ΗΠΑ: Οι δασμοί του Τραμπ «καίνε» την Κίνα - Ξεπερνούν το απαγορευτικό όριο του 100%
Ο Λευκός Οίκος δημοσιοποίησε «τροποποιημένο» διάταγμα, που ανεβάζει από 34% στο «84» τη δασμολόγηση στα εισαγόμενα προϊόντα από το Πεκίνο.
Σοκ στις παγκόσμιες αγορές προκάλεσε η ανακοίνωση του προέδρου των ΗΠΑ Ντ. Τραμπ για επιβολή «ανταποδοτικών δασμών» σε περίπου 185 χώρες και Επικράτειες, που φτάνει στο 20% για εισαγωγές από την Ε.Ε. και 34% από την Κίνα. Ο παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος μόλις άρχισε. Δύο μέρες μετά την «ημέρα απελευθέρωσης», όπως χαρακτήρισε ο αμερικανός Πρόεδρος, η Κίνα απάντησε στα αμερικανικά πυρά με την επιβολή πρόσθετων δασμών 34% σε όλα τα εισαγόμενα προϊόντα από τις ΗΠΑ και ανακοίνωσε περιορισμούς σε ορισμένα είδη που σχετίζονται με σπάνιες γαίες.
Ήδη από την πρώτη μέρα οι παγκόσμιες αγορές κατέγραψαν απώλειες τρισεκατομμυρίων δολαρίων, με βασικούς χαμένους τις μετοχές αμερικανικών εταιρειών. Το ευρώ βρέθηκε σε υψηλό έξι μηνών έναντι του δολαρίου, με την Deutsche Bank να προειδοποιεί για «κίνδυνο κρίσης εμπιστοσύνης στο δολάριο». Οι ζημιές στην ευρωπαϊκή οικονομία υπολογίζονται σε 750 δισεκατομμύρια ευρώ στα επόμενα τέσσερα χρόνια, σύμφωνα με το Γερμανικό Οικονομικό Ινστιτούτο (IW). Η παγκόσμια κοινότητα κρατά την ανάσα της για το ενδεχόμενο, ο εμπορικός πόλεμος να οδηγήσει σε ύφεση τις ΗΠΑ αλλά και την παγκόσμια οικονομία. «Θα είναι αρνητικό σε όλο τον κόσμο και η πυκνότητα και η διάρκεια του αντίκτυπου θα ποικίλλουν ανάλογα με το εύρος, τα προϊόντα που θα στοχοθετηθούν, από το πόσο θα διαρκέσει, από το εάν θα υπάρξουν διαπραγματεύσεις ή όχι», δήλωσε η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Κριστίν Λαγκάρντ.
Τα απόνερα θα φτάσουν στην ελληνική οικονομία
Σε περίπτωση αντιποίνων από πλευράς Ε.Ε. οι υψηλοί δασμοί σε αμερικανικές εταιρείες θα οδηγούσαν σε αύξηση τιμών σε προϊόντα τεχνολογίας που πωλούνται στην Ελλάδα και σε προϊόντα που πωλούνται μέσω των αμερικανικών διαδικτυακών πλατφορμών. Όμως το πρόβλημα δεν περιορίζεται στο κόστος των αμερικανικών προϊόντων. Η αύξηση των δασμών θα επηρεάσει το παγκόσμιο εμπόριο, με κίνδυνο να αυξηθεί το κόστος παραγωγής και εν τέλει των τιμών των προϊόντων, κάτι που θα έχει άμεση επίπτωση για μία χώρα όπως η Ελλάδα, που εισάγει περισσότερα από όσα εξάγει. Ενδεχόμενη αύξηση του κόστους των εισαγωγών θα οδηγήσει σε περεταίρω αύξηση του πληθωρισμού και μείωση των πραγματικών εισοδημάτων. Εκτός των άλλων, εκτιμάται ότι θα αυξηθούν και τα επιτόκια δανεισμού, αυξάνοντας το κόστος δανεισμού και άρα τα χρέη των κρατών, των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.
Φόβοι για πλήγμα στην αγοραστική δύναμη των Ευρωπαίων
Αν και μόνο το 1% του ελληνικού ΑΕΠ προέρχεται από εξαγωγές στις ΗΠΑ η απόφαση αυτή προβληματίζει πολύ και τους έλληνες εξαγωγείς. Πέραν από τις άμεσες επιπτώσεις στις επιχειρήσεις που εξάγουν στις ΗΠΑ, το πρόβλημα είναι ευρύτερο. «Εμείς αυτό που φοβόμαστε είναι να μην πληγούν οι ευρωπαίοι καταναλωτές από αυτόν τον εμπορικό πόλεμο, γιατί το 50% των εξαγωγών μας πάει στην Ευρώπη», επισημαίνει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ), Σίμος Διαμαντίδης. Η αξία των ελληνικών εξαγωγών στις χώρες της Ε.Ε είναι 27 δις. ευρώ, εκ των ποιων τα 7 δισ. προέρχονται από τον κλάδο των τροφίμων. «Φοβόμαστε να μην πληγεί η αγοραστική δύναμη των Ευρωπαίων και μειώσουν τις αγορές και τα ταξίδια τους», σημειώνει ο κ. Διαμαντίδης. «Αν υποθέσουμε ότι θα κοπούν όλες οι εξαγωγές προς την Αμερική, θα επηρεαστούν κάποιες επιχειρήσεις που εξάγουν τρόφιμα, άλλα δεν θα διακινδυνεύσουν την επιβίωσή τους, γιατί δεν έχουμε επιχειρήσεις που εξάγουν σχεδόν αποκλειστικά στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εξάγουμε 2,4 δισ. ευρώ στις ΗΠΑ (εκ των οποίων 700 εκατ. η αξία των τροφίμων), σε σύνολο 50 δισεκατομμυρίων ευρώ. Δεν μας αγγίζει το νούμερο», τονίζει ο κ. Διαμαντίδης ο οποίος δηλώνει συγκρατημένα αισιόδοξος για την τελική έκβαση της υπόθεσης. «Ο Τραμπ είναι επιχειρηματίας. Απλά διαπραγματεύεται. Προβλέπω ότι θα υπάρξουν κάποιες εξαιρέσεις, όπως είχε συμβεί και στην προηγούμενη θητεία του Τραμπ», λέει, υπενθυμίζοντας ότι το 2019, ενώ είχαν επιβληθεί δασμοί σε ευρωπαϊκά προϊόντα του κλάδου τροφίμων και ποτών, ωστόσο, χάρη στις συντονισμένες προσπάθειες του ΣΕΒΕ, η Ελλάδα κατάφερε να εξαιρεθεί από την επιβολή αυτών των δασμών ως προς την κονσέρβα ροδάκινου και τη φέτα. Ο ΣΕΒΕ έχει ήδη αρχίσει την προεργασία για τις επόμενες κινήσεις, που θα εμπλέξουν τους εισαγωγείς των ελληνικών τροφίμων στις ΗΠΑ, ώστε να επιτευχθεί η εξαίρεση, ενώ ο πρόεδρος του Συνδέσμου είχε πρόσφατα συνάντηση με την πρέσβη του Καναδά, για να συζητήσουν τις προοπτικές ενίσχυσης της διμερούς συνεργασίας.
Σε ανακοίνωση του το ελληνο-αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο σημειώνει ότι «το εμπορικό ισοζύγιο Ελλάδας-ΗΠΑ είναι σχετικά μικρό και οι άμεσες επιπτώσεις ενδέχεται να είναι περιορισμένες». Πάντως, δηλώνει ετοιμότητα, για να αναλάβει πρωτοβουλίες, «είτε μόνοι μας είτε σε συνεργασία με τα άλλα αμερικανικά Επιμελητήρια εντός και εκτός Ευρώπης, επιδιώκοντας την έναρξη ενός εποικοδομητικού διαλόγου που θα προάγει τη σταθερότητα και την ανάπτυξη του εμπορίου μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης, με γνώμονα την αμοιβαία ωφέλεια και τη θεσμική συνέπεια».
Οι ελληνικές εξαγωγές στις ΗΠΑ
Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών του ΣΕΒΕ, το 2024 οι ελληνικές εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες ανήλθαν σε 2,41 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 13,9% σε σύγκριση με το 2023 και 20,7% σε σχέση με το 2020. Σε κλαδικό επίπεδο, τα τρόφιμα και ποτά αποτελούν τον μεγαλύτερο εξαγωγικό κλάδο προς τις ΗΠΑ, με μερίδιο 30,6%, ακολουθούμενο από τα πετρελαιοειδή με 22,8% και τα βιομηχανικά είδη με 16,5%. Από το σύνολο των εσόδων από τα τρόφιμα που εξάγουμε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 27,4% προέρχεται από τις ελιές, που αποφέρουν 201 εκατ. ευρώ και ακολουθούν το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο (68 εκατ.), η φέτα (62 εκατ.) και η κομπόστα ροδάκινου (47 εκατ). Μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία βασικό εισαγόμενο προϊόν από τις ΗΠΑ είναι το φυσικό αέριο (LNG), με μέση αξία 1,17 δισ. ευρώ την περίοδο 2022-2024. Ακολούθησαν ο εξοπλισμός αεροσκαφών (144 εκατ. ευρώ) και τα προϊόντα διύλισης πετρελαίου (101,4 εκατ. ευρώ).
Αυτήν τη στιγμή στις ΗΠΑ εξάγουν περί τις 1.000 ελληνικές επιχειρήσεις, όπως εκτιμά ο Μπάμπης Φιλαδαρλής, διευθύνων σύμβουλος της Global Greece και ειδικός εξαγωγικός σύμβουλος. Σύμφωνα με τον ίδιο τα ελληνικά προϊόντα ήταν ήδη ακριβά, γιατί οι καταναλωτές αγόραζαν ποιότητα, και επειδή δεν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια να απορροφηθεί το 20%, οι τιμές θα αυξηθούν και ενδεχομένως οι καταναλωτές θα στραφούν σε παρόμοια προϊόντα τριών χωρών. Κατά την άποψή του οι ελληνικές επιχειρήσεις πρέπει να στραφούν και στις αγορές της νοτιοανατολικής Ασίας, για να μειώσουν την έκθεσή τους στις ΗΠΑ, ωστόσο, όπως παρατηρεί, η διείσδυση σε νέες αγορές απαιτεί συστηματική προσπάθεια επί σειρά ετών.
20% οι δασμοί στα ευρωπαϊκά προϊόντα
2,41 δισ. ευρώ η αξία των ελληνικών εξαγωγών στις ΗΠΑ
700 εκατ. ευρώ η αξία των εξαγωγών ελληνικών τροφίμων
25%-30% της παραγωγής ελιάς απορροφά η αμερικανική αγορά
Μεγάλο πλήγμα για παραγωγούς και μεταποιητές ελιάς
Με τα σημερινά δεδομένα, η απόφαση του αμερικάνου Προέδρου μπορεί να αποτελέσει μεγαλύτερο πλήγμα για την ελληνική ελιά από τον... προαιώνιο εχθρό της, που είναι ο δάκος. Σχεδόν το σύνολο της παραγωγής επιτραπέζιας ελιάς εξάγεται και το 25%-30% αυτής της ποσότητας πωλείται στις ΗΠΑ. Η επιτραπέζια ελιά αντιπροσωπεύει περίπου το 30% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών στην Αμερική. Το 2024 οι ελληνικές εξαγωγές σε αξία προσέγγισαν τα 214 εκατομμύρια ευρώ. «Ο μεταποιητικός και εξαγωγικός κλάδος έχει επενδύσει πάρα πολλά και σε γραμμές παραγωγής και σε διαδικασία προώθησης, ώστε να καταστεί αναγνωρίσιμη η επιτραπέζια ελιά και πετύχαμε να είναι ένα ισχυρό brand, ιδιαίτερα στην αγορά της Αμερικής. Τα τελευταία 25-30 χρόνια ξεφύγαμε από τα όρια των λεγόμενων ethnic markets της ομογένειας και προσελκύσαμε τον αμερικάνο καταναλωτή, μέσα από την προώθηση της μεσογειακής δίαιτας. Η ελληνική ελιά βρίσκεται σε όλα τα ράφια, σε όλα τα αμερικανικά supermarkets. Μέσα σε 10 χρόνια έχουμε καταφέρει να υπερδιπλασιάσουμε τη ζήτηση», αναφέρει στη «ΜτΚ» ο Κώστας Ζούκας, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταποιητών Τυποποιητών Εξαγωγέων Επιτραπέζιας Ελιάς (ΠΕΜΕΤΕ).
Περίπου 100 μονάδες δραστηριοποιούνται στη μεταποίηση ελιάς και σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό εξάγουν στις ΗΠΑ και φυσικά από τη δραστηριότητά τους εξαρτώνται και οι ελαιοπαραγωγοί. Επομένως, η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ για επιβολή δασμών στα ευρωπαϊκά προϊόντα θα επιφέρει τεράστιο πλήγμα σε αυτές τις επιχειρήσεις. «Δημιουργεί ένα επιπλέον κόστος που θα προστεθεί στην τιμή του αμερικανού καταναλωτή και θα οδηγήσει σε μειωμένη ζήτηση με αποτέλεσμα να μειωθούν οι εξαγωγές και να ασκηθούν πιέσεις στις τιμές του προϊόντος», εκτιμά ο κ. Ζούκας. Με δεδομένο ότι οι βασικές χώρες που εξάγουν επιτραπέζιες ελιές στην Αμερική είναι η Ελλάδα και η Ισπανία, ο ανταγωνισμός θα προέλθει από χώρες εκτός Ε.Ε. (Τουρκία, Αιγύπτο, Μαρόκο) οι οποίες δεν είχαν διεισδύσει στην αμερικανική αγορά αλλά αποκτούν συγκριτικό πλεονέκτημα, καθώς οι δασμοί που επιβάλλονται είναι στο 10%.
Εισαγωγείς ελληνικών τροφίμων μιλούν στη «ΜτΚ»
Ο Κώστας Μάστορας, ιδρυτής της Optima Foods Inc. και της αλυσίδας σουπερμάρκετ Titan Inc εισάγει εδώ και τέσσερις δεκαετίες ελληνικά προϊόντα στις ΗΠΑ, ενώ συνεργάζεται με 300 προμηθευτές από την Ελλάδα. Όπως επισημαίνει, οι νέοι δασμοί 20% θα προστεθούν στους υφιστάμενους, αθροίζοντας ένα 24%. Σύμφωνα με το πιο δυσμενές σενάριο, εκτιμά ότι μετά την επιβολή δασμών η τιμή των εισαγόμενων τροφίμων στο ράφι μπορεί να είναι αυξημένη κατά 35%. Επιπρόσθετος παράγοντας σε αυτήν την εξίσωση είναι η ισοτιμία ευρώ-δολαρίου, που θα επηρεάσει τα περιθώρια των επιχειρήσεων να απορροφήσουν αυτό το επιπλέον κόστος. Πάντως, ο ίδιος προβλέπει ότι με τα νέα δεδομένα θα μειωθεί η ζήτηση από πλευράς καταναλωτών, κάτι που θα έχει επιπτώσεις σε όλους, από παραγωγούς και μεταποιητές τροφίμων, μέχρι εισαγωγείς και διανομείς. Για παράδειγμα ο ίδιος αυτήν τη στιγμή έχει 14 φορτία στο λιμάνι της Νέας Υόρκης για τα οποία θα πλήρωνε 40.000 δολ. σε δασμούς και με τα νέα δεδομένα θα κληθεί να πληρώσει 240.000 δολ., ενώ είναι δεσμευμένος με συμβόλαια να πουλήσει με τιμές που συμφώνησε πριν από την απόφαση Τραμπ.
Ο Μιλτιάδης Αντύπας, πρόεδρος του ομίλου Pilaros είναι ένας από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς τροφίμων από την Ελλάδα και άλλες μεσογειακές χώρες στη Βόρεια Αμερική. Κυρίως εισάγει προϊόντα στον Καναδά, αλλά διανέμει μία μικρότερη ποσότητα και στις ΗΠΑ. Εκτιμά ότι, αν δεν υπάρξουν εξαιρέσεις, το 20% θα επιβαρύνει κατευθείαν τον καταναλωτή, γιατί τα περιθώρια κέρδους στα τρόφιμα είναι μικρό και δεν μπορεί να απορροφηθεί. «Θα υπάρξει μία αύξηση τιμών στα τρόφιμα και πληθωρισμός που θα πλήξει τους αμερικανούς καταναλωτές», προβλέπει. «Όταν υπάρχει μία αναστάτωση στις παγκόσμιες αγορές επηρεάζονται όλοι, όχι μόνο ο κλάδος των τροφίμων», σχολιάζει ο κ. Αντύπας, εικάζοντας ότι αυτή η αναστάτωση μπορεί να είναι ένα διαπραγματευτικό χαρτί στα χέρια του αμερικάνου Προέδρου.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 06.04.2025
