Χαλκιδική: Δραματικές ελλείψεις στην εστίαση

Σε σοβαρό αδιέξοδο οδηγείται ο κλάδος της εστίασης και του επισιτισμού στην Ελλάδα, καθώς οι νέες κατευθυντήριες οδηγίες της Γενικής Γραμματείας Μεταναστευτικής Πολιτικής προς τις αποκεντρωμένες περιφέρειες αποκλείουν τη δυνατότητα πρόσληψης εργαζομένων από τρίτες χώρες μέσω της διαδικασίας μετάκλησης. Ειδικά για τις εποχικές επιχειρήσεις, όπως αυτές που δραστηριοποιούνται σε τουριστικές περιοχές, το πλήγμα είναι ιδιαίτερα αισθητό.

Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι οι περισσότεροι ΚΑΔ του επισιτισμού δεν εντάχθηκαν στη νέα Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ), η οποία εκδόθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2024, καθορίζοντας τους τομείς στους οποίους επιτρέπεται η μετάκληση υπηκόων τρίτων χωρών για εξαρτημένη και εποχιακή εργασία μέσα στο 2025.

Η ΠΥΣ περιλαμβάνει τους τομείς της γεωργίας, δασοκομίας, κτηνοτροφίας, αλιείας και του τουρισμού, προσδιορίζοντας με σαφήνεια τις επιχειρήσεις του τελευταίου:

1. Τουριστικά καταλύματα

2. Εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής

3. Τουριστικά γραφεία

4. Γραφεία ενοικίασης αυτοκινήτων

5. Επιχειρήσεις εκμίσθωσης μοτοσικλετών, τρίτροχων και τετράτροχων άνω των 50 κ.εκ.

6. Τουριστικές επιχειρήσεις οδικών μεταφορών (Τ.Ε.Ο.Μ.)

7. Ναυλομεσιτικά γραφεία

8. Επιβατηγά οχήματα δημόσιας χρήσης χωρίς μετρητή (λιμουζίνες).

Οι παραπάνω κατηγορίες προσδιορίζονται περαιτέρω σε ξενοδοχεία, οργανωμένες κατασκηνώσεις, θεματικά πάρκα, γήπεδα γκολφ, τουριστικούς λιμένες, ιαματικές εγκαταστάσεις, τουριστικά γραφεία, επιχειρήσεις μίσθωσης οχημάτων κ.ά.

Ωστόσο, ο τομέας της εστίασης -με εξαίρεση τις επιχειρήσεις που λειτουργούν εντός τουριστικών καταλυμάτων- απουσιάζει πλήρως από τον κατάλογο, στερώντας από εκατοντάδες καταστήματα τη δυνατότητα νόμιμης πρόσληψης εποχικού προσωπικού από τρίτες χώρες.

Στο «κόκκινο» η εστίαση

Η απόφαση αυτή συμπίπτει με μία περίοδο κατά την οποία οι ελλείψεις προσωπικού στον κλάδο της εστίασης είναι ήδη αυξημένες, με τη φετινή σεζόν να ξεκινά με 10% λιγότερες προσλήψεις σε σχέση με πέρσι. Όπως τονίζουν στελέχη του χώρου, τα κενά αναμένεται να είναι μεγαλύτερα από κάθε άλλη χρονιά, με την εκτίμηση ότι περίπου 80.000 θέσεις εργασίας στην εστίαση θα παραμείνουν κενές πανελλαδικά.

Ο Βασίλης Τρέλλης, πρόεδρος των καταστημάτων Εστίασης Κασσάνδρας, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. «Θα έχουμε σοβαρό θέμα. Οι συνάδελφοι δεν βρίσκουν άτομα, ειδικά για την κουζίνα. Υπάρχει τεράστια δυσκολία στην εύρεση εποχικού προσωπικού», αναφέρει.

Αντίστοιχη είναι και η εικόνα που μεταφέρει η Νίκη Κωνσταντίνου, πρόεδρος της ΠΑΣΚΕΔΙ, η οποία υπογραμμίζει και ένα επιπλέον αγκάθι που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες της Χαλκιδικής. «Το μεγαλύτερο πρόβλημα αυτήν τη στιγμή είναι ότι δεν έχουν γίνει οι δημοπρατήσεις για την εκμίσθωση αιγιαλού. Οι επιχειρηματίες βρίσκονται σε ομηρία. Όταν δεν ξέρεις πόσα τετραγωνικά θα έχει η επιχείρησή σου, πώς να προσδιορίσεις τον αριθμό εργαζομένων που χρειάζεσαι;», αναρωτιέται.

Παράλληλα, η ίδια επισημαίνει πως ο τρόπος διαχείρισης του προσωπικού, οι σχέσεις εργοδότη-εργαζομένου και η διάρκεια της εποχικής απασχόλησης είναι κρίσιμοι παράγοντες που επηρεάζουν την εύρεση προσωπικού -και στην παρούσα φάση δεν ευνοούνται.

Καθυστέρηση, αμέλεια ή απουσία αντίδρασης;

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, κάθε εργοδότης μπορεί να αιτηθεί τη μετάκληση υπηκόου τρίτης χώρας υπό την προϋπόθεση ότι η θέση του περιλαμβάνεται στην ετήσια απόφαση καθορισμού αναγκών εργασίας, η οποία φέτος καθορίστηκε συνολικά για όλη τη χώρα, σε αντίθεση με προηγούμενες χρονιές που αυτό γινόταν σταδιακά και ανά νομό.

Φαίνεται ότι δεν υπήρξε έγκαιρη ή δυναμική διεκδίκηση από πλευράς του επισιτιστικού κλάδου, ώστε να ενταχθεί στην απόφαση του Δεκεμβρίου, ενώ είναι ενδεικτικό ότι δεν καταγράφηκαν αντιρρήσεις, όταν εκδόθηκε η ΠΥΣ. Ως αποτέλεσμα, σήμερα είναι πολύ αργά για διορθώσεις.

Οι καθυστερήσεις στη διαδικασία είναι εξαιρετικά κρίσιμες, αφού απαιτούνται τουλάχιστον 20 ημέρες μόνο στο Προξενείο, για να προχωρήσει η αίτηση, ενώ πολλές επιχειρήσεις εστίασης δεν έχουν συνειδητοποιήσει ακόμη τη νέα πραγματικότητα, πιστεύοντας ότι θα μπορέσουν να επαναφέρουν το περσινό προσωπικό μέσω μετάκλησης.

Ο επισιτισμός καλεί εργαζομένους μόνο για τέσσερις μήνες, ενώ οι χώρες αποστολής απαιτούν διαμονή έξι ή και επτά μηνών. Αυτή η ασυμβατότητα δημιουργεί επιπλέον προσκόμματα στη διαδικασία.

Ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Χαλκιδικής, Γρηγόρης Τάσιος, εξηγεί: «Μεγάλο μέρος επιχειρήσεων του επισιτισμού χρειάζονται εποχικούς εργαζόμενους για 4 μήνες, ενώ μία πρόσκληση μετάκλησης για να έχει οντότητα, πρέπει να έχει τουλάχιστον 6μηνη ισχύ, όπως γίνεται με τον ξενοδοχειακό κλάδο».

Προβληματισμός και ανησυχία στον τουριστικό κλάδο

Καθώς οι περισσότεροι επιχειρηματίες της εστίασης μόλις ξεκίνησαν τη διαδικασία ανεύρεσης προσωπικού, αγνοώντας ότι το νομικό καθεστώς έχει αλλάξει, δεν αποκλείεται πολλοί να βρεθούν προ εκπλήξεως λίγο πριν την έναρξη της σεζόν. Ήδη, αρκετοί στη Χαλκιδική που αντιλήφθηκαν την κατάσταση, αναζητούν άρον-άρον εναλλακτικές λύσεις, που συχνά σημαίνουν υψηλότερο κόστος και επιπρόσθετο οικονομικό βάρος.

Παράλληλα, υπάρχει έντονη ανησυχία πως ενδεχόμενες ελλείψεις προσωπικού ενδέχεται να οδηγήσουν σε φαινόμενα αδήλωτης εργασίας, γεγονός που θα είχε αρνητικό αντίκτυπο τόσο για τον κλάδο όσο και για την εικόνα της χώρας διεθνώς, εν μέσω μίας σεζόν που προμηνύεται τουριστικά ενισχυμένη.

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 19-20.04.2025