Κλασικά εμβληματικά έργα της λογοτεχνίας ή του θεάτρου επιλέγουν οι Χορευτές του Βορρά για τις παραστάσεις τους. Αυτή τη φορά πηγή έμπνευσής τους γίνεται «Το Κουκλόσπιτο» του Ίψεν.
Η καλλιτεχνική διευθύντρια-χορογράφος-σκηνοθέτης της ομάδας, Τατιάνα Παπαδοπούλου, έκανε αυτή την επιλογή αυθόρμητα, αλλά ταυτόχρονα εντελώς συνειδητά, καθώς «το έργο διευρύνει το φάσμα των ανθρώπων που γνωρίζουν το πρωτότυπο και ενδιαφέρονται για μία δεύτερη ανάγνωση», όπως λέει στη «ΜτΚ» η ίδια.
Η παράσταση είναι μία σύγχρονη προσέγγιση, με αγωγό το ανθρώπινο σώμα και τις δυνατότητές του. Αυτή τη φορά η Τατιάνα Παπαδοπούλου βρήκε στο «Κουκλόσπιτο» του Ίψεν τον χώρο και τον χρόνο που αγκαλιάζει όλα όσα θέλουν να ακουστούν, όλα όσα θέλει να πει. «Πέρα από τη λειτουργία του ως φεμινιστικό μανιφέστο, ίσως πιο επίκαιρο από ποτέ, το Κουκλόσπιτο γίνεται ο χώρος αμφισβήτησης, σύγκρουσης και απελευθέρωσης. Το Κουκλόσπιτο μετατρέπεται σε ένα σύγχρονο κελί που ξυπνά την ανάγκη απελευθέρωσης από τα κοινωνικά καλούπια και καλεί τον καθένα μας σε ένα ταξίδι εσωτερικής αναζήτησης, αυτοδιάθεσης και ανακάλυψης του εαυτού», τονίζει η Τατιάνα Παπαδοπούλου.
Για εκείνη η Νόρα ως σύμβολο αντανακλά σε πρώτη και άμεση ανάγνωση το πρόσωπο όλων των γυναικών και λειτουργεί ως κάτοπτρο των κοινωνικών παθήσεων και της ανάγκης να δραπετεύσει αναζητώντας τον εαυτό της: «Η Νόρα είναι παρούσα στον διαχρονικό αγώνα της γυναίκας, πλάι στις διεκδικήσεις της για ισότητα, στην αναζήτηση του εαυτού της ανάμεσα στους πολλαπλούς και συχνά αντιφατικούς ρόλους που της επιβάλλονται.
Μπορεί η σύγχρονη πραγματικότητα να βρίσκεται μακριά από την εποχή που γέννησε το έργο του Ίψεν, όμως η στατιστική των γυναικοκτονιών αποδεικνύει δυστυχώς πως οι παθήσεις περνούν σαν κακό γονίδιο από γενιά σε γενιά, σαν ζιζάνιο που μπολιάζεται αυτόνομα σε κάθε νέα σοδιά. Και η Νόρα είναι η κάθε γυναίκα και σε δεύτερη ανάγνωση, ο κάθε άνθρωπος που καλείται να απαλλαγεί από κάθε παθογένεια, να ξεριζώσει όλα εκείνα που δεν τον αφήνουν να ανθίσει. Η Νόρα είναι η εσωτερική φωνή κάθε ατόμου, η ανάγκη να ανακαλύψει τι είναι πραγματικά και να προσπαθήσει να γίνει αυτό ακριβώς».
Με μόνο πομπό το ανθρώπινο σώμα
Η κύρια δυσκολία με την οποία η Τατιάνα Παπαδοπούλου έρχεται αντιμέτωπη σε κάθε παραγωγή, είναι η απόδοση του κειμένου και η μετάδοση των συναισθημάτων, των νοημάτων και των προεκτάσεων χωρίς λόγια. «Η απουσία πρόζας και η ενσάρκωση του περιεχομένου με μόνο πομπό το ανθρώπινο σώμα και τη μουσική είναι η μεγαλύτερη πρόκληση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο ρεαλισμός του Ίψεν στο Κουκλόσπιτο, που είναι χαρακτηριστικό στοιχείο του έργου, λειτούργησε βοηθητικά σε αυτή τη μεταφορά», επισημαίνει.
Σε πλήρη αντίθεση με την προηγούμενη παραγωγή των Χορευτών του Βορρά, «Όνειρο θερινής νυκτός» του Σαίξπηρ, όπου τα όρια ονείρου και πραγματικότητας ήταν δυσδιάκριτα, εδώ κάθε σκηνή και κάθε εικόνα αντανακλά την πραγματικότητα, το έργο γίνεται η ίδια η ζωή. «Ακολουθώντας και εγώ αυτή την απομάκρυνση από τον ρομαντισμό, και τη στροφή στον ρεαλισμό, μετατρέπω τη σκηνή σε μία απεικόνιση της σύγχρονης πραγματικότητας και τη χορογραφία σε μία άμεση μετάδοση του νοήματος. Μία ξεκάθαρη χειρονομία που εκπέμπει τα συναισθήματα των ηρώων του έργου, της ιστορίας και των νοημάτων στη σύγχρονη πραγματικότητα», υπογραμμίζει η χορογράφος.
Ενδιαφέρον αποτελεί το γεγονός ότι για πρώτη φορά χορεύει με τους «Χορευτές του Βορρά» ο κωφός χορευτής και μαθητής της Τατιάνας Παπαδοπούλου Παναγιώτης Παράσχου σε ένα διάλειμμα από τις παραστάσεις του στη Σουηδία, ενώ σημαντική είναι και η συμμετοχή του καταξιωμένου ομότεχνού της Ηλίας Τσάκωνας, άλλοτε μέλος του Χοροθεάτρου του ΚΘΒΕ, ο οποίος στο παρελθόν έχει χορέψει ξανά με την ομάδα.
«Συγκάτοικοι» στο Κουκλόσπιτο
Κάτι επίσης αξιοσημείωτο είναι ότι τη μουσική της παράστασης έγραψε ο τραγουδοποιός και ερμηνευτής Μανώλης Φάμελλος. «Με τον Μανώλη είχαμε επιχειρήσει πριν από δέκα χρόνια να συνεργαστούμε για πρώτη φορά. Όμως οι ρυθμοί της καθημερινότητας και οι επαγγελματικές και καλλιτεχνικές υποχρεώσεις και των δύο, δεν επέτρεψαν την υλοποίηση των σχεδίων μας. Έναν χρόνο πριν ο Μανώλης μοιράστηκε μαζί μου τις μουσικές του συνθέσεις και ξεκινήσαμε να δουλεύουμε πάνω σε νέο καλλιτεχνικό εγχείρημα, όμως το Κουκλόσπιτο άλλαξε και πάλι την πορεία μας. Πάντα θαύμαζα το έργο του για την ταυτότητα και την εσωτερικότητά του, αλλά και τον ίδιο ως καλλιτέχνη», τονίζει η Τατιάνα Παπαδοπούλου.
Η συνεργασία τους κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του Κουκλόσπιτου κύλησε ομαλά και φυσικά. «Κοινός μας στόχος ήταν να υπηρετήσουμε και οι δύο το εμβληματικό έργο του Ίψεν και όχι απλώς να το επενδύσουμε μουσικά και κινησιολογικά. Θέσαμε πυρήνα της προσπάθειάς μας την καλύτερη οπτικοακουστική μεταφορά και μετάδοση των σκηνών, των συναισθημάτων των χαρακτήρων και των νοημάτων του έργου. Το Κουκλόσπιτο έγινε το σπίτι στο οποίο ήμασταν συγκάτοικοι για όλο το διάστημα της προετοιμασίας της παραγωγής, ο χώρος στον οποίο ο καθένας μας είχε τον χώρο και τον χρόνο να δημιουργήσει και να συνθέσει το κοινό όραμα», προσθέτει.
Άλλωστε η ίδια παντρεύτηκε πρόσφατα τον Σωκράτη Φάμελλο, πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και αδελφό του καλλιτέχνη. Πώς μπορεί να συνυπάρξει η πολιτική με την τέχνη; «Σε αυτό υπήρξα τυχερή. Ο σύζυγός μου μεγάλωσε σε ένα σπίτι με καλλιτεχνικά και μουσικά ερεθίσματα, καθώς ο αδερφός του είναι μουσικός και έτσι γνωρίζει τις ανησυχίες, τις αγωνίες και τις εσωτερικές αναζητήσεις ενός καλλιτέχνη. Δεν σας κρύβω πως αν και ο ελεύθερος χρόνος μας είναι περιορισμένος, η ηρεμία που μου εξασφαλίζει η σκέψη και το γεγονός πως ο ίδιος αντιλαμβάνεται και κατανοεί τις καλλιτεχνικές μου αναζητήσεις και το πρόγραμμά μου που διαρκώς τροποποιείται και μεταβάλλεται ανάλογα με τις επαγγελματικές μου υποχρεώσεις, είναι πολύ σημαντική. Η αμοιβαία κατανόηση εξασφαλίζει την ισορροπία και αυτή η κατανόηση μεταδίδεται έμπρακτα με τη συνεχή του στήριξη που μου δίνει κίνητρο και δύναμη να συνεχίζω το καλλιτεχνικό μου έργο», υπογραμμίζει η Τατιάνα Παπαδοπούλου.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ
Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης
Παρασκευή 21-Κυριακή 23 Φεβρουαρίου στις 20:30
Αίθουσα Αιμίλιος Ριάδης
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 16.02.2025
