Αρχαιολογικό Συνέδριο - Αποκάλυψη στη Βέροια: Στο φως τάφος παιδιού που θάφτηκε μαζί με τα παιχνίδια του
Νεότερα από την ανασκαφή του νότιου νεκροταφείου της Βέροιας στο αρχαιολογικό συνέδριο
Το πρώτο ελληνικό μεσαίου μήκους φιλμ 40 λεπτών, φτιαγμένο σχεδόν εξ ολοκλήρου από μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης, παρουσιάζει στο «27ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης» ο σκηνοθέτης και εικαστικός καλλιτέχνης, Γιώργος Δρίβας. «Η βιογραφία ενός λογισμικού» όπως ονομάζεται, ακολουθεί την ιστορία ενός ανθρώπου που ξυπνάει μία μέρα και δεν θυμάται τίποτα. Έτσι χρησιμοποιεί μία έξυπνη ψηφιακή βοηθό και της κάνει την κωμικοτραγική ερώτηση «Πες μου ποιος είμαι». Η βοηθός συλλέγει τα ψηφιακά ίχνη του, και ξεκινώντας από το IP address του, βρίσκει τις ψηφιακές επαφές του, την οικογένειά του και σιγά-σιγά αρχίζει να φτιάχνει την ιστορία της ζωής ενός ανθρώπου, δείχνοντάς του φωτογραφίες, βίντεο και ό,τι άλλο μπορεί να ανασύρει από το δίκτυο ή ακόμα και να τα παραγάγει με βάση τα δεδομένα.
Το σενάριο υπογράφει ο ίδιος, ενώ στην ταινία συμμετέχουν ηθοποιοί, οι φωνές των οποίων έχουν δημιουργηθεί με την τεχνολογία της κλωνοποίησης φωνής. Δηλαδή, έδωσαν δείγματα φωνής τα οποία διαχειρίστηκε ο σκηνοθέτης μέσω των μοντέλων ΑΙ, δεν έκαναν σπικάζ. Η γλώσσα της ταινίας είναι η αγγλική με ελληνικούς υπότιτλους. Επιπλέον, σε κάποια σημεία του έργου χρησιμοποιήθηκε μία υβριδική τεχνική, με κανονικό γύρισμα σε περιβάλλον AI.
Ο Γιώργος Δρίβας χρησιμοποιεί την Τεχνητή Νοημοσύνη ήδη από το 2022, όταν βρισκόταν στα σπάργανα, και τονίζει πως θα συνεχίσει να το κάνει παρόλο που, όπως εξηγεί, στη «ΜτΚ» το εγχείρημα ήταν «τρομερά δύσκολο και χρονοβόρο και πολύ πιο αργό από όσο φαντάζεται κανείς». «Είναι δύσκολο να κάνεις έναν χαρακτήρα που είναι ο ίδιος σε όλη την ταινία, να παράγεις εικόνες που να αναπαράγονται με την πιστότητα, την αισθητική, το φως κ.λπ. που θες», εξηγεί. Η ταινία έκανε πρεμιέρα το περασμένο καλοκαίρι και ήταν πραγματικά ό,τι καλύτερο μπορούσε να πάρει κανείς από την τεχνολογία τότε. «Έχουν γίνει αλλαγές έκτοτε αλλά όχι συγκλονιστικές», προσθέτει.
Νέες δυνατότητες, νέα ερωτήματα
Για τον ίδιο, η πρόκληση είναι πώς να καταφέρνεις τα μοντέλα αυτά να κάνουν πράγματα που αρέσουν σε εσένα. «Είναι εύκολο το να γράψεις μία περιγραφή και να σου βγάλει μία εικόνα. Το θέμα είναι όμως πως ο κάθε δημιουργός φτιάχνει κάτι που βρίσκεται κοντά στο δικό του όραμα. Ο σχεδιασμός της παραγωγής μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης δεν καταργείται. Δεν είναι ότι ξαφνικά η Τεχνητή Νοημοσύνη θα τα κάνει όλα τέλεια και τι σημαίνει αυτό άραγε;» διερωτάται.
Εκείνος πιστεύει ότι πάντα θα υπάρχει μία τεχνική δυσκολία. «Όπως είχαμε τεχνικές δυσκολίες σε ένα φυσικό γύρισμα και τις αντιμετωπίζαμε αναλόγως, έτσι θα τις έχουμε και τώρα. Επίσης, όσο προχωράει η τεχνολογία και οι δημιουργοί θα έχουν ακόμα πιο πολλές απαιτήσεις. Όλα αυτά μένει να τα δούμε βήμα-βήμα».
Στο αν πρόκειται για ένα νέο είδος σινεμά, ο κ. Δρίβας απαντά πως είναι ένα ζήτημα που σίγουρα έχει ανοίξει μία μεγάλη συζήτηση. «Εγώ δεν θα βιαστώ να πάρω θέση. Πιστεύω ότι κάθε φορά που προκύπτει μία νέα τεχνολογία, δημιουργεί νέες δυνατότητες και νέα ερωτήματα. Ανοίγει νέους κόσμους και νέους δρόμους και τους περπατάμε και ανακαλύπτουμε τα ζητήματα εκεί. Θα έλεγα ότι είναι ένα νέο είδος παραγωγής κινηματογράφου, ένα νέο κεφάλαιο, όπως ήταν η ψηφιακή τεχνολογία τη δεκαετία του ’90, που έφερε μία μεγάλη επανάσταση, γιατί ξαφνικά δεν χρειαζόμασταν φιλμ και έριξε τα κόστη και τον χρόνο παραγωγής».
Επισημαίνει, επίσης, πως «αυτήν τη στιγμή δεν μπορείς να κάνεις με το ΑΙ τα πάντα εν αντιθέσει με έναν ηθοποιό π.χ. που μπορείς να τον ‘πιάσεις’ σε διάφορες επίπεδα και να δοκιμάσεις διάφορα πράγματα. Όταν έκανα την ταινία με το ΑΙ, διαπίστωσα ότι δεν είναι πιο γρήγορη διαδικασία, εφόσον εγώ ήθελα μία ολόκληρη ημέρα για να κάνω ένα καλό πλάνο». Χαρακτηρίζει το αποτέλεσμα ως ρεαλιστικό, μέσα στο οποίο υπάρχουν και εικόνες που δεν είναι ρεαλιστικές για συγκεκριμένους λόγους.
«Το τι είναι τέχνη είναι ζήτημα κοινωνιών, εποχών και αντίληψης των ανθρώπων, όχι τεχνολογίας»
Ο ίδιος χαρακτηρίζει την Τεχνητή Νοημοσύνη όχι ως ένα εργαλείο αλλά ως μία νέα γλώσσα, έναν έξυπνο βοηθό. «Θα φτάσουμε στο σημείο που δεν θα καταλαβαίνουμε τη διαφορά ανθρώπινης δημιουργίας και Τεχνητής Νοημοσύνης και δεν θα έχει και νόημα να το κάνουμε. Δεν θα μας νοιάζει πώς έγινε. Άλλωστε το CGI υπάρχει εδώ και χρόνια. Το τελικό αποτέλεσμα μας ενδιαφέρει. Το ΑΙ θα ενταχτεί και αυτό στις δυνατότητες του κινηματογράφου, θα δούμε τι αισθητικά αποτελέσματα παράγει και θα μείνει το απόσταγμα. Και τώρα μπορώ να πάω στο Chatgpt και να του πω να μου γράψει ένα σενάριο και πιθανότατα θα το κάνει. Θα είναι καλό όμως; Αν του πω να το οπτικοποιήσει, θα μου προσφέρει ένα αποτέλεσμα τόσο ικανοποιητικό που θα με εκφράζει, ώστε να το υπογράψω μετά; Δεν θα θέλω να αλλάξω τίποτα; Και άντε και το υπέγραψα. Θα είναι κάτι σημαντικό; Θα φτάσει ένα σημείο το AI που θα κάνει από μόνο του ταινία, επειδή έτσι το σκέφτηκε; Τι ταινία θα είναι αυτή; Είναι μία προβολή του μέλλοντος που θεωρητικά θα μπορούσε να συμβεί σε 10 χρόνια», τονίζει.
Συμφωνεί ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη συμβάλλει στον εκδημοκρατισμό της τέχνης, αφού πλέον είναι πολύ πιο εύκολο για κάποιον να παράγει Τέχνη. «Το τι από αυτά θα μείνει και τι από αυτά θα καταχωρηθεί στην ιστορία της τέχνης ως αριστούργημα, μένει να αποδειχτεί».
Στο ερώτημα αν αυτό το αποτέλεσμα θα θεωρείται τέχνη, ο σκηνοθέτης απαντά πως «όλα είναι τέχνη και όλα δεν είναι. Το τι είναι τέχνη είναι ζήτημα κοινωνιών, εποχών και αντίληψης των ανθρώπων, όχι τεχνολογίας. Αν εμείς αποφασίσουμε ότι το AI είναι τέχνη, είναι. Εγώ πιστεύω ότι όλα μπορεί να είναι και τα κρίνω εκ του αποτελέσματος. Αν συγκινεί, αν γοητεύει, αν είναι αξιόλογο, γιατί να μην είναι τέχνη; Σημαντικός είναι ο παράγοντας του χρόνου, αυτός θα αποφασίσει τι θα μείνει και τι όχι».
«Εντέλει, αυτό που πρέπει να μας απασχολεί, δεν είναι τι είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη, αλλά τι είναι άνθρωπος, τι είναι δημιουργός, τι είναι ανθρώπινο. Τι κάνει καλύτερο το AI από εμάς, τι κάνουμε εμείς καλύτερο από το AI, τι μας κάνει ιδιαίτερους και πρωτότυπους; Η Τεχνητή Νοημοσύνη ανοίγει μία μεγάλη συζήτηση, μας κάνει να αναρωτηθούμε ξανά για διάφορα θεμελιώδη ζητήματα. Μας ξεβολεύει και αυτό είναι καλό», καταλήγει.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Η ταινία «Η βιογραφία ενός λογισμικού» προβλήθηκε την Κυριακή 9 Μαρτίου στην αίθουσα Παύλου Ζάννα.
Το «27ο ΦΝΘ» θα πραγματοποιηθεί από τις 6 έως τις 16 Μαρτίου 2025.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 09.03.2025
