- Newsroom
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι «τίποτα δεν αποκλείεται» απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τον κοινό δανεισμό (ευρωομόλογο) για χρηματοδότηση όχι μόνο δανείων αλλά και επιχορηγήσεων για την άμυνα, προειδοποιώντας παράλληλα ότι οι ευρωπαϊκές αξίες, όπως η δημοκρατία και το κράτος δικαίου, βρίσκονται υπό απειλή σε έναν κόσμο που δίνει περισσότερη έμφαση στις συναλλαγές.
Χωρίς να αναφερθεί ονομαστικά στον Ντόναλντ Τραμπ, η επικεφαλής της Κομισιόν υπογράμμισε ότι έχει διαμορφωθεί ένα νέο αίσθημα επείγοντος στη γεωπολιτική σκηνή και ότι από την έναρξη της δεύτερης θητείας της, την 1η Δεκεμβρίου, «κάτι θεμελιώδες» έχει αλλάξει.
«Οι ευρωπαϊκές μας αξίες – η δημοκρατία, η ελευθερία, το κράτος δικαίου – βρίσκονται υπό απειλή», δήλωσε την Κυριακή σε συνέντευξη Τύπου για τις πρώτες 100 ημέρες της δεύτερης θητείας της. «Βλέπουμε ότι η κυριαρχία, αλλά και οι ισχυρές δεσμεύσεις, αμφισβητούνται». Αν και απέφυγε να αναφερθεί ευθέως στις Ηνωμένες Πολιτείες, τόνισε ότι η ΕΕ εξακολουθεί να τις θεωρεί σύμμαχο, επισημαίνοντας όμως ότι «δεν υπάρχει αμφιβολία πως έχουμε σημεία διαφωνίας». Χαρακτήρισε, μάλιστα, τις εξελίξεις ως «ένα πολύ ισχυρό μήνυμα αφύπνισης» για την Ευρώπη, σύμφωνα με τον Guardian.
Σχέδιο 800 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της άμυνας
Την περασμένη εβδομάδα, οι ηγέτες της ΕΕ δεσμεύτηκαν να αυξήσουν δραστικά τις αμυντικές δαπάνες, στο πλαίσιο του σχεδίου της φον ντερ Λάιεν ύψους 800 δισ. ευρώ, που θα επιτρέψει στα κράτη - μέλη να λάβουν δάνεια και να αυξήσουν τα εθνικά τους ελλείμματα χωρίς να υπόκεινται στις αυστηρές δημοσιονομικές ρήτρες της Ένωσης.
Πολλές χώρες, ωστόσο, ζητούν ακόμη πιο φιλόδοξες πρωτοβουλίες, με κοινό δανεισμό (σ.σ. ευρωομόλογο) που θα χρηματοδοτεί απευθείας επιχορηγήσεις αντί για δάνεια, προκειμένου να ενισχυθεί η άμυνα. Σχετικά με το ενδεχόμενο αυτό, η φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Τίποτα δεν αποκλείεται. Είμαι ανοιχτή σε ό,τι είναι απαραίτητο».
Μια τέτοια κίνηση απαιτεί τη στήριξη της Γερμανίας, η οποία μέχρι πρότινος αντιτασσόταν στον κοινό δανεισμό για την άμυνα. Ωστόσο, η ανάληψη της καγκελαρίας από τον κεντροδεξιό Φρίντριχ Μερτς έχει τροφοδοτήσει ελπίδες για αλλαγή στάσης στο Βερολίνο, ιδιαίτερα μετά τη γρήγορη συμφωνία του με τους σοσιαλδημοκράτες εταίρους του για τροποποίηση του γερμανικού συντάγματος, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν αμυντικά και υποδομικά έργα.
Ανάγκη για άμεση στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία
Οι ανησυχίες για την αμυντική επάρκεια της Ευρώπης έχουν ενταθεί λόγω των πρόσφατων εξελίξεων στην Ουκρανία. Παρότι η φον ντερ Λάιεν εξέφρασε την υποστήριξή της στο Κίεβο, αποφεύγοντας να αναφερθεί συγκεκριμένα στην πρόταση της επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλλας, η πίεση για άμεση ενίσχυση είναι έντονη. Η πρώην πρωθυπουργός της Εσθονίας έχει ζητήσει την επιτάχυνση της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία το 2025, περιλαμβάνοντας την άμεση παράδοση 1,5 εκατ. οβίδων, συστημάτων αεράμυνας και drones. Μετά τις τελευταίες επιθέσεις που προκάλεσαν τουλάχιστον 14 θανάτους και δεκάδες τραυματισμούς, η Κάλλας επέμεινε ότι η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει επειγόντως τη στρατιωτική βοήθεια, προειδοποιώντας ότι «διαφορετικά, ακόμη περισσότεροι Ουκρανοί πολίτες θα πληρώσουν το υψηλότερο τίμημα».
Απαντώντας σε ερωτήσεις για την πρόταση της Κάλλας, η φον ντερ Λάιεν αναγνώρισε ότι η Ευρώπη πρέπει να «εντείνει τις προσπάθειές της», υποδεικνύοντας ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να ωφεληθεί από το ευρύτερο σχέδιο των 800 δισ. ευρώ, αν και οι λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ΕΕ έχει ήδη χορηγήσει στρατιωτική βοήθεια ύψους 52 δισ. ευρώ στο Κίεβο, ποσό αντίστοιχο με εκείνο που έχει προσφέρει η Ουάσινγκτον.
Η Φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι το σχέδιό της ύψους 800 δισ. ευρώ θα μπορούσε να αποτελέσει «το θεμέλιο μιας ευρωπαϊκής αμυντικής ένωσης» και έθεσε το ενδεχόμενο να «συνεργαστεί με άλλες χώρες με παρόμοιο πνεύμα, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο ή η Νορβηγία ή ο Καναδάς».
Όπως τονίζει ο Guardian, ένα ανοικτό ερώτημα είναι κατά πόσον αυτές οι ευρωπαϊκές χώρες εκτός ΕΕ θα μπορούσαν να συμμετέχουν σε αμυντικές συμβάσεις δισεκατομμυρίων ευρώ. Ο Μακρόν ηγείται μιας πολιτικής «αγοράστε ευρωπαϊκά», αλλά η Γερμανία και η Πολωνία έχουν σηματοδοτήσει μεγαλύτερο άνοιγμα στην προμήθεια δαπανηρού αμυντικού εξοπλισμού από χώρες εκτός του μπλοκ.
