Το πορτρέτο για μια από τις πιο αμφιλεγόμενες μορφές του παγκόσμιου σινεμά, την ντοκιμαντερίστρια του Χίτλερ Λένι Ρίφενσταλ, αλλά και ένα άλλο, αυτό του γερουσιαστή Άνταμ Κισινγκερ ενός, από τους ελάχιστους ρεμπουμπλικάνους που εναντιώθηκαν στον Τραμπ, η ρώσικη πολεμική μηχανή που διαπράττει πυρηνική τρομοκρατία στο εργοστάσιο του Τσέρνομπιλ από πλάνα καμερών παρακολούθησης, ο άνθρωπος πίσω από τον Τσάρλι Τσάπλιν και κάτω από το καπέλο του Σαρλό σκηνοθετημένος από την εγγονή του, αλλά και ένα γλυκύτατο ζωάκι που κατηγορήθηκε άδικα ότι προκάλεσε την πανδημία του κορονοϊού, η αληθινή Λάιζα Μινέλι, τρεις παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι στην πόλη της Γάζας, εκεί που η δημοσιογραφική ταυτότητα δεν αποτελεί ασφαλή ασπίδα…
Είναι μερικά μόνο από τα ενδιαφέροντα θέματα που περιλαμβάνουν οι συνολικά 261 ταινίες τεκμηρίωσης μικρού και μεγάλου μήκους και οι 158 διαθέσιμες online για όλα όσα ζούμε σήμερα και μας καλούν τα δούμε την πραγματικότητα όπως είναι.
Όλα αυτά στο πλαίσιο του 27ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκη που πραγματοποιείται στις 6 έως 16 Μαρτίου στους γνωστούς χώρους του Ολύμπιον και τις αίθουσες του Λιμανιού της πόλης, αλλά και στη Σταυρούπολη και στις Συκιές σε συνεργασίες με τους δήμους Παύλου Μελά και Νεάπολης – Συκεών.
Το ΦΝΘ διοργανώνεται φέτος σε μια κρίσιμη στιγμή για την ευρύτερη γειτονιά μας, την Ευρώπη, αλλά και ολόκληρο τον κόσμο. Θεμελιώδεις αρχές του πολιτισμού μας, η δημοκρατία, η ελευθερία, η ανεκτικότητα, άρχισαν δυστυχώς να αμφισβητούνται ενώ οι κραυγές του μίσους πολλαπλασιάζονται επικίνδυνα. Οι ταινίες που θα παρουσιάσουμε μας προτρέπουν να θυμηθούμε ότι η αλήθεια δεν μπορεί να είναι σχετική και να εκτιμήσουμε και πάλι την αξία της τέχνης του κινηματογράφου», τόνισε η γενική διευθύντρια του ΟΦΚΘ Ελίζ Ζαλαντό.
Έχουν περάσει τέσσερεις μήνες από την τελευταία συνέντευξη Τύπου του οργανισμού. «Και όμως έχουμε την αίσθηση ότι ζούμε ήδη σε έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο και δυστυχώς όχι καλύτερο. Κάποιοι είπαν ότι ζούμε μέσα σε μια ταινία επιστημονικής φαντασίας όμως εγώ διαφωνώ. Είναι ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ για τη δεκαετία του 1930 το οποίο προβάλλεται ανάποδα και αυτή τη φορά είμαστε εμείς οι πρωταγωνιστές ή μάλλον τα θύματα. Είναι ένα εκπαιδευτικό ντοκιμαντέρ που δεν μας δίδαξε τίποτα. Είναι μια σπαρακτική μαρτυρία για τη φρίκη του φασισμού και του ολοκληρωτισμού που την ξεχάσαμε. Είναι η κινηματογραφική καταγραφή μιας τρομαχτικής ιστορικής πραγματικότητας που κάποιοι προσπαθούν να επαναλάβουν με τον χειρότερο τρόπο», επισήμανε από την πλευρά του ο καλλιτεχνικός διευθυντής της διοργάνωσης Ορέστης Ανδρεαδάκης.
Μπροστά σε αυτή τη νέα τρομακτική πραγματικότητα ο πολιτισμός δεν μπορεί να μείνει αμέτοχος. «Δεν μπορεί να σιωπήσει όταν ο αυταρχισμός κερδίζει έδαφος όταν ο δημόσιος λόγος δηλητηριάζεται από τη μισαλλοδοξία, όταν το παρελθόν αναθεωρείται επικίνδυνα. Σε μια πόλη που κουβαλάει μνήμη και ιστορία, σε μια περιοχή που γνωρίζει από γεωπολιτικές εντάσεις το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης υπήρξε πάντα ένας χώρος διαλόγου, ελευθερίας και πολιτισμού. Την ώρα που η παραπληροφόρηση και η διαστρέβλωση των γεγονότων γίνονται εργαλεία χειραγώγησης το ντοκιμαντέρ υπενθυμίζει τη δύναμη της αλήθειας και σε περιόδους κρίσης ένας τέτοιος χώρος όπου λάμπει η δύναμη της αλήθειας είναι πιο απαραίτητος από ποτέ», υπογράμμισε ο επικεφαλής προγράμματος Γιώργος Κρασσακόπουλος.
«Η τέχνη αυτή τη στιγμή είναι ένα από τα πιο ισχυρά όπλα της δημοκρατίας, δεν είναι πολυτέλεια ούτε ουδέτερη ζώνη», όπως συμπλήρωσε ο Ορέστης Ανδρεαδάκης. «Έχει ευθύνη, έχει λόγο, έχει στάση. Αυτό θα προσπαθήσουμε αποδείξουμε στο φετινό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης με ταινίες που καταγράφουν αληθινές ιστορίες, καθώς η αξία της αλήθειας κινδυνεύει να γίνει σχετική και οι αλγόριθμοι δεν είναι πια υποχρεωμένοι να αποδεικνύουν ότι αυτά που λένε είναι αλήθεια. Η αληθινές ιστορίες που μάθαμε και γνωρίζουμε καλά, οι αληθινές ιστορίες που βλέπουμε στα ντοκιμαντέρ μας, οι αληθινές ιστορίες που υπηρετεί ο ευρωπαϊκός πολιτισμός εδώ και πολλές δεκαετίες είναι το δικό μας ανάχωμα», πρόσθεσε.
Αυτή τη νέα πραγματικότητα παρακολουθεί η Αγορά του ΦΝΘ και δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για να καλλιεργηθεί ένα σινεμά συμπεριληπτικό, ανήσυχο και ελεύθερο. Δημιουργοί, παραγωγοί, διανομείς και εκπρόσωποι μεγάλων διεθνών φεστιβάλ και τηλεοπτικών σταθμών συναντιούνται, ανακαλύπτουν νέα κινηματογραφικά σχέδια και τα ενισχύουν ώστε να ολοκληρωθούν και να φτάσουν στο κοινό τους. «Η Αγορά του φεστιβάλ δεσμεύεται να παρέχει ένα ασφαλές και χωρίς αποκλεισμούς περιβάλλον ενθαρρύνοντας μια κουλτούρα σεβασμού και συνεργασίας. Δεσμεύεται να ανοίγει δρόμους εκεί που οι άλλοι βλέπουν αδιέξοδα», υπογράμμισε η υπεύθυνη της Αγοράς Αγγελική Βέργου.
Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης αποτελεί σταθερά έναν φιλόξενο χώρο για τους απανταχού ανεξάρτητους σκηνοθέτες, παραγωγούς και καλλιτέχνες. «Δεν ανέχεται απόψεις που προωθούν τον πόλεμο, τη βία, τον ρατσισμό, τις διακρίσεις και την τοξικότητα. Πάντα θα είναι αφοσιωμένο στις οικουμενικές αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ισότητας και της Ειρήνης», είπε η υπεύθυνη του ελληνικού προγράμματος Ελένη Ανδρουτσοπούλου.
Ταινίες έναρξης – λήξης
Ταινία έναρξης θα είναι το «Σχετικά με έναν ήρωα» του Πιοτρ Πινιεβιτς ένα ντοκιμαντέρ προορισμένο να εγείρει ερωτήματα και να συζητηθεί σε σενάριο γραμμένο από πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης και με αφηγητή έναν deep fake που μπορεί να μην είναι αληθινός αλλά η παρουσία του στην ταινία αρκεί για να αποτυπώσει πτυχές από ένα μέλλον που είναι ήδη εδώ.
Ταινία λήξης του Φεστιβάλ θα είναι το «Μάρλι Μάτλιν, όχι πια μόνη» που θα πραγματοποιήσει στη Θεσσαλονίκη τη διεθνή του πρεμιέρα. Η κωφή σκηνοθέτρια Σοσάνα Σφερν συναντά το είδωλο που την ενέπνευσε, τη Μάρλι Μάτλιν, την πρώτη κωφή ηθοποιό που κέρδισε Όσκαρ για τα «Παιδιά ενός κατώτερου Θεού».
Αφιερώματα
Το μεγάλο αφιέρωμα της διοργάνωσης έχει τίτλο «AI μια αναπόδραστη νοημοσύνη» ακολουθώντας τις εξελίξεις στην πρωτοποριακή αυτή επιστήμη προσκαλεί το κοινό σε ένα ταξίδι που περιλαμβάνει μια επιλογή ντοκιμαντέρ, μια εικαστική εγκατάσταση, ένα masterclass, μια ειδική έκδοση και το περιοδικό «Πρώτο Πλάνο» το οποίο φέτος θα αποτελέσει ένα πείραμα συνδημιουργίας με το AI. Το αφιέρωμα εστιάζει και στους κινδύνους από την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και τη χρήση της από μηχανισμούς παραπλάνησης, προπαγάνδρας και διασποράς ψευδών ειδήσεων.
Το κοινό θα έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει άλλα τρία αφιερώματα:
-Το πρώτο είναι ελληνικό με τίτλο «Γεωγραφία του βλέμματος, η εκτός σχεδίου Ελλάδα 1950-2000» με 19 ταινίες εμβληματικών Ελλήνων σκηνοθετών και με αφετηρία το φιλμ του Τάκη Κανελλόπουλου «Η ανακάλυψη της Καστοριάς» και με παράλληλες δράσεις.
-Το φεστιβάλ θα τιμήσει φέτος δύο σπουδαίους δημιουργούς. Ο βραβευμένος με Χρυσή Άρκτο Σεζάρ και Βραβείο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου Νικολά Φιλιπέρ θα βρεθεί στη Θεσσαλονίκη για να παρουσιάσει τις ταινίες του αλλά και να παραδώσει masterclass. Παράλληλα θα του απονεμηθεί τιμητικός Χρυσός Αλέξανδρος για την προσφορά του στο σινεμά.
-Το επίκαιρο έργο της θα παρουσιάσει και η σκηνοθέτρια και φωτογράφος Λόρεν Γκρίνφιλ. Η αμερικανίδα δημιουργός στηλιτεύει την κουλτούρα του υπερκαταναλωτισμού, την παρακμή της νεόπλουτης τάξης και τις παραμορφωμένες όψεις του σύγχρονου αμερικάνικου ονείρου. Επιπλέον θα παραδώσει masterclass ενώ θα συμμετάσχει και στην κριτική επιτροπή του Διεθνούς Διαγωνιστικού Τμήματος.
Τα διαγωνιστικά τμήματα
Κορμός του φεστιβάλ είναι, όπως πάντα, τα τρία διαγωνιστικά του τμήματα: Το Διεθνές Διαγωνιστικό, το New Commerce και το Film Forward. Δέκα ταινίες συμμετέχουν φέτος σε καθένα από τα τμήματα αυτά. Κάθε διαγωνιστικό τμήμα φιλοξενεί και τρεις ελληνικές ταινίες ενώ στους Ανοιχτούς Ορίζοντες θα προβληθούν 33 ελληνικά ντοκιμαντέρ.
Για να ολοκληρωθεί το φετινό πρόγραμμα οι συντελεστές του θεσμού είδαν περισσότερες από 1400 ταινίες από κάθε γωνιά του πλανήτη. Το φεστιβάλ απονέμει εννέα επίσημα βραβεία με χρηματικά έπαθλα που φτάνουν τις 47000 ευρώ και 19 παράλληλα βραβεία που απονέμονται από φορείς, οργανισμούς, επαγγελματικές ενώσεις και χορηγούς με χρηματικά έπαθλα συνολικού ύψους 9000 ευρώ. Η ταινία που κερδίζει τον Χρυσό Αλέξανδρο στο Διεθνές Διαγωνιστικό είναι αυτομάτως επιλέξιμη για τα ερχόμενα βραβεία Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ.
Φέτος, για πρώτη φορά στη διοργάνωση το Συμβούλιο της Ευρώπης θα απονείμει το βραβείο Human Rights in motion με χρηματικό έπαθλο 5000 ευρώ.
Το καθιερωμένο ποίημα διάβασε ο καλλιτεχνικός διευθυντής Ορέστης Ανδρεαδάκης και ήταν ένα απόσπασμα από τον "Ερωτόκριτο" του Βιτσέντζου Κορνάρου.
Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα τις διοργάνωσης στο www.filmfestival.gr
