλεται μία τέτοια εναρμόνιση, αυτή πρέπει να γίνει με αναθεώρηση του Συντάγματος και όχι με κοινό νόμο. Το έργο των ΝΠΠΕ-παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων, που θεσμοθετήθηκαν με τον ν. 5094/2024, αναγνωρίζεται ισότιμο με τα ΑΕΙ, τα οποία όμως είναι ΝΠΔΔ, αυτοδιοικούμενα με καθηγητές ΑΕΙ δημόσιους λειτουργούς. Το Σύνταγμα παρέχει το καθεστώς του δημόσιου λειτουργού και συνταγματικές εγγυήσεις στους καθηγητές ΑΕΙ, οι οποίες εξασφαλίζουν την ακαδημαϊκή ελευθερία. Αντίθετα, ο Νόμος για τα ΝΠΠΕ προβλέπει ότι τα πτυχία τους είναι ισότιμα με των ΑΕΙ, ενώ δεν απαιτεί για τους διδάσκοντες στα ΝΠΠΕ να έχουν τα αντίστοιχα προσόντα, ούτε τους παρέχει αντίστοιχες εγγυήσεις και νομικό καθεστώς για διασφάλιση της ακαδημαϊκής ελευθερίας».

Ο Γιώργος Λιτσαρδάκης, γραμματέας της ΠΟΣΔΕΠ σχολιάζει στη «ΜτΚ» πως «για το πτυχίο Νομικής (3ετές – «licence») που δίνει το «Sorbonne Paris Nord-SPN» γαλλικοί ιστότοποι το κατατάσσουν 20στό στα 25, ενώ σε μία άλλη κατάταξη είναι 55ο στα 55 (με βαθμολογία 1,2/20 και κριτήριο το επίκαιρο για μας ποσοστό αποφοίτησης, που είναι 4,6% στα 3 χρόνια και συνολικά 13,5% στα 4 χρόνια). Αυτό το πτυχίο παρέχεται, με συμφωνία δικαιόχρησης, από το κολέγιο IdEF εδώ και 30 χρόνια, και προφανώς θα συνεχίσει να παρέχεται από το υπό σύσταση ΝΠΠΕ. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι δεν έχουμε αιτήσεις από ευρωπαϊκά και αμερικανικά πανεπιστήμια αλλά από όσους έχουν ήδη παράρτημα στην Ελλάδα, με ότι όρους και εχέγγυα ποιότητας έχουν αυτά, δίχως, λοιπόν, να προσφέρεται κάποια νέα επιλογή».

Στην προσφυγή του, ο κ. Κατρούγκαλος υποστηρίζει ότι η ίδρυση και λειτουργία ΝΠΠΕ «παραβιάζει συνταγματικές αρχές και το νομικό πλαίσιο για την ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα, καθώς ανοίγει τον δρόμο για τη λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων, κάτι που υπονομεύει τη δημόσια ανώτατη εκπαίδευση και την ισότιμη πρόσβαση των πολιτών». Μεταξύ άλλων στην προσφυγή του κ. Κατρούγκαλου αναφέρεται: «δεν μπορεί μία ιδιωτική, κερδοσκοπική εταιρεία να εξασφαλίσει την πλήρη αυτοδιοίκηση του πανεπιστημίου που θα ιδρύσει, εφόσον θα λειτουργεί με βασικό κριτήριο το επιχειρηματικό κέρδος: Ρητά ο Νόμος ορίζει, στο άρ. 148 ότι το ακαδημαϊκό προσωπικό έχει μόνο συμβουλευτικό ρόλο, συνεπώς, οι αποφάσεις λαμβάνονται όχι με βάση την αρχή της αυτοδιοίκησης αλλά στο πλαίσιο του διευθυντικού δικαιώματος του ιδιοκτήτη της επιχείρησης. Επί του πραγματικού, ας σημειωθεί ότι οι πολυεθνικές εταιρείες, που ιδρύουν ιδιωτικά «πανεπιστήμια» ως franchise, δεν λειτουργούν με ακαδημαϊκά αλλά κερδοσκοπικά κριτήρια. Ενδεικτικά, μία από αυτές τις επιχειρήσεις, η Laureate Education, Inc. είχε το 2015 σχολές σε 30 χώρες, μεταξύ των οποίων και στην Κύπρο, με χρέη 4,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το 2018 κατηγορήθηκε στη Βραζιλία για παράνομες πρακτικές, όπως πλαστογράφηση εγγράφων, ανάθεση μαθημάτων σε καθηγητές χωρίς προσόντα».

Άνοιγμα στην Κύπρο ετοιμάζει το ΑΠΘ

Τις προοπτικές του εξετάζει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ακολουθώντας τον δρόμο που άνοιξε το ΕΚΠΑ που αναμένεται να ιδρύσει παράρτημα στην Κύπρο. Ο πρύτανης του ΑΠΘ, Χαράλαμπος Φείδας, σημειώνει στη «ΜτΚ» πως το θέμα συζητήθηκε στην τελευταία συνεδρίαση του Συμβουλίου Διοίκησης και διερευνάται η δυνατότητα ίδρυσης παραρτήματος του πανεπιστημίου εκτός Ελλάδας. Οι πρυτανικές Αρχές διερευνούν τις πτυχές του νόμου για την εκκίνηση των διαδικασιών, προκειμένου μετά το θέμα να περάσει στη Σύγκλητο. Πληροφορίες της «ΜτΚ» αναφέρουν πως οι διεργασίες γίνονται με την Κύπρο και πιο συγκεκριμένα την Πάφο.

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 23.02.2025