Γράφει
Φάνης Ουγγρίνης
Λευκός καπνός λοιπόν, χωρίς καν να μεσολαβήσει εθιμοτυπική συνάντηση με την Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Ο πρωθυπουργός επιβεβαίωσε όσους προέβλεπαν μία ασφαλή επιλογή, δηλαδή εκείνη που θα απέκλειε το ενδεχόμενο ρήγματος στην «γαλάζια» ΚΟ. Πέραν τούτου, ο μέχρι σήμερα Πρόεδρος της Βουλής είναι άτομο προσιτό και πολιτικά μετριοπαθές, οπότε δεν προκαλεί αρνητικά αντανακλαστικά στη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών. Από την άλλη, αν και ξεκίνησε με ευοίωνες προοπτικές, η απερχόμενη ΠτΔ δεν κατάφερε να κερδίσει τις καρδιές των Ελλήνων, με συνέπεια να μην καταγράφεται κάποιο αξιόλογο κοινωνικό ρεύμα υπέρ της παραμονής της. Συνεπώς, η επιλογή Τασούλα μάλλον αποκλείεται να βλάψει τα δημοσκοπικά ποσοστά της ΝΔ αλλά και την επιρροή της στον κεντρώο χώρο.
Ως γνωστόν, μετά την τελευταία συνταγματική αναθεώρηση, η οποία κατάργησε την πλειοψηφία ⅗ ως αναγκαία προϋπόθεση εκλογής, οι 180 ψήφοι είναι μεν επιθυμητές μα όχι αναγκαίες. Όπως έχει διαμορφωθεί πλέον η κατάσταση, η πρόταση υποψηφίου Προέδρου βασίζεται κυρίως στα εξής 3 κριτήρια:
1. Να μην υπάρχει περίπτωση να επισκιάζει τον πρωθυπουργό, με οποιονδήποτε τρόπο.
2. Να μην αναδείξει προβλήματα συνοχής της κυβερνητικής κοινοβουλευτικής ομάδας.
3. Να είναι πρόσωπο ικανό να εκτελέσει αξιοπρεπώς τα καθήκοντά του.
Δεδομένου λοιπόν ότι η ψηφοφορία είναι φανερή και ότι η τρέχουσα -εσωτερική και εξωτερική- πολιτική συγκυρία διαφέρει σημαντικά από εκείνη του 2020, οι πιθανότητες να προταθεί προσωπικότητα από την ευρύτερη Αριστερά ήταν σχεδόν μηδενικές, ειδικά μάλιστα μία πληθωρική προσωπικότητα όπως ο Βαγγέλης Βενιζέλος. Επιπλέον, ο συγκεκριμένος πολιτικός ηγέτης είναι ένας από τους πέντε με σοβαρή εμπλοκή στην υπόθεση των μνημονίων. Προσωπικά πιστεύω ότι είναι υπερβολικά νωρίς για να δοθεί ο ρόλος του εθνικού γεφυροποιού σε οποιονδήποτε από όσους διαχειρίστηκαν τις τύχες μας μέσα σε μία τόσο διχαστική περίοδο.
Πάντως οι σχετικές αναλύσεις δίνουν ιδιαίτερο βάρος στις διαδικασίες, στις ίντριγκες και στις κομματικές ισορροπίες, χωρίς να εστιάζουν στην αδιαφορία της κοινής γνώμης για το όλο θέμα. Στην πρωθυπουργοκεντρική δημοκρατία μας, ο ρόλος του ΠτΔ είναι απελπιστικά εθιμοτυπικός. Στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να συνεισφέρει κάπως στην εθνική ενότητα και στην εξωτερική πολιτική, όμως η όποια συνεισφορά του εξαρτάται από την προσωπικότητα του και όχι από τις αρμοδιότητες του. Το χειρότερο μάλιστα είναι πως το ισχύον στάτους κβο αντιμετωπίζεται πια ως εντελώς εύλογο • ιδιαίτερα χαρακτηριστική υπήρξε η τελετή εγκαινίων του μετρό Θεσσαλονίκης.
Δυστυχώς, οι εκάστοτε πρωθυπουργοί ενεργούν πρωτίστως βάσει των εκλογικών κύκλων και δευτερευόντως βάσει των στόχων της χώρας, με αποτέλεσμα οι επιλογές τους συχνά να στερούνται ικανοποιητικής στρατηγικής οπτικής. Ωστόσο, υπάρχουν κρίσιμα ζητήματα όπως αυτά της παιδείας, του δημογραφικού και της συνολικής οικονομικής ανάπτυξης που συνήθως απαιτούν υπερδεκαετή προσήλωση, μακριά από μικροπολιτικές αντιπαραθέσεις. Η διαχείριση τέτοιων ζητημάτων θα πρέπει να γίνεται από «ανεξάρτητες αρχές», των οποίων την εποπτεία μόνο η Προεδρία της Δημοκρατίας είναι σε θέση να εκτελέσει όσο το δυνατόν ακέραια, εξασφαλίζοντας παράλληλα τη μέγιστη δυνατή συναίνεση. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει περίπτωση να δούμε τα ευεργετήματα ενός νέου Σχεδίου Ζολώτα υπό το υφιστάμενο σύστημα.
Για να διαθέτει ο θεσμός περιεχόμενο και κύρος, επιτακτικά ζητούμενο είναι να του δοθούν αυξημένες εξουσίες, και κατόπιν να εκλέγονται ως ΠτΔ άτομα με αναγνωρισμένες υψηλές ικανότητες. Όχι απλώς συμπαθή, προβλέψιμα ή… συμβολικά.