Δήμοι: Με νέα «όπλα» στη μάχη κατά της ακριβής ενέργειας

Νέα «όπλα» στη μάχη για τη μείωση του κόστους της ενέργειας έχουν πλέον οι δήμοι, οι οποίοι τα τελευταία δύο-τρία χρόνια… γονατίζουν υπό το βάρος που καλούνται να σηκώσουν από την εκτίναξη των τιμών σε ρεύμα, φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Τα λειτουργικά έξοδα για τη θέρμανση και τον φωτισμό δημοτικών κτιρίων, αθλητικών εγκαταστάσεων και άλλων δομών, καθώς και των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) έχουν φτάσει στα ύψη με αποτέλεσμα ακόμη και νοικοκυρεμένοι δήμοι να κινδυνεύουν με οικονομική κατάρρευση.

Μέχρι σήμερα όσοι δήμοι είχαν φροντίσει να τρέξουν έργα εξοικονόμησης ενέργειας κατάφεραν να αντέξουν και να κλείσουν προϋπολογισμό για το τρέχον έτος, κάποιοι άλλοι όμως, κυρίως οι μικρότεροι στη χώρα, που δεν είχαν τη δυνατότητα να κάνουν μελέτες, λόγω έλλειψης προσωπικού, αντιμετωπίζουν μεγάλα οικονομικά προβλήματα. Και αυτό την ώρα που θα πρέπει να θερμάνουν και να φωτίσουν σχολεία, κολυμβητήρια, παιδικούς σταθμούς και άλλες δημοτικές εγκαταστάσεις.

Στο εξής έργα εξοικονόμησης ενέργειας, με τα οποία μάλιστα το κόστος μπορεί να μειωθεί στο μισό, μπορούν να υλοποιήσουν οι δήμοι μέσω τριών νέων προγραμμάτων του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και μάλιστα χωρίς πολλές χρονοβόρες διαδικασίες. Μία πρώτη γεύση πήραν οι δήμαρχοι κατά την παρουσίαση των προγραμμάτων στη Θεσσαλονίκη από την υφυπουργό Αλεξάνδρα Σδούκου, η οποία έδωσε έμφαση στις ανάγκες των δήμων, οι οποίοι, όπως είπε έχουν πλέον την ευκαιρία να προωθήσουν έργα ενεργειακής αναβάθμισης των δημοτικών κτιρίων και εγκαταστάσεών τους.

Τα τρία αυτά προγράμματα, τα οποία δείχνει πρόθυμη και αποφασισμένη να στηρίξει η αυτοδιοίκηση, προκειμένου να βγει από το οικονομικό αδιέξοδο, αφορούν: στην ενεργειακή αναβάθμισης ΔΕΥΑ, δημοτικών σχολείων, νηπιαγωγείων και δημοτικών παιδικών σταθμών, συνολικού προϋπολογισμού 89,6 εκατ. Είναι μάλιστα σε ισχύ από την αρχή του έτους και οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να υποβάλουν, σταδιακά, τις αιτήσεις τους, καθώς υπεγράφησαν οι σχετικές προσκλήσεις από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρο Σκυλακάκη, τον αναπληρωτή υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκο Παπαθανάση και την υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου.

Ειδικότερα, όπως γνωστοποίησε η κ. Σδούκου πρόκειται για το πρόγραμμα «Προώθηση ενεργειακής απόδοσης στις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης, ύψους 40 εκατ. ευρώ, το «Πρόγραμμα για την ενεργειακή αναβάθμιση δημοτικών παιδικών σταθμών «Φοίβος», προϋπολογισμού 12,4 εκατ. ευρώ και το «Πρόγραμμα για την Ενεργειακή Αναβάθμιση Νηπιαγωγείων και Δημοτικών Σχολείων «Αθηνά», ύψους 37,2 εκατ. ευρώ.

Ανάγκη να μειωθεί το κόστος για τους δήμους

Η παρουσίαση των προγραμμάτων έτυχε θετικής ανταπόκρισης από τους δήμους της Κεντρικής Μακεδονίας, που φαίνεται ότι είναι διατεθειμένοι να τα στηρίξουν. Ο πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης των Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΕΔ-ΚΜ), δήμαρχος Πυλαίας-Χορτιάτη Ιγνάτιος Καϊτεζίδης, αναφερόμενος στα επτά νέα προγράμματα, τα οποία παρουσίασε η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου, τόνισε ότι εκτός από ενεργειακό ενδιαφέρον, έχουν και κοινωνική ευαισθησία, καθώς θα στηρίξουν ευάλωτα νοικοκυριά, ενώ θα προσφέρουν σημαντικά οφέλη και στους δήμους, αφού τρία από τα επτά αφορούν στην ενεργειακή απόδοση στις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), την Ενεργειακή Αναβάθμιση Νηπιαγωγείων και Δημοτικών σχολείων «Αθηνά», αλλά και την Ενεργειακή Αναβάθμιση Δημοτικών Παιδικών Σταθμών «Φοίβος».

«Τα προγράμματα, με βάση τα χαρακτηριστικά τους, έχουν ενεργειακό και οικονομικό ενδιαφέρον για τους δήμους, αλλά και για τα νοικοκυριά. Έχουν όμως και κοινωνική ευαισθησία, καθώς και τα κριτήριά τους και οι κατανομές τους ωφελούν τα ευάλωτα νοικοκυριά, ενώ παράλληλα έχουν και μία οικολογική πρόκληση» τόνισε ο κ. Καϊτεζίδης, προσθέτοντας ότι «εμείς θα τα στηρίξουμε σαν αυτοδιοίκηση και μιλώ εξ ονόματος των 38 δήμων της Κεντρικής Μακεδονίας, και θα συνεργαστούμε με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για καλύτερα αποτελέσματα».

Η εκτίναξη του κόστους με αριθμούς

Μιλώντας με αριθμούς αναφορικά με την εκτίναξη του ενεργειακού κόστους σε δημοτικά κτίρια και εγκαταστάσεις, εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης ο πρόεδρος της ΠΕΔ-ΚΜ και δήμαρχος Πυλαίας-Χορτιάτη έφερε παράδειγμα τον δήμο του, λέγοντας ότι «για τη θέρμανση στο κολυμβητήριο μας, η πισίνα του οποίου είναι 25άρα, το κόστος από τις 35.000 ευρώ, την περίοδο 2014-2015, έφτασε το 2024 στις 100.000 ευρώ».

Παράλληλα, για τη Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) που παρέχει υπηρεσίες στις ΔΕ Χορτιάτη, Ασβεστοχωρίου, Εξοχής και Φιλύρου, είπε, ότι από τις 400.000 ευρώ (20% του συνολικού κόστους) το 2020, έφτασε το 2024 στις 700.000, συμμετέχοντας στο 35% του συνολικού κόστους της ΔΕΥΑ».

«Άρα», σημείωσε ο κ. Καϊτεζίδης, «είναι άμεση η ανάγκη, ως αυτοδιοίκηση να έχουμε μία συνεργασία για όλες αυτές τις δομές και τις υπηρεσίες με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προσδοκώντας ότι με τα νέα προγράμματα και με τις κατάλληλες προσαρμογές θα μειώσουμε το κόστος στο μισό. Να έχουμε δηλαδή μία τεράστια εξοικονόμηση».

Εξίσου μεγάλα είναι τα κόστη και τη θέρμανση των σχολείων των δήμων, καθώς τα περισσότερα είναι πεπαλαιωμένα και ενεργεικά ενεργοβόρα. «Όλοι οι δήμοι έχουμε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ενεργειακή αναβάθμιση των σχολείων, που είναι πεπαλαιωμένα και ως εκ τούτου ενεργειακά έχουν προβλήματα» ανέφερε ο δήμαρχος Πυλαίας-Χορτιάτη και επισήμανε ότι στον δήμο του για παράδειγμα θα χρειαστούν παρεμβάσεις σε περισσότερα από 30 σχολεία από τα συνολικά 70, για τη θέρμανση των οποίων η δαπάνη ανέρχεται στις 400.000 ευρώ ετησίως.

«Πονοκέφαλο» προκαλεί το κόστος της ενέργειας και στον δήμο Κορδελιού-Ευόσμου, με την αντιδήμαρχο Οικονομικών Μαρία Πουρσανίδου να επισημαίνει ότι η αύξηση του ενεργειακού κόστους έχει επηρεάσει σημαντικά τον δήμο, όπως και άλλους δήμους της Κεντρικής Μακεδονίας.

«Η ραγδαία αύξηση στο κόστος του οδοφωτισμού, της ενεργειακής κατανάλωσης των δημοσίων κτιρίων, αλλά και του φυσικού αερίου έρχονται να προστεθούν στα δυσβάσταχτα Τέλη Ταφής, καθώς και στις αυξανόμενες οικονομικές υποχρεώσεις των δήμων που αναγκάζονται να περιορίζονται στην εύρεση πόρων για τις λειτουργικές τους δαπάνες στερώντας από επενδυτικά έργα τον τόπο και τους ωφελούμενους πολίτες» σημείωσε η ίδια.

Συνολικά, είπε η αντιδήμαρχος, η αύξηση του ενεργειακού κόστους αποτελεί σημαντική πρόκληση για τον δήμο Κορδελιού-Ευόσμου, ο οποίος αναζητά λύσεις μέσω προγραμμάτων ενεργειακής αναβάθμισης και βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης των δημοτικών εγκαταστάσεων.

Ποια είναι τα προγράμματα

Ειδικότερα, όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τα κύρια χαρακτηριστικά των προγραμμάτων που αφορούν στην αυτοδιοίκηση είναι τα εξής:

01

Προώθηση της ενεργειακής απόδοσης στις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ). Το πρόγραμμα, ύψους 40 εκατ. ευρώ, στοχεύει στη μείωση της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας αντλιοστασίων ύδρευσης τουλάχιστον κατά 20% και των εκπομπών CO₂ κατά 20% ετησίως, μέσω παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης και βελτίωσης της λειτουργικής αποδοτικότητας στα αντλιοστάσια των ΔΕΥΑ.

Το ποσοστό επιδότησης διαμορφώνεται στο 60% της καθαρής (χωρίς ΦΠΑ) αξίας των επιλέξιμων δαπανών.

Τα 40 εκατ. ευρώ του προγράμματος κατανέμονται στις εξής κατηγορίες δικαιούχων:

* Σε ΔΕΥΑ δήμων με λειψυδρία: 7 εκατ. ευρώ.

* Στις ΔΕΥΑ της Θεσσαλίας: 10 εκατ. ευρώ.

* Σε ΔΕΥΑ λοιπών περιοχών: 23 εκατ. ευρώ.

Όσον αφορά στις επιλέξιμες δράσεις που μπορούν να υλοποιηθούν στο πλαίσιο του προγράμματος, χωρίζονται σε δύο, βασικές κατηγορίες:

α) Άμεσες Επεμβάσεις Ενεργειακής Αναβάθμισης: περιλαμβάνουν βελτιώσεις εξοπλισμού σε αντλιοστάσια (π.χ. αντικατάσταση κινητήρων, εγκατάσταση inverter και τηλεχειρισμού), καθώς και υποστήριξη μέσω ενεργειακών ελέγχων και προετοιμασίας φακέλων.

β) Στρατηγικές Μελέτες Μακροπρόθεσμης Εξοικονόμησης Ενέργειας, που εστιάζουν στον εντοπισμό, την αξιολόγηση και την αποτύπωση δυνατοτήτων εξοικονόμησης ενέργειας σε επίπεδο οργανισμού, παρέχοντας στρατηγικό πλαίσιο για μελλοντικές δράσεις.

Οι δικαιούχοι θα υποβάλουν τις αιτήσεις τους, ηλεκτρονικά, έως τις 31/03/2025, μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας: https://deya-repower.gov.gr/

02

Πρόγραμμα χρηματοδότησης για την Ενεργειακή Αναβάθμιση Δημοτικών Παιδικών Σταθμών «Φοίβος». Σκοπός του προγράμματος, ύψους 12,4 εκατ. ευρώ, είναι η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτιριακού αποθέματος, κυριότητας ή χρήσης των δημοτικών παιδικών, βρεφικών και βρεφονηπιακών σταθμών.

Επιπλέον, σκοπός είναι η αξιοποίηση του δυναμικού εξοικονόμησης ενέργειας και η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας στον κτιριακό τομέα, η απανθρακοποίηση του κτιριακού αποθέματος και η ενίσχυση της οικονομίας της χώρας.

Για τα κτίρια που εντάσσονται στο πρόγραμμα πρέπει να επιτυγχάνεται εξοικονόμηση ετήσιας πρωτογενούς ενέργειας και μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα τουλάχιστον κατά 30%.

Αιτήσεις ένταξης στο πρόγραμμα μπορούν να υποβάλουν: δημοτικοί βρεφικοί, βρεφονηπιακοί και παιδικοί σταθμοί. Για καθεμία από αυτές τις αιτήσεις, ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός διαμορφώνεται σε 75.000 ευρώ.

Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης αφορά σε παρεμβάσεις στο κέλυφος των κτιρίων και στα τεχνικά συστήματα αυτών, όπως: θερμομόνωση και υγρομόνωση οροφών, αντικατάσταση κουφωμάτων και εγκατάσταση αντλιών θερμότητας, καθώς και τα συνοδά έργα που αφορούν τυχόν αναβάθμιση του ηλεκτρικού πίνακα και της ηλεκτρικής εγκατάστασης του κτιρίου, σώματα, κ.λπ.

Οι δικαιούχοι είχαν τη δυνατότητα να υποβάλουν τις αιτήσεις τους έως τις 28/02/2025.

03

Πρόγραμμα χρηματοδότησης για την Ενεργειακή Αναβάθμιση Νηπιαγωγείων και Δημοτικών σχολείων «Αθηνά».
Σκοπός του προγράμματος, ύψους 37,2 εκατ. ευρώ, είναι η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτιριακού αποθέματος, κυριότητας ή χρήσης των ΟΤΑ Α’ βαθμού.
Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας προβλέπονται παρεμβάσεις περιορισμού της ενεργειακής ζήτησης που συνδέεται με τη χρήση του κτιρίου. Αυτές, αφορούν, μεταξύ άλλων, στην ενέργεια που χρησιμοποιείται για τα τεχνικά συστήματα (π.χ. για θέρμανση, ψύξη), καθώς και σε ευπαθή σημεία του κτιρίου, τα οποία επιτρέπουν θερμικές απώλειες (π.χ. κουφώματα, οροφές, κ.λπ.).
Δικαιούχοι του προγράμματος είναι οι ΟΤΑ Α’ βαθμού, για παρεμβάσεις σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία που στεγάζονται σε ιδιόκτητα ή μισθωμένα δημοτικά κτίρια, τα οποία έχουν κατασκευαστεί προ του 2000 και δεν έχουν αναβαθμιστεί, έκτοτε, ενεργειακά.
Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης αφορά σε επεμβάσεις στο κέλυφος των κτιρίων (θερμομόνωση και υγρομόνωση οροφών, αντικατάσταση κουφωμάτων και εγκατάσταση αντλιών θερμότητας.

Σδούκου: Δύσκολη η διαχείριση της μείωση του ενεργειακού κόστους

Μιλώντας για τα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμιση η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου, μεταξύ άλλων, τόνισε ότι η διαχείριση της μείωσης του ενεργειακού κόστους, του περιορισμού της κλιματικής αλλαγής και της πράσινης μετάβασης είναι δύσκολη και από την πλευρά των χρηστών και από πλευράς Πολιτείας. «Απαιτεί συλλογική δράση και μία πρωτοποριακή προσέγγιση σ’ αυτό που λέμε πράσινη και βιώσιμη οικονομία. Πρέπει να πετύχουμε σε αυτήν την προσπάθεια», είπε χαρακτηριστικά.

Σημείωσε ακόμη πως η μετάβαση αυτή απαιτεί δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία, όταν δεν υπάρχουν, «είναι καθήκον να αξιοποιήσεις με πιο αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο αυτά που έχεις». Η χώρα, όπως είπε, είχε την τύχη να λάβει μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης 30 δις ευρώ, εκ των οποίων τα 6, δηλαδή το 20%, κατευθύνθηκε στο ΥΠΕΝ. Από αυτά τα μισά δόθηκαν για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και επιχειρήσεων, πρόσθεσε, εκφράζοντας τη βεβαιότητα ότι «έπιασαν τόπο».

Γνωστοποίησε μάλιστα ότι η Ελλάδα θα έχει από εδώ και πέρα 7,5 δισ. ευρώ να αξιοποιήσει από πηγές του ΕΣΠΑ, ενώ έχει τη δυνατότητα να εκμεταλλευτεί το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών και δύο νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, το Ταμείο Εκσυγχρονισμού και το επερχόμενο Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο.

* Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 02.03.2025