Σε αδιέξοδο οδηγούνται εκατομμύρια νοικοκυριά στην χώρα εξαιτίας της ακρίβειας που καλπάζει και του υψηλού κόστους στέγασης. Η θηλιά μέρα με τη μέρα σφίγγει ακόμα περισσότερο με την πλειονότητα των κατοίκων πλέον να αδυνατούν να ανταποκριθούν στο υψηλό κόστος διαβίωσης και το κόστος στέγασης που εξελίσσεται σε μόνιμο βραχνά όχι μόνο εκείνων που μένουν στο ενοίκιο, αφού τα ενοίκια στις μεγαλουπόλεις είναι απλησίαστα αλλά και εκείνων που διαθέτουν κατοικία, αλλά πρέπει να διαθέσουν μια περιουσία για να την συντηρήσουν.
Η στεγαστική κρίση δημιουργεί πέραν του προφανούς μια σειρά άλλων προβλημάτων. Σαραντάρηδες μένουν στο παιδικό τους δωμάτιο στο πατρικό σπίτι με τους γονείς τους, ζευγάρια διαθέτουν το μισό και πλέον του διαθέσιμου εισοδήματός του για να αποκτήσουν το δικό τους σπίτι και ακόμα και όταν αποφασίσουν να κάνουν το... επόμενο βήμα, αρκούνται σε αυτό και δεν προχωρούν στην απόκτηση παιδιών ή αρκούνται σε ένα εντείνοντας κι άλλο το δημογραφικό πρόβλημα που έχει χαρακτηριστεί ως βραδυφλεγής βόμβα στη χώρα.
Τα στοιχεία της ενδιάμεσης έκθεσης του 2024 για την «Ελληνική οικονομία και απασχόληση» που έδωσε πρόσφατα στην δημοσιότητα το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ είναι αποκαλυπτικά και ταυτόχρονα αποκαρδιωτικά. Η Ελλάδα παραμένει τα τελευταία χρόνια πρώτη και με διαφορά μεταξύ των 27 κρατών- μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη σχετική λίστα του κόστους στέγασης. Την ώρα που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι κάτω του 10% σε ό,τι αφορά την επιβάρυνση του διαθέσιμου εισοδήματος για στέγαση στην Ελλάδα το 2023 το αντίστοιχο ποσοστό άγγιξε το 28,5%, τιμή που αν και μειωμένη σε σχέση με το 36,2% του 2019, λόγω της αύξησης των εισοδημάτων στην χώρα μας την περίοδο εκείνη, η Ελλάδα παραμένει πρώτη και με διαφορά έναντι των άλλων κρατών- μελών. Όπως αναφέρει στην έκθεσή του το ΙΝΕ ΓΣΕΕ «ενδεικτικό του μεγέθους του οικονομικού βάρους που επωμίζονται οι πολίτες στη χώρα μας εξαιτίας του υψηλού, δεδομένου του διαθέσιμου εισοδήματός τους, κόστους στέγασης είναι ότι το 2023 το ποσοστό υπερβολικής επιβάρυνσης του στεγαστικού κόστους στην Ελλάδα, συγκρινόμενο με εκείνο στη Ρουμανία και την Ουγγαρία, οι οποίες καταγράφουν μέσους μισθούς αντίστοιχους με τη χώρα μας, 27 υπερβαίνει τις 19 ποσοστιαίες μονάδες. Επίσης, σε σχέση με τη Βουλγαρία, που έχει χαμηλότερους μισθούς συγκριτικά με την Ελλάδα, η απόκλιση ήταν παραπλήσια (17,4 ποσοστιαίες μονάδες)».
Μισός μισθός στο... σπίτι
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε το ΙΝΕ ΓΣΕΕ το 2023 ένα μονοπρόσωπο νοικοκυριό στην Ελλάδα διέθετε περισσότερο από το μισό του διαθέσιμο εισόδημα, και πιο συγκεκριμένα το 50,4%, για την κάλυψη του στεγαστικού κόστους. Την ίδια ώρα, μια οικογένεια με δυο ενήλικες και δυο παιδιά, δαπανούσε για την κάλυψη του κόστους στέγασης το 35,5% του διαθέσιμου εισοδήματός.
Όπως υποστηρίζει μιλώντας στη «ΜτΚ» ο επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ, Γιώργος Αργείτης η παραπάνω κατάσταση οφείλεται στο γεγονός ότι «η Ελλάδα βρίσκεται σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ στις τελευταίες θέσεις σε ό,τι αφορά τα διαθέσιμα εισοδήματα και στην τελευταία θέση με το κατά κεφαλή εισόδημα». Την ώρα, όπως εξηγεί ο κ. Αργείτης, που αυξάνεται το κόστος διαβίωσης, στέγασης και ενέργειας «στην Ελλάδα το διαθέσιμο εισόδημα είναι κολλημένο τα τελευταία 15 χρόνια». Είναι ενδεικτικό άλλωστε, σύμφωνα με την Eurostat πως το συνολικό ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών την περίοδο 2019-2023 αυξήθηκε στη χώρα μας, σε τρέχουσες τιμές, κατά 21%, παραμένοντας, ωστόσο, κατά 13,2% χαμηλότερο έναντι του αντίστοιχου του 2009.
Θλιβερή πρωτιά
Η ενδιάμεση έκθεση του ΙΝΕ ΓΣΕΕ αποκαλύπτει ωστόσο μια ακόμα θλιβερή πρωτιά, αυτή τη φορά μεταξύ των 13 περιφερειών της χώρας. Η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας έρχεται πρώτη μεταξύ των υπολοίπων της χώρας σε ό,τι αφορά την υπερβολική επιβάρυνση του στεγαστικού κόστους. Ενώ σε άλλες περιφέρειες καταγράφεται μείωση σε σχέση με το 2021 στην Κεντρική Μακεδονία σημειώνεται αύξηση. Ειδικότερα, το 2023 το ποσοστό υπερβολικής επιβάρυνσης του στεγαστικού κόστους ανήλθε στο 34,8% την ώρα που το 2021 ήταν στο 31,7%. Στη δεύτερη θέση έρχεται η περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας- Θράκης με 32,7% το 2023 και στην τρίτη θέση η περιφέρεια Πελοποννήσου με 31,8%. Τα χαμηλότερα ποσοστά επιβάρυνσης καταγράφονται στις περιφέρειες Κρήτης (20,2%) και Ιονίων Νήσων (23,1%) και ακολουθούν η περιφέρεια Θεσσαλίας (23,9%), Νοτίου Αιγαίου (25%), Ηπείρου (25,6%) και Δυτικής Μακεδονίας (25,7%). Στην περιφέρεια Αττικής το ποσοστό ανήλθε σε 27,9% το 2023 πέφτοντας από το 31,2% του 2021. Στο 27,7%, κοντά στον εθνικό μέσο όρο, βρέθηκαν οι περιφέρειες Στερεάς Ελλάδας και Βορείου Αιγαίου. Σημειώνεται πως οκτώ από τις 13 περιφέρειες κατέγραψαν ποσοστά υπερβολικής επιβάρυνσης του στεγαστικού κόστους έναντι του 2021, στοιχείο ενδεικτικό της όξυνσης του προβλήματος στέγασης σε αυτές το εν λόγω διάστημα, αναφέρει το ΙΝΕ ΓΣΕΕ.
«Το ποσοστό υπερβολικής επιβάρυνσης στεγαστικού κόστους προκύπτει από ένα κλάσμα με αριθμητή το στεγαστικό κόστος, κυρίως το ύψος του ενοικίου ή του δανείου και το ενεργειακό κόστος και παρονομαστή το διαθέσιμο εισόδημα. Το 2021 η ΠΚΜ βρισκόταν στη δεύτερη θέση και η Αττική στην πέμπτη. Οι αλλαγές που παρατηρούνται στη σειρά στην διάρκεια των χρόνων οφείλονται σε μια σειρά λόγων. Νομοί της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας έχουν πολύ υψηλά ενοίκια την ώρα που το διαθέσιμο εισόδημα των κατοίκων παραμένει το ίδιο. Επίσης κάθε περιοχή έχει τις δικές τις ιδιαιτερότητες σε ό,τι αφορά κυρίως κλιματικές συνθήκες και αυξημένου ενεργειακού κόστους που προκύπτει από αυτές» εξηγεί ο κ. Αργείτης.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Μακεδονία της Κυριακής" στις 26.01.2025
