Η ουσιαστική στήριξη των δημόσιων πανεπιστημίων και του ερευνητικού έργου που αυτά παράγουν ήταν από την πρώτη στιγμή στις προτεραιότητες του υπουργείου Παιδείας, με στόχο να επιτευχθεί η διεθνοποίησή τους και η ενδυνάμωση της εξωστρέφειάς τους. Προς αυτήν την κατεύθυνση δόθηκαν στα ΑΕΙ της χώρας χρηματοδοτικά εργαλεία που ενισχύουν την παραγωγή έρευνας και καινοτομίας με σκοπό να υπάρχει εξειδίκευση των αποφοίτων και μία καλύτερη και πιο στοχευμένη σύνδεσή τους με την αγορά εργασίας.
Όπως εξηγεί στη «ΜτΚ» ο Γενικός Γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, καθηγητής, Νικόλαος Παπαϊωάννου, «σε ένα νέο πλαίσιο διεθνοποιημένο με τη γνώση να διαχέεται με πάρα πολλούς τρόπους, σε επίπεδο που ξεφεύγει από τα όρια ενός κράτους ή μίας ηπείρου, το υπουργείο Παιδείας και ο υπουργός, Κυριάκος Πιερρακάκης, στοχεύει στην ενίσχυση της διεθνοποίησης και της εξωστρέφειας του ελληνικού δημόσιου πανεπιστημίου μέσω εργαλείων τα οποία δίνουν τη δυνατότητα τόσο στο ακαδημαϊκό προσωπικό όσο και στους φοιτητές να δράσουν και να βρεθούν στον πυρήνα αυτής της διεθνοποιημένης νέας κατάστασης».
Συγκεκριμένα, στα ΑΕΙ της χώρας υλοποιούνται χρηματοδοτούμενα έργα που σχετίζονται αποκλειστικά και μόνο με το υπουργείο Παιδείας, όπου τα χρήματα προέρχονται τόσο από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όσο και από το εθνικό πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, δηλαδή από εθνικούς πόρους. «Τα προγράμματα αυτά είναι τέτοια, ώστε να συμβάλλουν ουσιαστικά στην επίτευξη των παραπάνω στόχων. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το έργο ‘Συμπράξεων Ερευνητικής Αριστείας’. Πρόκειται για ένα έργο που αφορά τη χρηματοδότηση συμπράξεων μεταξύ ΑΕΙ και επιχειρήσεων για την υλοποίηση ερευνητικών έργων με σκοπό την ανάπτυξη καινοτόμων και ανταγωνιστικών προϊόντων, προς όφελος της επιστήμης και κυρίως της κοινωνίας», εξηγεί ο κ. Παπαϊωάννου. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε περίπου 91 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που ήδη υλοποιείται, τα αποτελέσματα του έργου έχουν ανακοινωθεί και το υπουργείο, μέσω ειδικών ομάδων εργασίας επανεξετάζει αυτήν την περίοδο κάποιες ενστάσεις.
Έρευνα και καινοτομία
Σημαντικό έργο που υλοποιείται είναι το έργο «Επισκέπτες Καθηγητές/Επισκέπτες Ερευνητές» που αφορά τη χρηματοδότηση διακεκριμένου ακαδημαϊκού προσωπικού ξένων πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων, προκειμένου να παράσχουν διδακτικό ή ερευνητικό έργο σε ελληνικά πανεπιστήμια για τρία έτη. Ο προϋπολογισμός του συγκεκριμένου έργου ανέρχεται σε 3,5 εκατ. ευρώ. Ο κ. Παπαϊωάννου αναφέρεται και στον θεσμό των «Πανεπιστημίων Αριστείας», προϋπολογισμού 195 εκατ. ευρώ, τα οποία ήδη έχουν κατανεμηθεί στα πανεπιστήμια. «Το συγκεκριμένο έργο αφορά την υποστήριξη βέλτιστων πρακτικών ποιότητας και καινοτομίας. Έτσι, λοιπόν, μέσω αυτού του έργου επιτυγχάνουμε τον εκσυγχρονισμό της υλικοτεχνικής υποδομής των πανεπιστημίων, με στόχο την παραγωγή ποιοτικής και ανταγωνιστικής έρευνας», περιγράφει. Στα σκαριά βρίσκεται και το έργο «Trust your Stars», το οποίο αναμένεται να «τρέξει» μέσα στο επόμενο δίμηνο, αφού αξιολογηθούν οι προτάσεις. Πρόκειται για τη χρηματοδότηση ερευνητών και κοινοπραξιών ερευνητών για την υλοποίηση ερευνητικών έργων, με στόχο την παραγωγή καινοτόμων ερευνητικών αποτελεσμάτων.
Σύνδεση με την αγορά
Μιλώντας για τις πρωτοβουλίες που έχουν ληφθεί με σκοπό τη στοχευμένη απορρόφηση των αποφοίτων των ΑΕΙ από την αγορά εργασίας, ο κ. Παπαϊωάννου εξηγεί πως ακριβώς σε αυτό στοχεύουν τα βιομηχανικά διδακτορικά που αφορούν τη χρηματοδότηση ερευνητικών έργων που διεξάγονται από κοινού με τον ιδιωτικό τομέα, τον διδακτορικό φοιτητή και το πανεπιστήμιο. Ο προϋπολογισμός αυτού του έργου φτάνει τα 5,5 εκατ. ευρώ. «Γίνεται, λοιπόν, σαφές ότι τα χρηματοδοτικά εργαλεία που παρέχει η πολιτεία στα πανεπιστήμια είναι τέτοια που μέχρι σήμερα δεν έχουν δοθεί ποτέ ξανά. Η ανάπτυξη ενός ακαδημαϊκού ιδρύματος δεν προέρχεται μόνο από τα ποσά που δίδονται άπαξ κάθε χρόνο από τον τακτικό προϋπολογισμό σε κάθε ίδρυμα.
Προέρχονται και από την ερευνητική δραστηριότητα των μελών των πανεπιστημίων μέσω των παραπάνω δράσεων, αλλά και όλων των άλλων ερευνητικών έργων που εκπονούνται ανά τμήμα, σε συνεργασία με εταιρίες ή μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Είναι σημαντικό πως, αν κοιτάξουμε τις ετήσιες εισροές των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) των πανεπιστημίων, θα διαπιστώσουμε το υψηλότατο επίπεδο της ερευνητικής δραστηριότητας στην Ελλάδα. Για τον λόγο αυτόν, άλλωστε, τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια βρίσκονται πολύ ψηλά στις διεθνείς κατατάξεις». Λέει, επίσης, πως «παράλληλα με τον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση των υλικοτεχνικών υποδομών των ΑΕΙ, τη σημαντικότατη οικονομική παροχή προς τα πανεπιστήμια μέσω των χρηματοδοτούμενων έργων, αλλά και τα ποσά που δίδονται άπαξ, φέτος δόθηκαν στα πανεπιστήμια για πρώτη φορά, 1.000 νέες θέσεις διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού. Έτσι, λοιπόν, το υπουργείο Παιδείας είναι αρωγός σε οτιδήποτε μπορεί να βοηθήσει αυτήν την καινοτόμο και διεθνή δραστηριότητα».
Η επιστροφή
Όπως ανέφερε ο υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης, κατά την τρέχουσα εβδομάδα στο πλαίσιο της εκδήλωσης του Deon Policy Institute, όπου παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα έρευνας για τους έλληνες ακαδημαϊκούς της διασποράς, έξι στους δέκα που εργάζονται σε πανεπιστήμια του εξωτερικού επιθυμούν να επιστρέψουν και να διδάξουν στην Ελλάδα. «Τι σπουδαιότερο και πιο χαρακτηριστικό από τη δυνατότητα επαναπατρισμού των ερευνητών και επιστημόνων μας, μέσω των ενεργειών στις οποίες έχουμε προχωρήσει τον τελευταίο χρόνο στο υπουργείο Παιδείας και φυσικά τη δυνατότητα της επιστροφής που δίνεται πλέον, προκειμένου ακαδημαϊκοί της διασποράς να εργαστούν στα υπό ίδρυση παραρτήματα των πανεπιστημίων του εξωτερικού στην Ελλάδα», υπογραμμίζει ο κ. Παπαϊωάννου.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 09.02.2025
