- Newsroom
«Ο Ερντογάν πνίγει τη Δημοκρατία της Τουρκίας». Υπό αυτόν τον τίτλο ο Economist αναφέρεται σε όσα συμβαίνουν τα τελευταία 24ωρα στην Τουρκία και τις επιπτώσεις που έχει η σύλληψη του Εκρέμ Ιμάμογλου. Το δημοσίευμα σχολιάζει ότι ο Ρετζεπ Ταγίπ Ερντογάν κυβερνά την Τουρκία εδώ και 22 χρόνια και έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος των θητειών του, διαλύοντας τα θεμέλια της δημοκρατίας της.
Όπως αναφέρει ο Economist, από την αλλαγή του συντάγματος το 2017, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κυβερνά με ελάχιστους ελέγχους στην εξουσία του. Η κυβέρνησή του ελέγχει τα δικαστήρια, τους μηχανισμούς ασφαλείας και σχεδόν όλα τα μέσα ενημέρωσης. Ωστόσο, μέχρι την περασμένη εβδομάδα η Τουρκία παρέμενε αυτό που οι πολιτικοί επιστήμονες αποκαλούν ανταγωνιστικό αυταρχικό καθεστώς: μια ελαττωματική πολυκομματική δημοκρατία όπου η αντιπολίτευση μπορεί, θεωρητικά, να κερδίσει εκλογές. Από τη σύλληψη στις 19 Μαρτίου του Εκρέμ Ιμάμογλου, του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης και του ισχυρότερου αντιπάλου του Ερντογάν, αυτό μπορεί να μην ισχύει πλέον.
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: Από τα πρώτα καθησυχαστικά χρόνια, στις χιλιάδες φυλακίσεις
Το δημοσίευμα σημειώνει ότι κάποιοι πιστεύουν ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι επίδοξος δικτάτορας από τη δεκαετία του 1990, όταν ως ισλαμιστής έκανε εκστρατεία κατά της κοσμικότητας της Τουρκίας, η οποία στη συνέχεια επιβλήθηκε αυστηρά. Αν και κάποτε αποκαλούσε τη δημοκρατία ένα τραμ από το οποίο κατεβαίνετε όταν φτάσετε στη στάση σας, τα πρώτα του χρόνια στην εξουσία ήταν καθησυχαστικά. Αλλά αργότερα κατέστρεψε τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και χρησιμοποίησε πλαστές διώξεις για να επιτεθεί σε αντιπάλους του στρατού και των δικαστηρίων. Ο Ερντογάν συνέτριψε κουρδικές ομάδες σε μια στρατιωτική εκστρατεία το 2015 και φυλάκισε Κούρδους ηγέτες. Τον επόμενο χρόνο, αφού απέτρεψε μια απόπειρα πραξικοπήματος, φυλάκισε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, μόνο μερικοί από τους οποίους είχαν παίξει ρόλο στο πραξικόπημα, και φίμωσε τα μέσα ενημέρωσης. Ωστόσο, ο Τούρκος πρόεδρος κέρδιζε σταθερά την αντιπολίτευση σε εκλογές που ήταν σε μεγάλο βαθμό ελεύθερες, αν και απείχαν από το να είναι δίκαιες.
Η σύλληψη Ιμάμογλου σηματοδοτεί μια καμπή
Η σύλληψη του Ιμάμογλου σηματοδοτεί μια καμπή. Για μήνες ο δήμαρχος προηγείται του Ερντογάν στις δημοσκοπήσεις για τις επόμενες προεδρικές εκλογές, που θα γίνουν το 2028 ή πιο πριν. Πέρυσι το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα του (CHP) σόκαρε το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ( AK ) του Ερντογάν νικώντας το στις τοπικές εκλογές. Χρόνια οικονομικής κακοδιαχείρισης και σκανδάλων διαφθοράς έχουν διαβρώσει τη δημοτικότητα του Ερντογάν. Η ανάδειξη του Ιμάμογλου ως ηγέτη του CHP υποσχέθηκε μια ευκαιρία για μια δημοκρατική μεταβίβαση της εξουσίας. Αλλά η φυλάκισή του, με κατηγορίες διαφθοράς που οι ειδικοί θεωρούν αβάσιμες, υποδηλώνει ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας προτιμά να τερματίσει τη δημοκρατία παρά να κινδυνεύσει να χάσει.
Ο κ. Ερντογάν φαίνεται ότι επέλεξε αυτή τη στιγμή εν μέρει λόγω του ευνοϊκού διεθνούς κλίματος. Οι συνήθεις υπερασπιστές της δημοκρατίας στον κόσμο απουσιάζουν. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δείξει ελάχιστο ενδιαφέρον για τα δημοκρατικά πρότυπα άλλων χωρών. Η Ευρώπη είναι απασχολημένη από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις δυσκολίες της με τον κ. Τραμπ. Πράγματι, οι Ευρωπαίοι χρειάζονται τη βοήθεια της Τουρκίας και φλερτάρουν τον Ερντογάν προκειμένου να προμηθεύσει στρατεύματα για μια πιθανή ειρηνευτική δύναμη στην Ουκρανία. Καθώς η Αμερική απομακρύνεται από την Ευρώπη, ο στρατός της Τουρκίας, ο δεύτερος μεγαλύτερος στο ΝΑΤΟ, είναι πιο ζωτικός από ποτέ. Και από τη μεταναστευτική κρίση του 2015-16, η Ευρωπαϊκή Ένωση βασίζεται στην Τουρκία για να κρατήσει τα κύματα προσφύγων μακριά από τα σύνορά της.
Ήπια η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη σύλληψη Ιμάμογλου
Η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη σύλληψη του Ιμάμογλου ήταν ήπια, προτρέποντας απλώς την Τουρκία να «υποστηρίξει τις δημοκρατικές αξίες», αν και οι δηλώσεις από τη Γαλλία και τη Γερμανία ήταν πιο σκληρές. Στην πραγματικότητα, η Ευρώπη θα μπορούσε να κάνει περισσότερα από όσα έχει. Η Ελλάδα και η Βουλγαρία έχουν σκληρύνει τα σύνορά τους, πράγμα που σημαίνει ότι η Τουρκία δεν μπορεί πλέον να απειλεί τόσο εύκολα ότι θα πλημμυρίσει την ΕΕ με μετανάστες. Ο Ερντογάν φαίνεται ότι εξακολουθεί να εκτιμά την υποψηφιότητα της Τουρκίας για ένταξη στην ΕΕ εδώ και καιρό. Νωρίτερα αυτό το μήνα επέμεινε να προχωρήσει. Ήθελε επίσης να διευρύνει την τελωνειακή ένωση της χώρας του με την ΕΕ. Το μπλοκ θα πρέπει να το κρατήσει σε αναμονή. Το να επιτραπεί στις τουρκικές εταιρείες να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα ReArm Europe της ΕΕ ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ (162 δισεκατομμύρια δολάρια) θα ήταν ένα άλλο κίνητρο.
Ωστόσο, οι εξωτερικές δυνάμεις δεν μπορούν να εμποδίσουν τον Ερντογάν να μετατρέψει την Τουρκία σε αυτοκρατορία. Μόνο οι πολίτες της μπορούν να το κάνουν αυτό. Μερικοί από αυτούς μπορεί να ανησυχούν από τον αυξανόμενο αυταρχισμό του, άλλοι από την επιδείνωση των προοπτικών για την οικονομία, καθώς οι επενδυτές χάνουν την εμπιστοσύνη τους ότι οι μεταρρυθμιστές θα μπορέσουν να ακουστεί η φωνή τους.
Πηγή: Economist
