Δώρα Χρυσικού στη «ΜτΚ»: Μπορεί η Χρυσή Αυγή να διαλύθηκε αλλά αυτό που πρέσβευε καλά κρατεί

«Πάρ’ το να το δώσεις στη Μαρία και πες της να γράψει την ιστορία του Παύλου και να την αφηγείται στην κόρη της». Ήταν μία μέρα προς το τέλος της πολύκροτης δίκης της Χρυσής Αυγής όταν η Μάγδα Φύσσα μοιράζοντας τετραδιάκια στον κόσμο, έδωσε και στη Δώρα Χρυσικού για μία φίλη της που είχε γεννήσει.

Η ηθοποιός από ανθρώπινο ενδιαφέρον παρακολούθησε το μεγαλύτερο μέρος αυτής της δίκης και σιγά-σιγά γνώρισε και την οικογένεια. Εκείνη τη στιγμή όμως συνειδητοποίησε ότι αυτή η μάνα πάσχιζε να μην σκεπάσει η λήθη την ιστορία του παιδιού της, ότι ήθελε να κρατάει ζωντανή τη μνήμη του Παύλου. «Εκεί είχα την αναλαμπή και είπα πως και εγώ θέλω να συμβάλλω σε αυτό, αλλά προφανώς δεν είχα στο μυαλό μου ένα μορφοποιημένο πράγμα», λέει στη «ΜτΚ» η ίδια.

Έτσι, αφού συνεργάστηκε με τη δημοσιογράφο και συγγραφέα Μαρία Λούκα και μετά από πολλά στάδια γεννήθηκε ο μονόλογος «18/9» που έχει ως τίτλο του την ημερομηνία της δολοφονίας του μουσικού ο οποίος έμελλε, δυστυχώς δια του θανάτου του, να αποτελέσει το σύγχρονο αντιφασιστικό σύμβολο της εποχής μας, έναν ήρωα που έδωσε το έναυσμα για την εξάρθρωση μίας εγκληματικής οργάνωσης, η οποία δρούσε υπό τη μάσκα του κομματικού μορφώματος. «Αυτό ήταν το παράδοξο: ότι αν δεν είχε γίνει η δολοφονία του Παύλου που ήταν λευκός και Έλληνας, δεν θα είχε ξεκινήσει τίποτε. Οι μετανάστες θεωρούταν δεύτερης κατηγορίας άνθρωποι από την πολιτεία. Ας μην ξεχνάμε τα πογκρόμ από το 2010 έως το 2013 στις γειτονιές του Παντελεήμονα. Πόσοι άνθρωποι μπορεί να βρήκαν τον θάνατο, που δεν είναι καταγεγραμμένοι ως θύματα της Χρυσής Αυγής ή έχουν καταγραφεί ως ρατσιστικά εγκλήματα;», διερωτάται η ηθοποιός.

«Ήθελα η ηρωίδα να είναι ένας μέσος άνθρωπος»

Για να γραφτεί το έργο μελετήθηκε ένα μεγάλο μέρος των πρακτικών της δίκης, τα οποία είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο. Πρόκειται προφανώς για ένα αχανές υλικό από το οποίο δύσκολα μπορούν να σταχυολογηθούν στιγμές. Επειδή όμως και οι δυο τους είχαν παρακολουθήσει τα συμβαίνοντα, ήξεραν πού έπρεπε να εστιάσουν. «Γνωρίζαμε εκ των έσω τι συνέβαινε εκεί. Οπότε μπορούσαμε να μιλήσουμε με μία πιο κοινή γλώσσα στο τι θέλουμε να κάνουμε. Είχαμε φτιάξει έναν μικροπυρήνα ξέροντας τι θέλουμε να πάρουμε, οπότε δεν χαθήκαμε στο άπειρο. Λειτουργήσαμε στοχευμένα. Επέλεξα τη Μαρία επειδή είχα αποφασίσει ότι ήθελα ένα θέατρο-ντοκουμέντο. Αυτό μπορούσε να μου το εξασφαλίσει η δημοσιογραφική της ιδιότητα σε συνδυασμό με τη δεινότητά της στη συγγραφή. Έχει τη δημοσιογραφική αλλά και τη λογοτεχνική ματιά. Αρχικά μου παραδόθηκε ένα έργο με τέσσερα πρόσωπα, στην πορεία έγιναν δύο και στο τέλος μετά από απορρίψεις χρηματοδότησης καταλήξαμε στον μονόλογο. Ήθελα η ηρωίδα να είναι ένας μέσος άνθρωπος με τον οποίο μπορεί να ταυτιστεί ο μέσος θεατής και να βάλει τον εαυτό του στη θέση της», επισημαίνει η ηθοποιός. Η συμβολή του Κοραή Δαμάτη στο κείμενο ήταν εξίσου σημαντική και έτσι σε σκηνοθεσία του ίδιου παρουσιάστηκε η παράσταση στην Αθήνα όπου συνάντησε πολύ μεγάλη επιτυχία.

Στην τελική του μορφή το «18/9» ξετυλίγει την εγκληματική δράση της Χρυσής Αυγής, εστιάζοντας στη δολοφονία του Φύσσα και στη δίκη της ναζιστικής οργάνωσης. Στοιχεία από αληθινές μαρτυρίες και πραγματικά περιστατικά μπλέκονται μέσα από τη μυθοπλασία με το κοινωνικό ψυχογράφημα ενός κοριτσιού που υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας σε ένα ακροδεξιό έγκλημα με αποτέλεσμα να αλλάξει η ζωή της και να βρεθεί μπροστά σε αδυσώπητα διλήμματα. Η ηρωίδα είναι μία γυναίκα που παλεύει με τους φόβους της λίγες ώρες πριν την κατάθεσή της στη δίκη για τα εγκλήματα της Χρυσής Αυγής.

Και μπορεί η μεγαλειώδης απόφαση του δικαστηρίου να καταδίκασε τελικά τους δράστες, υπάρχει όμως και κάτι ακόμη. «Μπορεί η Χρυσή Αυγή να διαλύθηκε υπό τον έννοια του κόμματος, αλλά αυτό που πρέσβευε καλά κρατεί. Αυτό που έχει σημασία και οφείλουμε να καταδείξουμε είναι ότι η μόνη διαφοροποίηση της Χρυσής Αυγής από τα άλλα ακροδεξιά κόμματα που έχουμε αυτή τη στιγμή στη Βουλή είναι πως εκείνη ήταν μία εγκληματική οργάνωση. Είχε μία νεοναζιστική, νεοφασιστική ρητορική, είχε τάγματα εφόδου, είχε τακτικό στρατό, έκανε πογκρόμ. Αυτό όλο αντιβαίνει και στην υπερασπιστική γραμμή που είχαν τα μέλη της Χρυσής Αυγής, ότι δηλαδή κάθισαν στο εδώλιο του κατηγορουμένου λόγω ιδεολογίας. Δεν ήταν έτσι. Ουσιαστικά δικάστηκαν γιατί αυτά που έπραξαν ήταν ποινικά κολάσιμα», υπογραμμίζει η Δώρα Χρυσικού.

«Η νέα γενιά είναι πάντα το μέλλον και η ελπίδα»

Ευχάριστο είναι το γεγονός ότι την παράσταση παρακολουθεί πολλή νεολαία. «Δεν είναι καν ενήλικες, αλλά μαθητές. Έρχονται με τους γονείς τους και αυτό είναι το πιο ελπιδοφόρο από όλα. Σε πολλές περιπτώσεις παρατηρούμε άγνοια της νέας γενιάς γύρω από αυτά τα ζητήματα. Θέλω να σκεφτώ την ευθύνη που έχουμε εμείς γι’ αυτό και τι μπορούμε να κάνουμε για να ανατραπεί αυτή η κατάσταση. Πώς μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά άλλα ερεθίσματα, να τους ανοίξουμε νέους ορίζοντες, πέρα από τα μέσα μαζικής δικτύωσης; Τι παιδεία τους παρέχουμε; Τι εξωσχολικά κίνητρα τους δίνουμε να διεγείρουν το ενδιαφέρον τους, πέρα από μια στείρα γνώση; Πώς μπορούμε να τα βοηθήσουμε να βρουν την εσωτερική τους ανάγκη να εκφραστούν όπως όταν έχουν μία καλλιτεχνική κλίση για παράδειγμα;», διερωτάται η ηθοποιός.

Η ίδια είναι, όπως υποστηρίζει, ο τελευταίος άνθρωπος που θα ρίξει το ανάθεμα στη νέα γενιά. «Για μένα είναι πάντα το μέλλον, η ελπίδα. Το μόνο που προσπαθώ να κάνω ως μεγαλύτερη είναι να μπορώ να τους αγκαλιάζω με εμπιστοσύνη, με πίστη και να προσπαθώ με έναν τρόπο να τους βάζω μικρά ‘αγκαθάκια’, να τους θέτω μικρά ερωτήματα. Πιστεύω ότι θα τη βρουν την άκρη. Επίσης, η νέα γενιά δεν είναι μία ενιαία μάζα. Υπάρχουν τα παιδιά που τρέχουν στις πορείες και υπάρχουν και τα νέα παιδιά που πάνε στα μπουζούκια και δεν τους νοιάζει τίποτε άλλο», τονίζει η Δώρα Χρυσικού.  

Πρόκειται για τον πρώτο της μονόλογο σε όλη τη διάρκεια της πορείας της. «Το θέατρο είναι δύσκολο ούτως ή άλλως. Δεν θεωρώ ότι ο μονόλογος είναι κάτι δυσκολότερο. Έχει κάποιες διαφοροποιήσεις υπό την έννοια ότι δεν μπορείς καθόλου να φύγεις από τη σκηνή και αυτό είναι κοπιαστικό και ψυχικά και σωματικά. Αλλά και ένα έργο πολυπρόσωπο ή διαλογικό έχει άλλες απαιτήσεις», τονίζει.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Θέατρο Αυλαία

Θεατρική παράσταση «18/9»

Από 24 έως 27 Φεβρουαρίου 2025 στις 21:00

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 16.02.2025