Κοζάνη: Η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης του Εσταυρωμένου στο Δρυόβουνο
Η θρησκευτική τελετή έγινε στον λόφο της Ιεράς Μονής Λογγίνου στο λόφο Γολγοθά στο Δρυόβουνο Βοΐου
Οι πρόσφατες αρχαιολογικές έρευνες της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους, στην Άθυτο Χαλκιδικής, αποκάλυψαν σημαντικά ευρήματα που φωτίζουν την ιστορία της αρχαίας πόλης. Οι ανασκαφές, που πραγματοποιήθηκαν το 2023 και ολοκληρώθηκαν τον Μάιο του 2024, επιβεβαίωσαν προηγούμενες ανασκαφικές μαρτυρίες για τον τρόπο ζωής των κατοίκων, την ευημερία τους, ακόμη και το πλούσιο εμπόριο κρασιού, έως και τις τελευταίες δεκαετίες του 4ου αιώνα π.Χ.
Ιστορικό Πλαίσιο
Η Άφυτος, ιδρυμένη από τους Ερετριείς τον 7ο αιώνα π.Χ., βρισκόταν σε στρατηγική θέση πάνω σε ύψωμα, με αρχικό πυρήνα της τον Κουτσόμυλο. Η πόλη γνώρισε περίοδο ευημερίας κυρίως κατά τον 5ο αιώνα π.Χ., όταν και φαίνεται να επεκτάθηκε με τείχος να περικλείει τη νέα συνοικία. Το 348 π.Χ., η Άφυτος καταλήφθηκε μαζί με την Όλυνθο από τον Φίλιππο Β’, γεγονός που σηματοδότησε νέα δεδομένα, όπως αποδεικνύεται και από τα αρχαιολογικά ευρήματα.
Ανασκαφικές έρευνες
Το μεγάλο έργο της αντιστήριξης του Βράχου στο οποίο προχώρησε η δημοτική Αρχή προ τριετίας, περίπου, και ολοκληρώθηκε πέρσι το καλοκαίρι, υπήρξε μία μοναδική ευκαιρία για την αρχαιολογική σκαπάνη να ερευνήσει την περιοχή και να ανακαλύψει μοναδικές μαρτυρίες για την Άφυτο του 4ου και του 5ου αιώνα. Με απλά λόγια, κάτω από το μπαλκόνι της Αθύτου, εκεί όπου σήμερα οι τουρίστες τρώνε και πίνουν καφέ με θέα τον Τορωναίο, υπάρχουν τα κατάλοιπα κτισμάτων, οικημάτων εκείνης της εποχής, με χώρους που αποτυπώθηκαν, μάλιστα, ως ιστορικά στιγμιότυπα.
Οι εργασίες στον Βράχο της Αθύτου πραγματοποιήθηκαν σε συνολική επιφάνεια 1.100 τ.μ., με τις ανασκαφές να καλύπτουν πάνω από 800 τ.μ. Η διαδικασία ξεκίνησε με την αφαίρεση του οδοστρώματος, αποκαλύπτοντας βαθιές επιχώσεις με πλούσια κατάλοιπα.
Σε περιοχή ανασκαφών έξω από τον οικισμό εντοπίζεται ένα εκτενές νεκροταφείο, χρονολογούμενο μεταξύ 6ου και 4ου αιώνα π.Χ. Αποτελούνταν από ομάδες τάφων πλούσιες σε κτερίσματα, κυρίως κεραμικά αγγεία.
Αυτά όμως που εντυπωσιάζουν και δίνουν πραγματικά στοιχεία για την Άθυτο είναι τα ευρήματα του Βράχου, που εντοπίστηκαν στις ανασκαφές των τελευταίων δύο ετών.
Πολεοδομική διάταξη και ευρήματα
Τα ευρήματα της αρχαιολογίας δείχνουν ότι η αρχαία συνοικία ήταν κτισμένη με συμμετρική διάταξη, με κτίρια που χωρίζονταν από στενούς δρόμους πλάτους 1,5-2 μέτρων. Τα θεμέλια των κτιρίων ήταν κατασκευασμένα από καλοδουλεμένη πέτρα, ενώ τα δάπεδα ήταν χωμάτινα. Σε έναν χώρο βρέθηκε λίθινη εστία διαστάσεων 1x1μ., περιτριγυρισμένη από πολυτελή αγγεία και οικιακό εξοπλισμό, καταδεικνύοντας την καθημερινή ζωή των κατοίκων.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανακάλυψη υπόγειου χώρου με 17-18 οξυπύθμενους εμπορικούς αμφορείς, τεκμήριο της σημασίας του εμπορίου κρασιού στην περιοχή. Επίσης, εντοπίστηκαν νομίσματα, μεταξύ των οποίων και ένα θησαυρός 23 χάλκινων κοπών της Ποτίδαιας, του Κοινού των Χαλκιδέων, της Αφύτου, καθώς και αθηναϊκό αργυρό νόμισμα του 5ου αιώνα π.Χ.
Από το χθες στο σήμερα
Οι ανασκαφές επιβεβαίωσαν ότι η Άφυτος υπήρξε μία πόλη σε ευημερία με ισχυρή οικονομία βασισμένη στην αμπελοκαλλιέργεια και το εμπόριο κρασιού. Η ξαφνική καταστροφή της στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. και η εγκατάλειψή της υποδηλώνονται από την κατάρρευση των κτιρίων και τα κινητά ευρήματα που βρέθηκαν ανέπαφα. Εικάζεται ότι πρόκειται για κάποιον καταστροφικό σεισμό. Μία θεωρία, θα μπορούσε να πει κανείς, που αποδυναμώνει την άποψη ότι το 348 π.Χ. ο Φίλιππος Β’ προχώρησε σε καταστροφική κατακτητική λεηλασία της πόλης. Ωστόσο, μία άλλη άποψη κάνει λόγο για πολιορκία του τόπου.
Το έργο υλοποιήθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους, με υπεύθυνο αρχαιολόγο τον Βυσαρίωνα Μπαχλά και αρχαιολόγο πεδίου τη Δέσποινα Κιοσεδάκη. Παρά τις δυσκολίες της ανασκαφής σε ένα σύγχρονα κατοικημένο περιβάλλον, τα συμπεράσματα που εξήχθησαν προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για την ιστορία της αρχαίας πόλης.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 06.04.2025
