Έπειτα από τον ανασχηματισμό του Μαρτίου του 2025, στο νέο κυβερνητικό σχήμα συμμετέχουν συνολικά δώδεκα γυναίκες, έξι εξ αυτών σε θέσεις υπουργών και οι υπόλοιπες σε θέσεις υφυπουργών. Μάλιστα, στην κυβέρνηση που σχηματίστηκε τον Ιούνιο του 2023 συμμετείχαν δεκαπέντε γυναίκες, τέσσερις εξ αυτών υπουργοί, μία αναπληρώτρια υπουργός και δέκα υφυπουργοί. Όμως οι γυναίκες «παραδοσιακά» αναλαμβάνουν θέσεις σε υπουργεία που συνδέονται με την «ήπια ισχύς» (soft power), ενώ τα υπουργεία «σκληρής ισχύος» (hard power) παραμένουν κυρίως ανδροκρατούμενα.
Υπουργεία ήπιας και σκληρής ισχύος
Οι όροι hard power (σκληρή ισχύς) και soft power (ήπια ισχύς) προέρχονται από τη διεθνή πολιτική και τις σχέσεις εξουσίας. Χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν τη διαφορά ανάμεσα σε μορφές εξουσίας που βασίζονται στον καταναγκασμό (σκληρή ισχύς) και σε εκείνες που βασίζονται στην επιρροή και την πειθώ (ήπια ισχύς).
Στην πολιτική, τα υπουργεία μπορούν να κατηγοριοποιηθούν με βάση το επίπεδο ισχύος και επιρροής που διαθέτουν:
- Υπουργεία Σκληρής Ισχύος (Hard Power Ministries): Πρόκειται για υπουργεία που έχουν άμεση εξουσία πάνω σε ζητήματα άμυνας, εσωτερικής ασφάλειας, οικονομικής διαχείρισης και εξωτερικών σχέσεων. Οι αποφάσεις τους έχουν άμεσο και καθοριστικό αντίκτυπο στην εθνική πολιτική και στη διεθνή σκηνή.
- Υπουργεία Ήπιας Ισχύος (Soft Power Ministries): Αυτά ασχολούνται με ζητήματα κοινωνικής πολιτικής, εκπαίδευσης, πολιτισμού και υγείας. Αντί να επιβάλλουν αποφάσεις μέσω καταναγκασμού, διαμορφώνουν πολιτικές που επηρεάζουν τον πολιτισμό, τις κοινωνικές δομές και την παιδεία.
«Άρωμα γυναίκας» στο παρόν κυβερνητικό σχήμα
Πράγματι, στο παρόν κυβερνητικό σχήμα από τις δώδεκα γυναίκες, η Δόμνα Μιχαηλίδου και η Έλενα Ράπτη τοποθετούνται στο Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, η Σοφία Ζαχαράκη στο Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, η Λίνα Μενδώνη στο υπουργείο Πολιτισμού και η Ειρήνη Αγαπηδάκη αναπληρώτρια υπουργός στο υπουργείο Υγείας, υπουργεία με χαρακτηριστικά «ήπιας ισχύος».
Στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης παραμένει η Νίκη Κεραμέως ενώ θέση υπουργού αναλαμβάνει η Άννα Ευθυμίου και στον υπουργικό θώκο του υπουργείου Τουρισμού παραμένει η Όλγα Κεφαλογιάννη ενώ υφυπουργός θα είναι η Άννα Καραμανλή. Αυτά τα δύο υπουργεία συνδυάζουν στοιχεία τόσο σκληρής όσο και ήπιας ισχύος, όμως θεωρούνται πιο κοντά στην «ήπια ισχύ».
Αναφορικά με τα λεγόμενα «ισχυρά υπουργεία» μόνο τρεις γυναίκες, η Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου στο υπουργείο Εξωτερικών, η Σέβη Βολουδάκη στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου αναλαμβάνουν θέση υφυπουργού και Βιβή Χαραλαμπογιάννη στο υπουργείο Εσωτερικών.
Τα στατιστικά στοχεία
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία (2023), Οι γυναίκες κατέχουν το 22,8% των υπουργικών θέσεων παγκοσμίως. Από αυτές, το 40% αφορά υπουργεία που σχετίζονται με την κοινωνική πολιτική, την εκπαίδευση και την υγεία (ήπια ισχύς), ενώ μόνο το 14% ηγούνται υπουργείων όπως Άμυνας, Εξωτερικών και Οικονομικών (σκληρή ισχύς).
Η άνιση εκπροσώπηση των γυναικών σε υπουργικές θέσεις γενικά και σε «ισχυρά» υπουργεία γενικότερα, μπορεί να αποδοθεί σε διάφορους παράγοντες: Τα κοινωνικά στερεότυπα και οι παραδοσιακές αντιλήψεις συχνά συνδέουν τις γυναίκες με ρόλους φροντίδας και εκπαίδευσης, ενώ οι άνδρες θεωρούνται πιο κατάλληλοι για θέσεις που απαιτούν αποφασιστικότητα και δύναμη. Επίσης, σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, τα υπουργεία σκληρής ισχύος θεωρούνται πιο επιδραστικά, έχουν μεγαλύτερο κύρος και πολιτικό βάρος και συχνά ανατίθενται σε άνδρες με μακρά πολιτική εμπειρία. Παράλληλα, η έλλειψη προτύπων και περιορισμένη παρουσία γυναικών σε θέσεις σκληρής ισχύος μπορεί να αποθαρρύνει άλλες γυναίκες από το να επιδιώξουν τέτοιες θέσεις, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο.
Η «ήπια ισχύς» ως μοχλός κοινωνικής αλλαγής
Τα υπουργεία που σχετίζονται με την εκπαίδευση, την υγεία, την κοινωνική πρόνοια και τον πολιτισμό έχουν άμεσο αντίκτυπο στη ζωή των πολιτών. Μπορούν να μειώσουν κοινωνικές ανισότητες, να προωθήσουν την καινοτομία και να ενισχύσουν τη συλλογική ευημερία.
Το ζήτημα δεν είναι ότι οι γυναίκες αναλαμβάνουν αυτά τα υπουργεία, αλλά ότι σπάνια έχουν πρόσβαση σε θέσεις σκληρής ισχύος, με αποτέλεσμα να μην συμμετέχουν εξίσου στη χάραξη πολιτικής για την εθνική ασφάλεια και την οικονομική ανάπτυξη, γεγονός που καταδεικνύει ότι η πολιτική εξουσία δεν κατανέμεται ακόμα δίκαια.
