Ήταν πολλές χιλιάδες οι πολίτες που συγκεντρώθηκαν σε δρόμους και πλατείες όλης της χώρας για να φωνάξουν για τα Τέμπη. Είδαμε ίσως τις μεγαλύτερες πορείες μετά το 2014, με τους συμμετέχοντες να προέρχονται από κάθε κοινωνική ομάδα. Δεν θα σταθώ στις απόψεις για επιλεκτική ευαισθησία, για μικροκομματική απόπειρα αναβίωσης των Αγανακτισμένων και για οργανωμένη επιχείρηση αποσταθεροποίησης της χώρας. Η ουσία είναι πως εκτός από τους επαγγελματίες διαμαρτυρόμενους, η μεγάλη μάζα των πολιτών συμμερίζονται τον πόνο των γονιών που έχασαν τα παιδιά τους επειδή επέλεξαν να πάρουν το τρένο, δηλαδή το -υποτίθεται- ασφαλέστερο μεταφορικό μέσο. Ωστόσο, η κραυγή «Δεν έχω οξυγόνο» δεν αφορά μόνο τις τραγικές τελευταίες στιγμές εκείνων των παιδιών. Αφορά και την εν έτει 2025 ελληνική πραγματικότητα.
Η -δεύτερη- τραγωδία των Τεμπών αποτελεί άλλη μία απόδειξη της θλιβερής κατάστασης στην οποία βρίσκονται η δημόσια διοίκηση και η πολιτική εξουσία, με ευθύνη όλων ανεξαιρέτως των κομμάτων. ΝΔ, ΠΑΣΟΚ ή ΣΥΡΙΖΑ βρίσκονταν στην κυβέρνηση όταν κάηκαν αθώοι στην Πελοπόννησο και στο Μάτι, όταν άλλοι πνίγηκαν στην Πάρο και στη Μάνδρα, όταν χιλιάδες νέοι μας έχασαν τη ζωή τους σε ασυντήρητους δρόμους χωρίς αστυνόμευση, όταν παιδάκια σκοτώθηκαν από πυροβολισμούς σε γλέντια. Μα ούτε οι μικρότερες πολιτικές δυνάμεις είναι άμοιρες ευθυνών • όποτε τέθηκαν ζητήματα αξιολόγησης και διαδικασιών στη δημόσια διοίκηση έσπευσαν να στηρίξουν τη συστημική αδράνεια, ατιμωρησία και ασυδοσία. Χάρη στο διάχυτο μιθριδατισμό, όταν ειπώθηκε το «Πάμε κι όπου βγει», προφανώς κανείς δεν διανοήθηκε πως λίγο αργότερα θα γινόταν τέτοιο κακό.
Φυσικά δεν δικαιούνται τα κόμματα της αντιπολίτευσης να συμπεριφέρονται ως άμεμπτοι κριτές της σημερινής κυβέρνησης, όταν επί χρόνια η διαβόητη σύμβαση 717 έμενε στο συρτάρι, η αρμόδια ρυθμιστική αρχή υπήρχε απλώς για να πληρώνονται αδρά τα στελέχη της, τα… ημέτερα λαμόγια μασουλούσαν ευρωπαϊκά κονδύλια, οι Ρομά κατέκλεβαν αμέριμνοι τις υποδομές ασφαλείας, οι διοικήσεις του ΟΣΕ ανέθεταν καθήκοντα σταθμάρχη σε βύσματα, και επίορκοι υπάλληλοι εκτελούσαν πλημμελέστατα τα καθήκοντά τους. Όμως η συζήτηση έχει πλέον φύγει από τα αίτια του δυστυχήματος και έχει πάει αλλού, στην αίσθηση συγκάλυψης.
Δύο χρόνια μετά δεν έχουμε δει οριστική έκθεση σχετικά με τις ακριβείς αιτίες της πυρόσφαιρας και τις ενέργειες των υπηρεσιών αμέσως μετά τη σύγκρουση. Δύο χρόνια μετά η ανεξάρτητη δικαιοσύνη δεν έχει στη διάθεση της όλα τα βίντεο από την φόρτωση του εμπορικού συρμού. Δύο χρόνια μετά επιμένουν οι απίστευτες ιστορίες για ολόκληρα αδήλωτα τρένα που μεταφέρουν «μαύρα» φορτία, χάρη σε κυκλώματα διεφθαρμένων σιδηροδρομικών. Δύο χρόνια μετά συνεχίζεται η συζήτηση για τη μαφία των νοθευμένων καυσίμων και για το πώς μεταφέρει παράνομους διαλύτες συνεργαζόμενη με τα παραπάνω κυκλώματα. Δύο χρόνια μετά κυκλοφορούν πραγματογνωμοσύνες και -αμφιλεγόμενα- ηχητικά ντοκουμέντα που ανατρέπουν το επίσημο αφήγημα. Δύο χρόνια μετά δεν διευκρινίζεται ποιοί ακριβώς κωλυσιεργούν προ του ακροατηρίου. Δύο χρόνια μετά τρομερές συνωμοσιολογικές φήμες κυκλοφορούν ανεξέλεγκτες, φήμες που για εκατομμύρια Ελλήνων αποτελούν τη συγκαλυμμένη αλήθεια εξαιτίας της κρατικής ανικανότητας.
Δυστυχώς αυτή είναι εικόνα τυπικής λατινοαμερικάνικης χώρας και όχι σύγχρονης ευρωπαϊκής. Υπουργοί καλούν την κοινή γνώμη να εμπιστευτεί το δικαστικό σύστημα, μα συναντούν δυσπιστία: η εξαφάνιση του γιού της εισαγγελέα και ορισμένοι θάνατοι εμπλεκομένων προκαλούν εύλογους συνειρμούς με την πρόοδο της υπόθεσης Noor 1. Κι όσο για τους γνωστούς ρυθμούς απόδοσης δικαίου, οι Έλληνες θυμούνται καλά πόσο γρήγορα έβγαιναν οι αποφάσεις επικύρωσης μνημονιακών μέτρων, εφόσον αυτά αφορούσαν εισπράξεις ή περικοπές. Εκτός λοιπόν από τη συνυπευθυνότητα για το διαχρονικό χάλι του κράτους, η τωρινή κυβέρνηση της ΝΔ θεωρείται υπεύθυνη και για την ανεπαρκή διερεύνηση της υπόθεσης, και άρα για τα «λαϊκά δικαστήρια» των τελευταίων μηνών.
Αρκετοί δημοσιολογούντες έχουμε βαρεθεί να επαναλαμβάνουμε ότι το κράτος μας δεν σέβεται ούτε τους πολίτες, ούτε τον ίδιο του τον εαυτό. Στερείται σοβαρότητας και αξιοπιστίας, δεν προσφέρει ασφάλεια ούτε αισιοδοξία. Ως υφίσταται, οδηγεί σε ασφυξία τους Έλληνες, κι όποιος ασφυκτιά ή φεύγει, ή εξεγείρεται. Ο ένοικος του Μαξίμου έλαβε πεντακάθαρη εντολή να αντιμετωπίσει τις κακοδαιμονίες του Δημοσίου και να αφήσει πίσω του τη νοοτροπία «Αυτή είναι η Ελλάδα», όπως την αποτύπωσε ο Σημίτης με αφορμή την τραγωδία του Εξπρές Σάμινα. Έλαβε εντολή να γκρεμίσει ένα σύστημα διοίκησης που αποτελεί συνδυασμό ερασιτεχνισμού, αδιαφάνειας, ανευθυνότητας και τριτοκοσμικών λειτουργιών, ώστε να μη συμβεί τρίτη τραγωδία στα Τέμπη ή οπουδήποτε αλλού. Αυτό ήταν το βασικό αίτημα όσων ακομμάτιστων ζήτησαν χθες να δικαιωθούν οι νεκροί των Τεμπών. Το Μαξίμου είναι πρόθυμο να θεραπεύσει την πληγή, όσο βαθιά κι αν είναι αυτή;