Άρης Σερβετάλης στη «ΜτΚ»: Πάντοτε ο ισχυρός πλευρίζει την επιστήμη και τους ανθρώπους της

Έρχεται στη Θεσσαλονίκη με την «Καρδιά του Σκύλου» και μιλά για το έργο και τις διαστάσεις του

Μία νουβέλα που γράφτηκε το 1925 από έναν συγγραφέα που εξασκούσε το επάγγελμα του γιατρού. Είναι η «Καρδιά του Σκύλου» του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ που θα «χτυπήσει δυνατά» και στη Θεσσαλονίκη μετά τις πολλές προπωλημένες παραστάσεις που έδωσε στην Αθήνα για δύο συνεχόμενες θεατρικές περιόδους.

Η σκηνοθεσία είναι της Έφης Μπίρμπα και πρωταγωνιστές της είναι ο Άρης Σερβετάλης και ο Αργύρης Πανταζάρας.

Πρόκειται για ένα από τα πιο γνωστά και αναγνωρίσιμα έργα του σημαντικού Ρώσου συγγραφέα. Το σπονδυλωτό κείμενο, που δεν δημοσιεύτηκε στη Σοβιετική Ένωση μέχρι το 1987 λόγω λογοκρισίας, αποτελεί μία καυστική σάτιρα της σοβιετικής κοινωνίας και μία βαθιά διερεύνηση της ανθρώπινης φύσης.

Συνιστά ένα μείγμα σατιρικής και φιλοσοφικής λογοτεχνίας που ακροβατεί στα όρια της επιστημονικής φαντασίας και του ρεαλισμού, θίγει θέματα που αφορούν τη φύση και την ατομική ταυτότητα και εγείρει ερωτήματα για τις συνέπειες των κοινωνικών πιέσεων και της επιστήμης.

Η πλοκή του έργου περιστρέφεται γύρω από ένα επιστημονικό πείραμα που έχει ως στόχο να μεταμορφώσει έναν αδέσποτο σκύλο σε άνθρωπο. Ο Ρώσος καθηγητής Πρεομπραζένσκι, ένας αριστοκράτης επιστήμονας, επιχειρεί αυτή την τολμηρή διαδικασία, αλλά τα αποτελέσματα είναι απρόβλεπτα. Το πείραμα δεν έχει την αναμενόμενη έκβαση, καθώς ο σκύλος Σάρικ μετατρέπεται σταδιακά σε άνθρωπο αγροίκο που διαλύει τη γαλήνη της καθημερινότητας και θέτει σε κίνδυνο την κοινωνική θέση και την επιστημονική υπόσταση του δημιουργού του αντικατοπτρίζοντας τα χειρότερα χαρακτηριστικά της «νέας» κοινωνίας.

«Σε αυτή την περίπτωση το δημιούργημα παίρνει τη θέση του δημιουργού και οραματίζεται τη δική του ουτοπία. Έναν κόσμο στον οποίο θα υπάρχει η δυνατότητα να χειρίζεται κανείς τα συναισθήματα, να πολλαπλασιάζει τις δεξιότητες, τις γνώσεις, να αφαιρεί τις αδυναμίες, να καταπολεμά το γήρας, να ελέγχει το πρώτο επίπεδο σκέψης, να αναβαθμίζεται. Μία κοινωνία στην οποία η παρεμβατικότητα να είναι άμεση, αναμορφωτική, οι επιδόσεις να είναι υψηλές, η παραγωγικότητα μεγάλη ώστε τα αποτελέσματά της να τα εκμεταλλεύεται στο μέγιστο βαθμό το καθεστώς, το κράτος, η εταιρεία, ο οργανισμός, αυτός ο οποίος είναι κάθε φορά σε θέση ισχύος. Πάντοτε όπως έχει δείξει η ιστορία ο ισχυρός πλευρίζει την επιστήμη και τους ανθρώπους της, την χρηματοδοτεί και την ελέγχει ώστε να απομυζά τους καρπούς της και να εξυπηρετεί τους σκοπούς του», λέει στη «ΜτΚ» ο Άρης Σερβετάλης.

Για τα στοιχεία του έργου που ο ίδιος θεωρεί πιο γοητευτικά επισημαίνει: «Ο συγγραφέας με καυστικότατο ύφος σατιρίζει την πολιτική κατάσταση της Ρωσίας και σχολιάζει την τάση του ανθρώπου να εξουσιάζει και να χειραγωγεί. Μάλιστα, όταν ο χειραγωγούμενος βρεθεί σε συνθήκες που θα του το επιτρέψουν, δεν θα διστάσει να γίνει και ο ίδιος εξουσιαστής κάποιων άλλων ξεχνώντας την πρότερη κατάσταση στην οποία είχε βρεθεί».

«Αγωνιζόμαστε καθημερινά να διατηρήσουμε ένα μαζί επάνω στη σκηνή»

Ηθοποιός με αξιοσημείωτη υποκριτική δεινότητα ο Άρης Σερβετάλης είχε αρκετά ζητήματα να διαχειριστεί ως προς την προσέγγιση του ρόλου του:

«Κάποια δύσκολα ερωτήματα ήταν: πώς κάνεις τον σκύλο; Πώς μιλάει; Πώς βλέπει τον κόσμο ένας σκύλος; Επιθυμούμε να τον παραστήσουμε ρεαλιστικά και αν όχι τι εξυπηρετεί αυτό και ποιους δρόμους ανοίγει; Τι είναι το ζωώδες ένστικτο; πως προσεγγίζεται και πώς χαλιναγωγείται; Πως εκφράζει την πίστη του και την αφοσίωσή του; Έχει κτητικές τάσεις; Πώς εκφράζονται; Είναι πονηρός ένας σκύλος; Έχει αθωότητα; Ποιες είναι κάθε φορά οι προθέσεις του; Ερωτήσεις εκατοντάδες… Ο χρόνος και ο συσχετισμός με την ομάδα εργασίας του έργου καθημερινά δίνει και διαφορετικές απαντήσεις. Κάποιες μέρες κάποια ερωτήματα μένουν αναπάντητα, άλλες μέρες αποκαλύπτονται νέες οπτικές αλλά και νέες ερωτήσεις. Είναι μία σχέση που εξελίσσεται και μας αποκαλύπτεται διαρκώς», τονίζει.

Στο σανίδι μαζί με τους δύο πρωταγωνιστές βρίσκονται η Ηλέκτρα Νικολούζου, ο Μιχάλης Θεοφάνους, η Χαρά-Μάτα Γιαννάτου, η Αλεξάνδρα Καζάζου και ο Σπύρος Δέτσικας. Γενικότερα για εκείνον όλοι οι συντελεστές της παράστασης αποτελούν ασφαλώς το άλφα και το ωμέγα της. «Είναι άνθρωποι που έχουμε συναντηθεί στο παρελθόν, έχουμε υπάρξει συνένοχοι σε ιστορίες ανθρώπων. Αγωνιζόμαστε καθημερινά να διατηρήσουμε ένα μαζί επάνω στην σκηνή που θα διαστείλει για μία στιγμή τον παρόντα χρόνο. Το θέατρο είναι ένα ομαδικό παιχνίδι που απαιτεί προσωπική άσκηση για να καταφέρεις να σχετιστείς και να εκτεθείς με ασφάλεια μέσα σε μία φόρμα έστω και αποδομημένη».

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Θέατρο Αριστοτέλειον

Από 25 Απριλίου

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 19-20.04.2025

Loader