- Newsroom
Κάθε πολίτης θα πρέπει να αποθηκεύει αρκετά τρόφιμα ώστε να είναι αυτάρκης για τουλάχιστον 72 ώρες σε περίπτωση κρίσης, προειδοποιεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με σχέδιο της στρατηγικής της Ένωσης για την ετοιμότητα που είδε το POLITICO.
«Σε περίπτωση ακραίων διαταραχών, η αρχική περίοδος είναι η πιο κρίσιμη», αναφέρει το έγγραφο, το οποίο περιγράφει πιθανά σενάρια, από πόλεμο έως κυβερνοεπιθέσεις και από θανατηφόρες ασθένειες έως πλημμύρες που προκαλούνται από το κλίμα.
Πέντε χρόνια μετά το πρώτο αποκλεισμό από την πανδημία Covid-19 και τρία χρόνια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, και με τις φυσικές καταστροφές και τους οικονομικούς κλυδωνισμούς να αποτελούν έναν πανταχού παρόντα κίνδυνο, το σχέδιο προσγειώνεται καθώς η Ευρώπη παραπαίει από τη μία κρίση στην άλλη.
«Καμία από τις μεγάλες κρίσεις των τελευταίων ετών δεν ήταν μεμονωμένη ή βραχύβια», αναφέρει το έγγραφο. «Η Ευρώπη δεν έχει την πολυτέλεια να παραμείνει αντιδραστική».
Η εκτελεστική αντιπρόεδρος της Επιτροπής Roxana Mînzatu αναμένεται να παρουσιάσει τη στρατηγική την Τετάρτη. Το μήνυμά της είναι «φτιάξτε τη στέγη σας όσο ο ήλιος λάμπει», δήλωσε η Mînzatu στο POLITICO πριν από τη δημοσίευση, προσθέτοντας ότι στόχος της Επιτροπής είναι «να βοηθήσει τα άτομα ... σε επίπεδο νοικοκυριού».
Σχέδιο 17 σελίδων
Σύμφωνα με το σχέδιο των 17 σελίδων, η στρατηγική θα πρέπει να «δημιουργήσει μια ασφαλή και ανθεκτική ΕΕ με τις ικανότητες που απαιτούνται για την πρόβλεψη και τη διαχείριση απειλών και κινδύνων, ανεξάρτητα από τη φύση ή την προέλευσή τους».
Αυτό περιλαμβάνει την παροχή καθοδήγησης προς τις χώρες μέλη ώστε «να καλύπτεται η αποθήκευση βασικών προμηθειών, ο σχεδιασμός κρίσεων, η διαθεσιμότητα καταφυγίων, τα μέτρα για τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας κρίσιμων εδαφών και χώρων», αναφέρει η πρόταση.
Λίγες εβδομάδες αφότου η Ευρώπη δημοσίευσε την πρώτη αμυντική στρατηγική της, το σχέδιο ετοιμότητας αναφέρει ότι είναι «επείγον» για την ΕΕ και τις χώρες της να ενισχύσουν την ετοιμότητα, σε όλους τους τομείς.
Και η προετοιμασία για πόλεμο είναι ακριβώς εκεί πάνω. Η στρατηγική, χωρίς να φέρνει νέες αμυντικές πρωτοβουλίες, προτείνει ένα μοντέλο διαχείρισης κρίσεων που αντλεί από τις βορειοευρωπαϊκές χώρες, όπου εμπλέκεται το σύνολο της κοινωνίας - από τους πολίτες μέχρι τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις.
Το σχέδιο της Επιτροπής βασίζεται στα συμπεράσματα της έκθεσης Niinistö, η οποία κατέθεσε προτάσεις για τη βελτίωση της ετοιμότητας της ΕΕ για πόλεμο και πολιτική άμυνα.
Η απειλή γεωπολιτικών συγκρούσεων μπορεί να έρθει τόσο εικονικά όσο και με τη μορφή στρατιωτικών επιθέσεων.
Η Ευρώπη θα πρέπει να είναι περισσότερο προετοιμασμένη για επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, αναφέρει το σχέδιο. Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η Ρωσία έχει αυξήσει τη δραστηριότητά της στον κυβερνοχώρο, στοχεύοντας μεταξύ άλλων σε κρίσιμες υποδομές όπως τα ενεργειακά δίκτυα.
Η ανατολική πτέρυγα της Ευρώπης ειδικότερα έχει βιώσει ένα κύμα επιθέσεων στον κυβερνοχώρο.
Η Κίνα, το Ιράν και η Βόρεια Κορέα στοχεύουν επίσης συστηματικά δυτικές κυβερνήσεις, εταιρείες και άλλους βασικούς θεσμούς. Οι υβριδικές και κυβερνοεπιθέσεις που χρηματοδοτούνται από το κράτος έχουν γίνει «μόνιμο χαρακτηριστικό της σημερινής πραγματικότητας», υποστηρίζει το έγγραφο.
Μια βασική πρόταση είναι η δημιουργία ενός «ευρωπαϊκού συστήματος συναγερμού για την κυβερνοασφάλεια», το οποίο, σύμφωνα με την Επιτροπή, θα βελτιώσει την ανίχνευση απειλών και την επίγνωση της κατάστασης στην Ευρώπη. Προτείνει επίσης ψηφιακή εκπαίδευση και βοήθεια για τις χώρες που ελπίζουν να ενταχθούν στην ΕΕ, και ζητεί μεγαλύτερη χρήση της διπλωματίας στον κυβερνοχώρο και καλύτερη συνεργασία με το ΝΑΤΟ.
Οι εταιρείες πρέπει επίσης να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στην ετοιμότητα, καθώς υπάρχει ανάγκη ανταλλαγής πληροφοριών, αλλά και συμμετοχής σε «στρατηγικές πρωτοβουλίες πρόβλεψης και πρόληψης», καθώς και κατάρτισης.
«Η ΕΕ πρέπει να προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών οργανισμών σε στρατηγικούς τομείς όπως η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, διασφαλίζοντας ότι οι ανάγκες του εργατικού δυναμικού και η εκπαιδευτική προσφορά είναι ευθυγραμμισμένες», σύμφωνα με το σχέδιο.
Φυσικές καταστροφές
Η ετοιμότητα «δεν αφορά μόνο τις πιθανές ανθρωπογενείς συγκρούσεις», δήλωσε ο Mînzatu. «Έχει να κάνει με το πώς αντιδρούμε στις πλημμύρες- είδαμε τι συνέβη στην Ισπανία», η οποία υπέφερε από “τερατώδεις” πλημμύρες πέρυσι, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν εκατοντάδες άνθρωποι.
Πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν μπροστά στις φυσικές καταστροφές, δήλωσε ο Mînzatu. «Όλοι αυτοί οι τύποι κρίσεων απαιτούν κάποιο σύνολο βασικών δεξιοτήτων, κάποια κατανόηση και γνώση σχετικά με το τι πρέπει να κάνουμε πρώτα», είπε.
Η Επιτροπή προτείνει μια στρατηγική αποθεματοποίησης σε επίπεδο ΕΕ για την ενίσχυση της πρόσβασης σε κρίσιμους πόρους, μεταξύ άλλων για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών και καταστροφών, ιατρικά αντίμετρα, κρίσιμες πρώτες ύλες, ενεργειακό εξοπλισμό και ενδεχομένως τρόφιμα και νερό.
Σύμφωνα με την έκθεση, η στρατηγική θα συνδυάζει τα κεντρικά αποθέματα της ΕΕ με τις συνεισφορές των χωρών.
Θα παρουσιάσει επίσης μια στρατηγική για τη στήριξη των ιατρικών αντιμέτρων κατά των απειλών για τη δημόσια υγεία - η οποία θα συμπληρωθεί από τα αποθέματα έκτακτης ανάγκης που προτείνονται στην πράξη για τα κρίσιμα φάρμακα.
Και η Επιτροπή θέλει να ενισχύσει τον συντονισμό της για την αντιμετώπιση κρίσεων, δημιουργώντας έναν «κόμβο συντονισμού κρίσεων», με βάση το υφιστάμενο Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών (ERCC). Ο κόμβος θα επικεντρωθεί στην πρόβλεψη και τη διαχείριση των συνεπειών των κρίσεων σε όλους τους τομείς, θα παρέχει υποστήριξη για τη διαχείριση κρίσεων στις κύριες υπηρεσίες και θα παρακολουθεί τη συνολική αντιμετώπιση των κρίσεων.
Ενώ ορισμένες χώρες της ΕΕ θέλουν να επικεντρώσουν τις επενδύσεις στην άμυνα, άλλες θεωρούν πιο σημαντικά τα ζητήματα που σχετίζονται με το κλίμα. Ο Mînzatu υποστήριξε ότι πρόκειται για τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
«Δεν μπορείτε να έχετε άμυνα, δεν μπορείτε να έχετε μια πράσινη Ευρώπη χωρίς ετοιμότητα και δεν μπορείτε να έχετε ετοιμότητα αγνοώντας τις πράσινες φιλοδοξίες και τους πράσινους στόχους της [ΕΕ]», δήλωσε.
Η καλύτερη προετοιμασία απαιτεί επίσης πιο ευέλικτη πρόσβαση σε μετρητά.
Η Επιτροπή προτείνει την επανεξέταση των χρηματοδοτικών μέσων για την αντιμετώπιση κρίσεων, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι μηχανισμοί χρηματοδότησης κρίσεων είναι επεκτάσιμοι και μπορούν να προσαρμοστούν στους εξελισσόμενους κινδύνους και κρίσεις. Η εκτελεστική εξουσία σχεδιάζει επίσης να ενσωματώσει την ετοιμότητα στις εξωτερικές επενδύσεις της ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω της κλιμάκωσης της εφαρμογής έργων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και ανθεκτικότητας στις χώρες εταίρους.
Για την εδραίωση αυτών των μέτρων, η Επιτροπή μελετά μια νέα νομοθετική δέσμη για τον καθορισμό προτύπων και μετρήσιμων μακροπρόθεσμων στόχων ετοιμότητας.
«Η Επιτροπή θα αξιολογήσει την ανάγκη και τη σκοπιμότητα ενός νόμου της ΕΕ για την ετοιμότητα για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των ζωτικών κοινωνικών λειτουργιών με τον καθορισμό κοινών προτύπων και μετρήσιμων μακροπρόθεσμων στόχων», αναφέρεται στο έγγραφο.
Η ετοιμότητα και η ασφάλεια θα «ενσωματωθούν και θα ενσωματωθούν» στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, τις πολιτικές και τα προγράμματα, σύμφωνα με το έγγραφο, το οποίο απαριθμεί 30 βασικές δράσεις στο πλαίσιο επτά θεμάτων, όπως η συνεργασία πολιτικού και στρατιωτικού τομέα, η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και η ετοιμότητα του πληθυσμού.
Ένα παράρτημα του σχεδίου απαριθμεί περίπου 60 βασικές δράσεις που πρέπει να υλοποιηθούν εντός των επόμενων δύο ετών, συμπεριλαμβανομένης της εντατικοποίησης της παρακολούθησης των ψευδών ειδήσεων, της αξιολόγησης του επιπέδου ετοιμότητας στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και της ενσωμάτωσης της ετοιμότητας στα σχολικά προγράμματα σπουδών, όλα για φέτος.
