Ξανά στα 300 εκατ. ευρώ το εκκρεμές του κόστους ανάπλασης της ΔΕΘ

Σε αναδίπλωση αναφορικά με το κόστος ανάπλασης του εκθεσιακού κέντρου της ΔΕΘ προχωρά το Υπερταμείο, δέκα ημέρες μετά από τη διατύπωση μίας εκτίμησης που ανέβαζε τον προϋπολογισμό κατά 70 εκατ. ευρώ χωρίς να εξηγηθεί το γιατί.

Όλα άρχισαν με μία αναφορά του Παναγιώτη Σταμπουλίδη, επικεφαλής της μονάδας συμβάσεων στρατηγικής σημασίας (PPF) και εκτελεστικού μέλους στο ΔΣ του Υπερταμείου (που είναι ο βασικός μέτοχος της ΔΕΘ-Helexpo). Aπό το βήμα του συνεδρίου για την κτηματαγορά, Prodexpo North, o κ. Σταμπουλίδης είπε μεταξύ άλλων ότι «το στοίχημα για μας είναι να πείσουμε την αγορά να συμμετέχει στο project ύψους 370 εκατ. ευρώ με βιώσιμο τρόπο».

Τριπλασιασμός του προϋπολογισμού

Μέχρι τότε όλοι γνώριζαν ότι ο προϋπολογισμός του έργου είχε προσδιοριστεί στα 300 εκατ. ευρώ, μετά από πολλές αναθεωρήσεις και ξαφνικά προστέθηκαν... άλλα 70 εκατ. ευρώ. Αρκεί να υπενθυμίσουμε ότι το 2013, όταν προκρίθηκε η λύση της ανάπλασης του υφιστάμενου εκθεσιακού κέντρου αντί για τη μεταφορά της έκθεσης, ο προϋπολογισμός ήταν στα 124 εκατ. ευρώ, ενώ, όσο περνούσε ο καιρός, η εκτίμηση του κόστους αυξανόταν στα 180 εκατ. ευρώ, μετά στα 200 εκατ. ευρώ, μετά την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία που εκτόξευσαν τον πληθωρισμό και το κόστος των δομικών υλικών στα 280 εκατ. ευρώ, για να φτάσει τα τελευταία δύο χρόνια στα 300 εκατ. ευρώ. Μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2024, οπότε και παρουσιάστηκε το σχέδιο της ανάπλασης στο συνέδριο του Υπερταμείου, παρουσία του κ. Σταμπουλίδη, η εκτίμηση κόστους παρέμενε στα 300 εκατ. ευρώ. Πώς μέσα σε τρεις μήνες το κόστος του έργου αυξήθηκε κατά 70 εκατ. ευρώ, φτάνοντας σε ποσό τριπλάσιο της αρχικής εκτίμησης; Και μάλιστα χωρίς να συνταχθεί οριστικός προϋπολογισμός;

Η αντίδραση της αγοράς και της πόλης

Η εκτίμηση του κ. Σταμπουλίδη που προσδιόρισε το κόστος του έργου στα 370 εκατ. ευρώ έγινε μόλις μία εβδομάδα μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας για την ανάδειξη του τεχνικού, νομικού και χρηματοοικονομικού συμβούλου του έργου, αυτού που θα προσδιορίσει με ακρίβεια τον προϋπολογισμό και θα προετοιμάσει τον διαγωνισμό. Είναι ασαφές αν η εκτίμηση του κ. Σταμπουλίδη, του ανθρώπου που ανέλαβε να προετοιμάσει την ωρίμανση του διαγωνισμού, βασίστηκε σε στοιχεία, ήταν αυθαίρετη ή αν ήταν ένας τρόπος, για να δει την αντίδραση της αγοράς... Πάντως το σχόλιο του διευθύνοντος συμβούλου της Dimand, μίας εταιρείας που ενδιαφέρεται για το έργο αποτύπωσε ένα από τα βασικά προβλήματα του εγχειρήματος. «Τα μαθηματικά δεν βγαίνουν για τη χρηματοδότηση και τον ιδιώτη που θα συμμετέχει στην ανάπλαση της ΔΕΘ», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, προσθέτοντας σε σκωπτικό ύφος ότι «ούτε τετράγωνο στο Μανχάταν να χτίζαμε».

Η αντίδραση του δημάρχου Θεσσαλονίκης, Στέλιου Αγγελούδη, ήταν σε οργισμένο ύφος: «Ανακοίνωσε (σ.σ. ο κ. Σταμπουλίδης) ανερυθρίαστα και με πολύ μεγάλη ευκολία αύξηση του κόστους της ανάπλασης στα 370 εκατ. ευρώ. Θα ήθελα να γίνει κατανοητό και να το γνωρίζει και το Υπερταμείο και η Κεντρική Διοίκηση ότι δεν νοείται κάθε οχτώ μήνες να έρχονται με ανακοινώσεις που αυξάνουν αυτό το τίμημα», δήλωσε, μεταξύ άλλων, ο δήμαρχος.

Από την πλευρά του ο αντιπεριφερειάρχης Υποδομών, Πάρις Μπίλλιας, παρατήρησε ότι πρέπει να εξηγηθεί το από πού προκύπτει αυτή η αύξηση «από τη στιγμή που δεν έχουν αλλάξει τα δεδομένα του σχεδιασμού και ίσα-ίσα έχει μειωθεί ο εκθεσιακός χώρος (σ.σ. με την αύξηση του χώρου πρασίνου, θα περίμενε κάποιος να έχει μειωθεί και ο προϋπολογισμός». Κατά την άποψή του «δεν θα υπάρχει και κανένα επενδυτικό ενδιαφέρον με αυτές τις συνθήκες. Ποιος ιδιώτης θα μπορέσει να βρει 200 εκατομμύρια, για να τα πάρει σε βάθος 30ετίας».

Μία έκκληση και μία αναδίπλωση

Οι εξελίξεις ανάγκασαν τον πρόεδρο της ΔΕΘ-Helexpo, Τάσο Τζήκα να εκδώσει ανακοίνωση... διορθώνοντας τον εκπρόσωπο του Υπερταμείου, επιμένοντας ότι ο προϋπολογισμός του έργου της ανάπλασης του Διεθνούς Εκθεσιακού Κέντρου Θεσσαλονίκης είναι 300 εκατ. ευρώ και κάνοντας μία δημόσια έκκληση, ζητώντας την εμπιστοσύνη της πόλης στο έργο για το οποίο ο ίδιος εργάζεται εδώ και 12 χρόνια. «Εμπιστευτείτε μας, το έργο θα προχωρήσει, ενώ μέσα στο τρέχον εξάμηνο θα προκηρυχθεί ο διαγωνισμός», ανέφερε μεταξύ άλλων η δήλωσή του.

Μετά τον σάλο που δημιουργήθηκε, και το Υπερταμείο επέστρεψε το... εκκρεμές του κόστους της ανάπλασης ξανά στα 300 εκατ. ευρώ. Πηγές του Υπερταμείου ανέφεραν στη «ΜτΚ» ότι «οι αρχικές μελέτες της ΔΕΘ εξακολουθούν να αποτελούν το βασικό σημείο αναφοράς. Ο στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι ο προϋπολογισμός του έργου δεν θα ξεπεράσει τα 300 εκατ. ευρώ. Γι’ αυτόν τον λόγο, οι μελέτες που εκπονούνται είναι εξαιρετικά σημαντικές, καθώς αποτυπώνουν την οικονομική διάσταση του έργου με βάση τις σημερινές οικονομικές συνθήκες».

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές «η Μελέτη Βιωσιμότητας -ένα από τα βασικά παραδοτέα του έργου- αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τον επόμενο μήνα, αποτελώντας βασικό στοιχείο για τον σχεδιασμό του διαγωνισμού». Πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα χρονοδιαγράμματα έχουν γίνει «λάστιχο» ουκ ολίγες φορές. Αρκεί να θυμηθούμε ότι ο αρχικός σχεδιασμός ήταν ότι η ανάπλαση θα είχε ολοκληρωθεί το 2026, στην επέτειο των εκατό χρόνων της ΔΕΘ, ενώ στη συνέχεια το 2026 έγινε η χρονιά που θα αρχίσουν οι πρώτες κατασκευαστικές εργασίες. Τον Δεκέμβριο του 2024 ο επικεφαλής της μονάδας συμβάσεων στρατηγικής σημασίας (PPF), κ. Σταμπουλίδης, προέβλεπε ότι ο διαγωνισμός θα βγει στον αέρα ως το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2025. Το πρώτο τρίμηνο του 2025 συμπληρώνεται σε δύο εβδομάδες και το μόνο που βρίσκεται στον... αέρα είναι ο προϋπολογισμός του έργου.

Κόψε-ράψε σε κόστη και τετραγωνικά

Την προσεχή Τρίτη θα πραγματοποιηθεί μία συνάντηση με τη συμμετοχή εκπροσώπων της ΔΕΘ-Helexpo, του Υπερταμείου και των τεχνικών συμβούλων, για να «βάλουν κάτω» τα δεδομένα του έργου. «Η επικαιροποίηση του έργου ανάπλασης της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη με τη συνδρομή εξειδικευμένων συμβούλων. Στόχος είναι η προσαρμογή των οικονομικών μεγεθών στις σημερινές οικονομικές συνθήκες, διασφαλίζοντας ότι το έργο θα είναι βιώσιμο και επενδυτικά ελκυστικό. Ενδέχεται να απαιτηθούν προσαρμογές, ακόμη και στον κτιριακό σχεδιασμό, εφόσον αυτές κρίνονται απαραίτητες για τη διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας του έργου», αναφέρουν πηγές του Υπερταμείου στη «ΜτΚ», προσθέτοντας ότι «όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς παραμένουν προσηλωμένοι στον κοινό στόχο: τη δημιουργία ενός στρατηγικής σημασίας έργου, που θα αναβαθμίσει τον ρόλο της ΔΕΘ και θα συμβάλλει ουσιαστικά στην οικονομική ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης και της χώρας».

Ουσιαστικά, αυτό που προαναγγέλλεται είναι η μείωση της δομημένης επιφάνειας, για να πέσει το κόστος σε τιμές... χαμηλότερα από το Μανχάταν. Το «κόψε-ράψε» θα αρχίσει από τα πατάρια. Αυτοί οι χώροι δεν προσμετρούνται στο σύνολο της δομημένης επιφάνειας, με βάση τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, ο οποίος, όμως, κρίθηκε αντισυνταγματικός από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Επομένως, θα προκύψει μία μείωση στα τετραγωνικά μέτρα του εκθεσιακού κέντρου και του επιχειρηματικού κέντρου. Σε ανακοίνωσή του ο πρόεδρος της ΔΕΘ-Helexpo, Τάσος Τζήκας, υπενθυμίζει ακόμη, ότι «μετά τη συμφωνία μας με τον δήμο Θεσσαλονίκης και τις προϋποθέσεις που έθεσε έχει μειωθεί ο συνολικός αριθμός των τετραγωνικών μέτρων, έχει μειωθεί, δηλαδή, το κτιριακό αποτύπωμα κατά ένα ποσοστό».

«Όσο μας αφορά ως διοίκηση και διοικητικό συμβούλιο θα προσπαθήσουμε να κρατήσουμε αυτόν τον προϋπολογισμό», τονίζει στη δήλωσή του ο κ. Τζήκας, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να μειωθεί και άλλο η δομημένη επιφάνεια «αν χρειαστεί, που δεν νομίζουμε ότι χρειάζεται». Στο ίδιο μήκος κύματος είναι και ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης που δήλωσε αντίθετος με τη λογική αύξησης του real estate, «αν αυτό έχουν στο μυαλό τους», και ανέφερε πως αν η αύξηση του τιμήματος έχει να κάνει με το υπερβολικό κτιριακό πρόγραμμα, θα μπορούσε «να επιχειρηθεί μείωση σε αυτήν τη λογική», δηλαδή στη μείωση των δομημένων επιφανειών, προκειμένου να μειωθεί το κόστος. «Η άποψη της δημοτικής Αρχής είναι να γίνει μητροπολιτικό πάρκο 112 στρεμμάτων και η έκθεση να παραμείνει εδώ με όσο το δυνατόν λιγότερη κτιριακή όχληση», δήλωσε ο κ. Αγγελούδης στο δημοτικό συμβούλιο.

Η αντιπολίτευση ζητά να ακουστεί η φωνή των πολιτών

Τοπικό δημοψήφισμα για την ανάπλαση της ΔΕΘ ζήτησαν οι δημοτικές παρατάξεις «Θεσσαλονίκη για όλους» και «Πόλη ανάποδα» με ερώτημα αν συμφωνούν οι πολίτες η ΔΕΘ να γίνει Μητροπολιτικό Πάρκο υψηλού πρασίνου, με ήπιες εκθεσιακές και πολιτιστικές δραστηριότητες και να μεταφερθούν οι μεγάλες εκθέσεις στα δυτικά της πόλης. Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, αν και είπε ότι «μας ενδιαφέρει κάθε δημοψήφισμα όπου μπορούν να εκφραστούν πλήρως οι πολίτες», ωστόσο απέρριψε την πρόταση, χαρακτηρίζοντάς την ασαφή και ελλιπή. Κατόπιν τούτου οι δύο δημοτικές παρατάξεις εξετάζουν θεσμικούς τρόπους, ώστε να συγκεντρωθούν περί τις 25.000 υπογραφές, που αντιστοιχούν στο 10% των δημοτών, ώστε να διενεργηθεί το δημοψήφισμα. Σημειωτέον ότι για να ληφθεί υπόψιν ένα τέτοιο δημοψήφισμα θα πρέπει να λάβει μέρος τουλάχιστον το 40% του πληθυσμού.

Το θέμα της ΔΕΘ στη Βουλή

Ερώτηση προς τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για το θέμα της ανάπλασης της ΔΕΘ κατέθεσε ο Μιχάλης Χουρδάκης, βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης και εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος «Κίνημα Δημοκρατίας». Ο βουλευτής κάνει λόγο για υπερκοστολογήσεις και αδιαφάνεια στη λήψη αποφάσεων που είναι κρίσιμες για το μέλλον της Θεσσαλονίκης «χωρίς τη συμμετοχή του πολιτικού προσωπικού της πόλης, ούτε των ίδιων των πολιτών». Ζητά από τον υπουργό να κάνει γνωστό ποιο είναι το τελικό κόστος της «ανάπλασης» (sic) της ΔΕΘ και ποιοι οι όροι χρηματοδότησής της. Ο βουλευτής ρωτά, μεταξύ άλλων, πώς διασφαλίζεται ότι το έργο θα εξυπηρετήσει το δημόσιο συμφέρον και όχι ιδιωτικά συμφέροντα, γιατί δεν υιοθετείται το σχέδιο μεταφοράς της ΔΕΘ δυτικά «που είχε εγκριθεί με τις ομόφωνες αποφάσεις όλων των κυβερνήσεων και των φορέων της πόλης, μέχρι το 2013;», και γιατί δεν αποδίδεται ο χώρος της ΔΕΘ στους κατοίκους της Θεσσαλονίκης, προκειμένου να αποτελέσει δημόσιο αγαθό για όλους ως πραγματικό Μητροπολιτικό Πάρκο.

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 16.03.2025