Η δημοσίευση στο Φύλλο Εφημερίδας Κυβερνήσεως του Προεδρικού Διατάγματος με το οποίο εγκρίνεται το τοπικό ρυμοτομικό σχέδιο των Κοιμητηρίων Αναστάσεως του Κυρίου αποτελεί άλλον έναν σταθμό στη μακρά πορεία του εγχειρήματος για κατασκευή και λειτουργία Κέντρου Αποτέφρωσης Νεκρών (Κ.Α.Ν.) στη Θεσσαλονίκη.
Ένα εγχείρημα το οποίος ξεκίνησε επί δημαρχείας Γιάννη Μπουτάρη στις αρχές της δεκαετίας του 2010. Το αποτεφρωτήριο ήταν ένας από τους στόχους τους οποίους είχε θέσει από την αρχή της θητείας του ο εκλιπών πλέον πρώην δήμαρχος, λόγω και της περιπέτειας, όταν χρειάστηκε να μεταφέρει τη σύζυγό του προς αποτέφρωση στη Βουλγαρία. Όμως, παρά την επιθυμία του, δεν κατάφερε στα σχεδόν δέκα χρόνια της θητείας του να προχωρήσει το έργο κι έτσι και η δική του αποτέφρωση έγινε μακριά από τη Θεσσαλονίκη, στη Ριτσώνα.
Ποια θα είναι τα επόμενα βήματα και πότε θα τεθεί σε λειτουργία το αποτεφρωτήριο; Απαντώντας σε αυτά τα ερωτήματα ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Στέλιος Αγγελούδης δήλωσε στο emakedonia.gr ότι “μετά τη θετική αυτή εξέλιξη εμείς θα ξεκινήσουμε άμεσα όλες τις απαραίτητες διαδικασίες που απαιτούνται για να περάσουμε στο τελικό στάδιο υλοποίησης του αποτεφρωτηρίου”.
Σύμφωνα με τον ίδιο, μόλις ολοκληρωθούν τα διαδικαστικά ο δήμος θα απευθύνει πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος προκειμένου να διαπιστώσει εάν υπάρχει ενδιαφέρον για μια τέτοια επένδυση. “Από το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας θα κριθεί πως θα προχωρήσουμε στη συνέχεια. Εάν δηλαδή θα πάμε με τη μέθοδο ΣΔΙΤ ή με σύμβαση παραχώρησης ή με κάποια άλλη διαδικασία. Αυτά θα τα αποφασίσει το δημοτικό συμβούλιο”. Όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα ο κ. Αγγελούδης εξήγησε πως “αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να κάνουμε ασφαλείς εκτιμήσεις. Πάντως, εμείς, θα κινηθούμε όσο πιο γρήγορα μπορούμε”.
Οι αποτεφρώσεις από Β. Ελλάδα
Μιλώντας στο emakedonia.gr ο Αντώνης Αλακιώτης, πρόεδρος της Ελληνικής Κοινωνίας Αποτέφρωσης, η οποία είναι εκ των μετόχων του μοναδικού αποτεφρωτηρίου στην Ελλάδα, στη Ριτσώνα, αναφέρει κατ' αρχάς, ότι “η υπογραφή του ΠΔ που εγκρίνει το ρυμοτομικό σχέδιο των Κοιμητηρίων της Θεσσαλονίκης είναι πολύ θετική εξέλιξη”. Ερωτηθείς σχετικά με την οικονομική βιωσιμότητα μιας τέτοιας επένδυσης σημείωσε πως “αυτό είναι ένα μεγάλο ερώτημα”. Όπως εξήγησε “το όριο βιωσιμότητας για ένα αποτεφρωτήριο είναι γύρω στις 1.100 με 1.200 αποτεφρώσεις το χρόνο. Αυτή τη στιγμή γίνονται περίπου 4.000 στην Ελλάδα. Απ' αυτές, μόνον οι 400 έως 500 προέρχονται από περιοχές από τη Λαμία και βορειότερα”.
Σύμφωνα με τον κ. Αλακιώτη το ύψος της επένδυσης φτάνει γύρω στα 3,5 με 4 εκατ. ευρώ, σε περίπτωση που υπάρχει διαθέσιμη έκταση. “Η δική μας επένδυση στη Ριτσώνα έφτασε στα 4,2 εκατ. Μόνον οι δύο κλίβανοι μαζί με τα φίλτρα έχουν κόστος περίπου 1,5 εκατ.”. Σημειώνει, παράλληλα, ότι “εμείς, μάλλον δεν θα εκδηλώσουμε ενδιαφέρον για το αποτεφρωτήριο της Θεσσαλονίκης”.
Ανάλογες είναι οι εκτιμήσεις του Βασίλη Μπαμπούλα, ο οποίος διαθέτει οίκο τελετών. “Οι αποτεφρώσεις που γίνονται από την περιοχή της Θεσσαλονίκης και της Κεντρικής Μακεδονίας είναι περίπου 300 με 400 το χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον για τα πρώτα χρόνια, μια τέτοια επένδυση δεν πρόκειται να είναι οικονομικά βιώσιμη”. Πριν από τις 30 Σεπτεμβρίου 2019 όταν λειτούργησε το αποτεφρωτήριο στη Ριτσώνα όλες οι αποτεφρώσεις από τη Βόρεια Ελλάδα και όχι μόνο, γίνονταν στη Βουλγαρία.
“Τώρα πηγαίνουμε στη Ριτσώνα καθώς οι τιμές είναι πάνω κάτω ίδιες, αλλά στη Βουλγαρία χρειάζονται πολλές διατυπώσεις”. Σύμφωνα με τον κ. Μπαμπούλα η συνολική δαπάνη για μια αποτέφρωση κυμαίνεται γύρω στα 2.500 ευρώ. “Υπάρχουν και χαμηλότερες τιμές, ως και 1.800 ευρώ από μερικά γραφεία τελετών τα οποία μεταφέρουν πολλές σορούς ταυτόχρονα”.
Αυξητική τάση
Πάντως, ο αριθμός των ατόμων που επιλέγουν την αποτέφρωση διαρκώς αυξάνει. Είναι ενδεικτικό ότι τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του αποτεφρωτηρίου στη Ριτσώνα είχαν γίνει περίπου 1.100 με 1.200 αποτεφρώσεις. Τώρα έχουν φτάσει στις 4.000.
Σύμφωνα με τον κ. Αλακιώτη, παρότι η πρώτη αποτέφρωση αφορούσε γυναίκα, η πλειονότητα όσων έχουν αποτεφρωθεί στη Ριτσώνα είναι άνδρες. “Το 90% με 95% είναι Έλληνες, στη συντριπτική τους πλειονότητα είναι χριστιανοί ορθόδοξοι. Οι υπόλοιποι είναι αλλοδαποί, οι περισσότεροι ζουν μόνιμα στην Ελλάδα, προέρχονται από διάφορα δόγματα, ενώ υπάρχουν και άθεοι”.
“Η αντίληψη που υπάρχει ότι όσοι επιλέγουν την αποτέφρωση δεν είναι χριστιανοί ορθόδοξοι είναι λάθος. Ο κύριος λόγος που κάνουν αυτήν την επιλογή είναι επειδή δεν τους αρέσει το εκκλησιαστικό τελετουργικό και η όλη εικόνα των κοιμητηρίων, η διαδικασία της εκταφής κ.ο.κ.”, αναφέρει ο κ. Μπαμπούλας.
Ο κ. Αλακιώτης σημειώνει πως ο αριθμός των αποτεφρώσεων θα μπορούσε να είναι ακόμη μεγαλύτερος, ωστόσο πολλοί συγγενείς των θανόντων δεν σέβονται την τελευταία επιθυμία του ανθρώπου τους να αποτεφρωθεί και αντί να τον πάνε στη Ριτσώνα προτιμούν την ταφή. “Περίπου τρεις με τέσσερις αποτεφρώσεις την εβδομάδα ακυρώνονται γι' αυτόν το λόγο. Σε αυτές τις περιπτώσεις το μόνο που μπορεί να κάνει κανείς είναι με συμβολαιογραφική πράξη να ορίσει δυο άτομα από το φιλικό ή το συγγενικό του περιβάλλον τα οποία να τα εμπιστεύεται ότι θα σεβαστούν την τελευταία επιθυμία του”.
Η Εκκλησία, παρά την αντίθεσή της στη λειτουργία αποτεφρωτηρίου, δεν θέτει σοβαρά εμπόδια σε όσους κάνουν αυτή την επιλογή. Όπως εξηγεί ο κ. Αλακιώτης, ο μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας Γεώργιος έχει επιτρέψει στον ιερέα ο οποίος βρίσκεται σε κοντινή εκκλησία, να τελεί εξόδιο ακολουθία πριν από την αποτέφρωση. Επίσης, τρισάγιο γίνεται από ιερέα και στο εκκλησάκι το οποίο βρίσκεται στον χώρο του κρεματόριου.
Το ποσοστό όσων επιλέγουν την αποτέφρωση στην Ελλάδα είναι ακόμη πολύ χαμηλό. Μόλις 3,5% περίπου, 4.000 σε σύνολο 120.000 θανάτων ετησίως. Αντιθέτως, σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες το ποσοστό αποτέφρωσης είναι πολύ υψηλότερο. Στην Αγγλία φτάνει το 80%, το 63% στη Γερμανία και το 80% στην Τσεχία, ενώ στην Αμερική ξεπέρασε το 62%.
