Πάπας Φραγκίσκος: Πιστοί και εκπρόσωποι του πολιτικού κόσμου στη θεία λειτουργία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη
«Ο Πάπας Φραγκίσκος υπήρξε γέφυρα διαλόγου και συμφιλίωσης στην εποχή μας», ανέφερε στο κήρυγμά του ο Αρχιεπίσκοπος Γεώργιος
- Newsroom
Τραγούδια για τη φυλακή και την εξορία θα ακουστούν σήμερα το απόγευμα στο χώρο όπου μαρτύρησαν εκατοντάδες αγωνιστές στη διάρκεια της επταετούς δικτατορίας, στο πλαίσιο της εκδήλωσης "Αντιλαλούν οι φυλακές", που διοργάνωσε ο Σύλλογος Φυλακισθέντων - Εξορισθέντων Αντιστασιακών (ΣΦΕΑ) 1967 - 1974. Για τα χρόνια που η Ελλάδα έζησε στο γύψο γράφουν στη “Θ” ο αντιστασιακός Νάντης Χατζηγιάννης και ο Δημήτρης Χατζησωκράτης, μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ και γραμματέας της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ.
Η δημοκρατία πρέπει να ενισχυθεί και οι νέες γενιές να διδαχθούν τη νεότερη ιστορία της χώρας
του Νάντη Χατζηγιάννη, αντιστασιακός, μέλος του Σ.Φ.Ε.Α.
Σαράντα ένα χρόνια πέρασαν από το πραξικόπημα των συνταγματαρχών -έμμισθων πρακτόρων της αμερικανικής CIA- και σαν να ήταν χθες έρχονται στη μνήμη μας τα τραγικά γεγονότα που εκτυλίχθηκαν στη χώρα μας από τον Απρίλιο του 1967 έως τον Ιούλιο του 1974.
Το καθεστώς της χούντας έβαλε στο γύψο το σύνταγμα του 1952, το κοινοβουλευτικό καθεστώς, την ελευθερία, τη δημοκρατία, τις συνδικαλιστικές ελευθερίες των εργαζομένων το φοιτητικό κίνημα, τα κόμματα.
Η στρατιωτική χούντα με τα βασικά της στελέχη πρώην συνωμότες του ΙΔΕΑ, με τη βοήθεια των ΗΠΑ και τη σιωπή και ανοχή της Ευρώπης, διοίκησε για μια ολόκληρη επταετία με αυταρχισμό τη χώρα μας, μετατρέποντάς την σε απέραντο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Οδήγησε το λαό και τη χώρα στην υπανάπτυξη σ’ όλους τους τομείς και κρατήθηκε στην εξουσία με την ωμή βία και τρομοκρατία, ασκώντας κάθε μορφή βασανιστηρίων εναντίον εκείνων που είχαν το θάρρος της ενεργούς αντίστασης.
Το χουντικό πραξικόπημα των Παπαδόπουλου - Παττακού - Μακαρέζου - Ιωαννίδη πρόλαβε τη μεγάλη χούντα των στρατηγών, η οποία ετοίμαζε τη δική της δικτατορία, καθοδηγούμενη από το παλάτι του βασιλιά Κωνσταντίνου (Κοκού) και της Φρειδερίκης.
Το παλάτι εκείνη την εποχή αντηχούσε για το αποτέλεσμα των εκλογών του Μαΐου 1967 που είχαν προκηρυχθεί μετά τη διεθνή ανωμαλία που δημιούργησε με τους αποστάτες Μητσοτάκη - Νόβα - Τσιριμώκο και λοιπούς και ανάγκασε την τότε νόμιμη κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου σε παραίτηση, αφού ο βασιλιάς πραξικοπηματικά δεν ενέκρινε την ανάληψη του υπουργείου Εθνικής Αμύνης από τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου (είχε στη θέση αυτήν τον φιλοβασιλικό Γαρουφαλιά). Το ίδιο και η αμερικανική κυβέρνηση, η οποία ετοίμαζε με την κυβέρνηση του Ισραήλ την επέμβαση στην Αίγυπτο του προέδρου Νάσερ. Οι ΗΠΑ, για να στηρίζουν τα συμφέροντά τους στη Μέση Ανατολή, ήθελαν την Ελλάδα προγεφύρωμα για τις ενέργειές τους.
Η χούντα και το διδακτορικό καθεστώς της κατέρρευσε στις 24 Ιουλίου 1974, ύστερα από τη συνεχή αντίσταση των οργανώσεων και των φοιτητών - σπουδαστών καθ’ όλη την επταετία.
Με κορύφωση τα γεγονότα της Νομικής σχολής στην Αθήνα τον Φεβρουάριο του 1973 και τον ξεσηκωμό του Νοεμβρίου στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Πολυτεχνείο της Θεσσαλονίκης. Την οργάνωση και εκτέλεση με τη βοήθεια των ΗΠΑ του προδοτικού πραξικοπήματος εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας και του προέδρου της αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Το έγκλημα της χούντας ενάντια στον Μακάριο και την τοποθέτηση στην προεδρία του πράκτορα Νίκου Σαμψών είχε ως αποτέλεσμα την εισβολή του τουρκικού στρατού της κυβέρνησης Μπουλέντ Ετσεβίτ και την κατοχή μέχρι σήμερα του 40% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας από τα τουρκικά στρατεύματα.
Το έγκλημα στην Κύπρο το διέπραξε ο δικτάτορας Δ. Ιωαννίδης, αφού πρώτα ανέτρεψε τον Γ. Παπαδόπουλο μια εβδομάδα μετά την εξέγερση και το μακελειό που ακολούθησε στις 17 Νοεμβρίου 1973 στο Πολυτεχνείο. Κανείς από τους συνεργάτες της χούντας του Ιωαννίδη και των Αμερικανών δεν έδωσε λόγο στη Δικαιοσύνη. Ο φάκελος της Κύπρου κρατιέται ερμητικά κλειστός και ποτέ δεν θα μάθουμε την αλήθεια. Δεν πρέπει ο λαός να μάθει. Ο φάκελος της Κύπρου ακόμη καίει…
6.000 συλλήψεις.
Από την πρώτη μέρα της επιβολής του χουντικού πραξικοπήματος στη χώρα, ο λαός στάθηκε απέναντί της. Όμως δεν αντιστάθηκε ενεργά και μαζικά εναντίον της. Ίσως γιατί οι ηγεσίες των κομμάτων συνελήφθησαν αμέσως από το βράδυ της 20ής Απριλίου έως το πρωί της 21ης Απριλίου. Περισσότεροι από 6.000 πατριώτες αριστεροί - κομμουνιστές - δημοκράτες συνελήφθησαν τις πρώτες ημέρες και στάλθηκαν στην εξορία. Εκατοντάδες στελέχη της Ε.Κ. (Ένωση Κέντρου) του Γ. Παπανδρέου και αρκετά στελέχη της δεξιάς κρατήθηκαν σε διάφορα ξενοδοχεία και στη συνέχεια εκτοπίστηκαν σε διάφορα χωριά και νησιά της χώρας.
Αντίσταση στη Θεσσαλονίκη.
Στη Θεσσαλονίκη αλλά καις τις άλλες μεγάλες πόλεις αμέσως μετά το πραξικόπημα, την ίδια μέρα, συγκροτούνται από μη συλληφθέντα στελέχη των κομμάτων οι πρώτες αντιστασιακές οργανώσεις. Καθημερινά ρίχνονται χειρόγραφες και στη συνέχεια πολυγραφημένες προκηρύξεις με αντιχουντικό περιεχόμενο. Συνθήματα αναγράφονται στους τοίχους και σε επίκαιρα σημεία της πόλης και την συνοικιών.
Παιδικά καροτσάκια αφήνονται σε κεντρικά σημεία και μεταδίδουν αντιχουντικά συνθήματα. Οι φοιτητές αναρτούν πανό με συνθήματα στις διάφορες σχολές του ΑΠΘ. Οι οργανώσεις του ΠΑΜ και του Ρ.Φ. ξετυλίγουν πανό που αναρτούν στις ταράτσες πολυκατοικιών. Η χούντα στην πόλη μας αντιδρά με νέες συλλήψεις οργανωμένων και μη μελών της αντίστασης. Σε κάθε “κινητοποίηση” της Εθνικής Ασφάλειας και ΚΥΠ στην πόλη μας γίνονται κανονικά προγκρόμ. Χρησιμοποιούν όλες τις μεθόδους βασανισμού, προκειμένου ν’ αποσπάσουν πληροφορίες: Ανοργάνωτο ξυλοδαρμό, “φάλαγγα”, ηλεκτροσόκ, εικονικές εκτελέσεις, ψυχολογική βία, απειλές, αλλά το αγωνιστικό φρόνημα των αγωνιστών όσων παραμένουν ελεύθεροι δεν κάμπτεται. Συνεχίζουν τον αγώνα με νέες μορφές. Οι φοιτητές οργανώνονται σε τοπικούς συλλόγους, για να διαλύσουν τους εγκάθετους χουντικούς συλλόγους.
Δολοφονίες αγωνιστών.
Στη Θεσσαλονίκη δολοφονείται στο αστυνομικό τμήμα Χαριλάου ο Βασίλης Μπεκροδημήτρης τις πρώτες μέρες της δικτατορίας. Στις 5 Σεπτέμβρη 1967 δολοφονείται ο ήρωας αγωνιστής Γιάννης Χαλκίδης. Το Μάιο του 1968 δολοφονείται ο γραμματέας του ΠΑΜ Γιώργης Τσαρουχάς στο άντρο της ΚΥΠ του διοικητή της Στεφάνου Καραμπέρτη. Στη Θεσσαλονίκη αναπτύσσουν δράση στελέχη της κεντροαριστεράς, τα οποία συγκροτούν τη Δ.Α. (Δημοκρατική Άμυνα). Η Σπουδαστική Πάλη συγκροτείται από στελέχη του τροτσκιστικού χώρου. Η ΚΝΕ συγκροτείται μετά την επιστροφή νεολαίων από την εξορία και μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ το Φλεβάρη του 1968. Οι νέοι της ΕΔΗΜ (Ελληνική Δημοκρατική Νεολαία) της Ε.Κ. συγκροτούν τη ΣΕΑΔΑ.
Αποκορύφωμα του αντιδικτατορικού αγώνα στη Θεσσαλονίκη ήταν η ανατίναξη του ξύλινου στύλου της ΔΕΗ στο Καυταντζόγλειο στάδιο, ο οποίος μετέφερε το ρεύμα στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Η ενέργεια αυτή έγινε 2/9/1967 από στελέχη το ΠΑΜ και του ενιαίου τότε ΚΚΕ στις 2 Σεπτέμβρη 1967, την ώρα που η χούντα πραγματοποιούσε τα εγκαίνια της ΔΕΘ σε αγαστή συνεργασία με τον τότε “άγιο” μητροπολίτη Λεωνίδα Παρασκευόπουλο. Έγινε συσκότιση για 5’-10’ της ώρας μέσα στο Παλέ Ντε Σπορ.
Στις 5 Σεπτέμβρη 1967 η εθνική ασφάλεια, η ΚΥΠ και όλο το α’ Αστυνομικό Τμήμα Ντεπό επέδραμαν στον κρυψώνα των αντιστασιακών του ΠΑΜ στην οδό Φιλελλήνων 65 και δολοφόνησαν με τον πιο άνανδρο τρόπο τον νεολαίο Γιάννη Χαλκίδη, πυροβολώντας τον, όντας τραυματισμένος, πισώπλατα σχεδόν από ένα μέτρο απόσταση. Τραυμάτισαν με πυροβόλο όπλο στο μηρό τον Γρηγόρη Παντή και συνέλαβαν τον Νάντη Χατζηγιάννη.
Στην Αθήνα την πρώτη μέρα της δικτατορίας η χούντα δολοφονεί τον Παναγιώτη Ελή στον Ιππόδρομο. Δολοφονείται ο δικηγόρος στέλεχος της Ε.Κ. Νικηφόρος Μανδηλαράς, ο αδελφός του Αλέκου, Γιώργος Παναγούλης. Ο Σπύρος Μουστακλής σακατεύεται από ΕΑΤ - ΕΣΑ από τα όργανα του Ιωαννίδη. Εκατοντάδες αγωνιστές του ΠΑΜ, του Ρ.Φ., της ΚΝΕ, του ΚΚΕ εσ., του ΚΚΕ, της Δ.Α., των Ελεύθερων Ελλήνων βασανίζονται απάνθρωπα στην Μπουμπουλίνας, ΕΑΤ-ΕΣΑ, αστυνομικά τμήματα, στο πλοίο “Έλλη”…
Φωτεινές εξαιρέσεις.
Την πρώτη μέρα της δικτατορίας έγιναν δύο διαδηλώσεις. Η μία στα Γιάννινα από τους νέους και τους φοιτητές του πανεπιστημίου και η άλλη στο Ηράκλειο Κρήτης. Η στάση της λεγόμενης “πνευματικής ηγεσίας” του τόπου υπήρξε απαράδεκτη. Ακαδημαϊκοί, καθηγητές Πανεπιστημίου, το ιερατείο κράτησαν στάση υποταγής και ανοχής και σε πολλές περιπτώσεις συνεργασίας με τη δικτατορία. Υπήρξαν όμως και αρκετές εξαιρέσεις καθηγητών πραγματικά πνευματικών ανθρώπων όπως στη Θεσσαλονίκη ο Αριστόβουλος Μάνεσης, ο Δημήτρης Μαρωνίτης, ο Γιάννης Κακριδής, ο Δημήτρης Ευρυγένης και άλλοι.
Στην Αθήνα ο Σάκης Καράγιωργας, ο Γεώργιος-Αλέξανδρος Μαγκάκης, ο Βασίλης Φίλιας, ο Κώστας Σημίτης, οι δικαστικοί Χρήστος Σαρτζετάκης, ο Σπύρος Πλασκοβίτης και άλλοι, οι οποίοι τίμησαν την ακαδημαϊκή και δικαστική τους ιδιότητα και τάχθηκαν και αγωνίστηκαν μαζί με τον χειμαζόμενο λαό. Σε αντίθεση με κείνους που φόρεσαν τα στρατιωτικά και έγιναν “βασιλικοί επίτροποι”, για να δικάζουν πατριώτες - αγωνιστές. Το ιερατείο με την αντιδραστική του ηγεσία λιβάνισε επί επταετία τη δικτατορία, ΄όπως γνωρίζει καλά να πράττει με όλα τα καθεστώτα.
Σαράντα ένα χρόνια από την 21η Απριλίου 1967 και οι θύμησες είναι ακόμα χαραγμένες έντονα στη μνήμη μας. Σήμερα, η δημοκρατία πρέπει να ενισχυθεί. Οι νέες γενιές να διδαχθούν τη νεότερη ιστορία της χώρας. Να αγωνίζονται. Να θωρακίσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς, ώστε στο μέλλον κανείς παρανοϊκός ντόπιος ή ξένος να μην μπορεί να βλάψει τα συμφέροντα του τόπου και του λαού μας.
Τραγούδια για τη φυλακή και την εξορία
“Πέρασαν κιόλας 41 χρόνια από τη χούντα. Δεν νομίζω να θυμούνται πολλοί τι είχε γίνει τότε. Αν το θυμόντουσαν, τα πράγματα ίσως ήταν αλλιώς. Έχουμε κλειστεί στο μικρόκοσμό μας, μας ενδιαφέρει μόνο η λακκούβα στη γειτονιά μας. Πολλοί λένε, εμείς θα φτιάξουμε τον κόσμο; Τη... λακκούβα τους. Στο Επταπύργιο θα πούμε τραγούδια της φυλακής και της εξορίας. Ρεμπέτικα βέβαια”, λέει η Φωτεινή Βελεσιώτου.
Εκτός από την ίδια στη σημερινή εκδήλωση στο Επταπύργιο (7.μ.μ.), την οποία διοργανώνει ο Σύνδεσμος Φυλακισθέντων - Εξορισθέντων Αντιστασιακών (ΣΦΕΑ) 1967-74, τραγουδούν οι Φώτης Θεοδωρίδης, Αντρέας Καρακότας, Παναγιώτης Καραδημήτρης, Δημήτρης Νικολούδης, Κώστας Πρατσινάκης, Μανώλης Ρασούλης, Μαρία Φωτίου, Λάζαρος Χαριτίδης. Η μουσική επιμέλεια είναι του Πάνου Σαββόπουλου.
ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ
“Το ράδιο παίζει εμβατήρια”
Κυκλοφόρησε το νέο διπλό τεύχος (Νο 161 - 162) του λογοτεχνικού περιοδικού “Το Δέντρο”, με ένα πολύ ενδιαφέρον αφιέρωμα:
Με τίτλο “Το ράδιο παίζει εμβατήρια” και υπότιτλο (Αναδρομές στο πρωινό μιας ζοφερής ημέρας και άλλα κείμενα) το επίκαιρο και πλούσιο αυτό αφιέρωμα φιλοξενεί 40 ονόματα του πνευματικού και κοινωνικού χώρου, τα οποία αφηγούνται προσωπικά, κυρίως, βιώματα από το σκοτεινό εκείνο πρωινό της 21ης Απριλίου 1967.
Μεταξύ άλλων γράφουν και μιλούν οι:
Πέτρος Τατούλης, Νίκος Σηφουνάκης, Τηλέμαχος Χυτήρης, Ρέα Γαλανάκη, Δημήτρης Ραυτόπουλος, Παύλος Μάτεσις, Κώστας Γεωργουσόπουλος, Νίκος Κούνδουρος, Δημήτρης Παπαχρήστος, Δημοσθένης Κούρτοβικ, Ριχάρδος Σωμερίτης, Κωστής Σκαλιώτας, Παναγιώτης Μουλλάς, Τίτος Πατρίκιος, Αντώνης Λιάκος, Δημήτρης Γκιώνης, Δήμος Σκουλάκης, Μαρία Φαραντούρη, Λένα Διβάνη, Ρούλα Κακλαμανάκη, Νίκος Αλιβιζάτος, Γιάννης Ξανθούλης, Τάσος Ψαράς κ.ά.
Οι προσωπικές αναμνήσεις μέσα από την αφηγηματική ικανότητα των συγγραφέων μεταμορφώνονται σε δημιουργικό λόγο, καθώς ο μικρόκοσμος έρχεται σε σύγκρουση με το βαρυσήμαντο γεγονός, φωτίζοντας πολύπλευρα ένα θέμα που ακόμη σφραγίζει τη νεοελληνική συνθήκη.
Την ύλη συμπληρώνουν πεζά και δοκίμια των:
Τρούμαν Καπότε, Αντρέα Καμιλέρι, Αλμπέρτο Αρμπαζίνο, Δημήτρη Αρμάου, Μαρίας Δαλαμήτρου, όπως επίσης και ποιήματα των Βασίλη Παπά και Σταμάτη Πολενάκη.
Τέλος, στις καταληκτικές σελίδες του “Δ” συναντάμε τις μόνιμες στήλες του με πληροφορίες και σχόλια γύρω από τη διεθνή και εγχώρια πολιτιστική ζωή.
