Ακαθάριστα οικόπεδα: 20 ερωτήσεις κι απαντήσεις - Οι δικαιούχοι, οι εξαιρέσεις και τα πρόστιμα

Στη διάθεση των πολιτών βρίσκονται 20 ερωταπαντήσεις που αφορούν τον καθαρισμό των οικοπέδων και την πλατφόρμα akatharista.apps.gov.gr, προκειμένου να ενημερωθούν για το αν είναι υπόχρεοι καθαρισμού του οικοπέδου τους, ποιοι εξαιρούνται και ποιες είναι οι κυρώσεις εάν δεν φέρουν εις πέρας τις υποχρεώσεις τους.

Οι 20 ερωταπαντήσεις

1. Ποιοι είναι υπόχρεοι υποβολής δήλωσης καθαρισμού;

Οι ιδιοκτήτες, νομείς, επικαρπωτές, μισθωτές ή υπομισθωτές οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων που βρίσκονται σε:

1. περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων,
2. περιοχές εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο,
3. εκτάσεις που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των ανωτέρω περ.(α) και (β), κατόπιν ενημέρωσης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας και
4. εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα, για τις εκτάσεις που δεν υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, σύμφωνα με τον δασικό χάρτη της περιοχής και κατόπιν ενημέρωσης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας .

2. Εξαιρούνται κάποιοι από την υποχρέωση υποβολής δήλωσης καθαρισμού;

Από το πεδίο εφαρμογής της παρούσας εξαιρούνται οι διαμορφωμένοι, συντηρημένοι κήποι φυτεμένες επιφάνειες ακάλυπτων χώρων κτιρίων, πολυκατοικιών, κ.α. των περιοχών και εκτάσεων της ερώτησης 1.

3. Είμαι υποχρεωμένος σε αρνητική δήλωση εφόσον δεν είμαι υπόχρεος;

Όχι δεν υπάρχει υποχρέωση αρνητικής δήλωσης εφόσον δεν είστε υπόχρεος.

4. Ποιο χρονικό διάστημα πρέπει να καθαρίζω

Σύμφωνα με τα οριζόμενα της υποπερ. 26 της περ. β’ της παρ. Ι του άρθρου 75 του ν.3463/2006 «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων» (Α’ 114), και το άρθρο 53Α του ν.4662/2020 (Α΄27), οι ιδιοκτήτες, νομείς, επικαρπωτές, μισθωτές ή υπομισθωτές οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων υποχρεούνται να προβαίνουν σε καθαρισμό των ανωτέρω χώρων κατά το χρονικό διάστημα από την 1η μέχρι την 30η Απριλίου εκάστου έτους και να τους συντηρούν καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ήτοι από 1η Μαΐου έως 31 Οκτωβρίου.

5. Τι προβλέπει ο καθαρισμός;

Ο απαιτούμενος καθαρισμός περιλαμβάνει:

1. Υλοτομία και απομάκρυνση των ξερών και σπασμένων δέντρων και κλαδιών, καθώς και των κλαδιών που βρίσκονται σε άμεση επαφή με κτίσμα.
2. Απομάκρυνση της καύσιμης φυτικής ύλης που βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους όπως ενδεικτικά το φυλλόστρωμα, τα ξερά χόρτα και τα κατακείμενα ξερά κλαδιά.
3. Αποκλάδωση της βάσης της κόμης των δέντρων και αύξηση του ύψους έναρξής της από την επιφάνεια του εδάφους, ανάλογα με την ηλικία και το είδος του δέντρου.
4. Αραίωση της θαμνώδους βλάστησης ως προς την κάλυψη του εδάφους.
5. Απομάκρυνση τυχόν άλλων εγκαταλελειμμένων καυστών, αναφλέξιμων, εκρήξιμων ή εύφλεκτων υλικών, αντικειμένων και απορριμμάτων.
6. Ασφαλή συλλογή και μεταφορά όλων των υπολειμμάτων καθαρισμού.

6. Μέχρι πότε πρέπει να υποβάλλω τη δήλωση; Τι ισχύει ειδικά για το έτος 2024;

Οι υπόχρεοι για την υποβολή υπεύθυνης δήλωσης οφείλουν μέχρι την 30η Απριλίου κάθε έτους να προβαίνουν στην υποβολή αυτής στο Εθνικό Μητρώο τήρησης μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας του άρθρου 53Α του ν.4662/2020 (Α΄ 27), μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (Υ.Κ.Κ.Π.Π.) (akatharista.apps.gov.gr), ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων πυροπροστασίας των ιδιοκτησιών τους.

Για το πρώτο έτος σύστασης του μητρώου ως καταληκτική ημερομηνία υποβολής υπεύθυνης δήλωσης των υπόχρεων ορίζεται η 30η Ιουνίου 2024 (υπ’ αριθ. ΥΠ 790/27.05.24 Απόφαση Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Β’ 2987).

7. Το οικόπεδο ανήκει σε περισσότερους από έναν ιδιοκτήτες. Απαιτείται να κάνουν δήλωση καθαρισμού όλοι οι ιδιοκτήτες;

Όχι, αρκεί ένας εκ των ιδιοκτητών να υποβάλει δήλωση καθαρισμού.

8. Δεν γνωρίζω τον ΚΑΕΚ του οικοπέδου μου, πως μπορώ να τον βρω;

Για την εύρεση του ΚΑΕΚ μπορείτε να συνδεθείτε στην ψηφιακή υπηρεσία του Ελληνικού Κτηματολογίου.

Συμβουλευτείτε τις Οδηγίες χρήσης / Δήλωση καθαρισμού.

9. Συμπληρώνω τον ΚΑΕΚ του οικοπέδου μου αλλά μου εμφανίζεται το μήνυμα «Δεν βρέθηκε οικόπεδο ή δεν έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφησή του». Τί λύσεις έχω;

Σε περίπτωση που δεν έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση του οικόπεδου Θα πρέπει να επιλέξετε «Συντεταγμένες (πρότυπο ΕΓΣΑ'87)». Συμβουλευτείτε τις Οδηγίες χρήσης / Δήλωση καθαρισμού.

Σε περίπτωση που έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση του οικόπεδου και παρόλα αυτά εμφανίζεται το παραπάνω μήνυμα, τότε αυτό μπορεί να σημαίνει ότι στο οικόπεδο έχει μεταβιβαστεί η υψηλή κυριότητα (π.χ στα τέκνα). Επομένως, υπόχρεοι για τη Δήλωση Καθαρισμού είναι οι έχοντες την υψηλή κυριότητα.

10. Συμπληρώνω τις συντεταγμένες (Χ,Υ) του οικοπέδου μου αλλά μου εμφανίζεται το μήνυμα «Οι συντεταγμένες που εισάγατε ανήκουν σε οικόπεδο που δεν έχει ακόμα καταχωρηθεί στο Ελληνικό Κτηματολόγιο». Μπορώ να συνεχίσω τη δήλωση καθαρισμού;

Ναι, μπορείτε να συνεχίσετε κανονικά τη διαδικασία συμπληρώνοντας όλα τα υποχρεωτικά πεδία της δήλωσης.

11. Στην καρτέλα «Ενέργειες Πυρασφαλείας» συμπληρώνω μόνο τα πεδία που έχω ολοκληρώσει και δεν μπορώ να επιλέξω το πεδίο «Υποβολή»;

Στην τελευταία καρτέλα του Μητρώου Δήλωσης Καθαρισμού είναι υποχρεωτική η συμπλήρωση και των έξι επιλογών. Εφόσον κάποια από τις ενέργειες που αναγράφονται δεν έχετε την υποχρέωση να προβείτε, επιλέγετε «ΟΧΙ/ΔΕΝ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ».

12. Υπέβαλα τη δήλωση αλλά διαπίστωσα ότι έχω συμπληρώσει λάθος κάποιο/α από τα πεδία. Υπάρχει τρόπος ακύρωσης της υποβληθείσας δήλωσης;

Όχι, δεν υπάρχει τρόπος ακύρωσης/συμπλήρωσης/διόρθωσης της υποβληθείσας δήλωσης.

13. Τι κυρώσεις υπάρχουν σε μη υποβολή δήλωσης;

Στους υπόχρεους που δεν υποβάλλουν τη δήλωση, επιβάλλεται πρόστιμο ύψους χιλίων (1.000) ευρώ.

14. Τι κυρώσεις υπάρχουν σε υποβολή ψευδούς δήλωσης;

Η υποβολή ψευδούς δήλωσης στο Εθνικό Μητρώο, ως προς την τήρηση της σχετικής υποχρέωσης, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο (2) ετών και χρηματική ποινή εκατόν ογδόντα (180) έως τριακόσιες εξήντα (360) ημερήσιες μονάδες. Το ύψος της κάθε ημερήσιας μονάδας δεν μπορεί να είναι κατώτερο από εβδομήντα (70) ευρώ, ούτε ανώτερο από εκατό πενήντα (150) ευρώ.

15. Υπέβαλα τη δήλωση καθαρισμού στο Μητρώο (akatharista.apps.gov.gr). Απαιτείται να την αποστείλω και στον δήμο;

Όχι, ο δήμος έχει πρόσβαση στην εφαρμογή και δεν απαιτείται να κάνετε κάποια άλλη ενέργεια.

16. Σε περίπτωση μη δήλωσης δίνεται συγκατάθεση για αυτεπάγγελτο καθαρισμό;

Σε κάθε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας δήλωσης καθαρισμού, τεκμαίρεται ως παρασχεθείσα η συναίνεση του υπόχρεου στη διενέργεια καθαρισμού του οικοπέδου του από τον οικείο δήμο.

17. Είμαι υποχρεωμένος αφού καθαρίσω να απομακρύνω τα υπολείμματα καθαρισμού;

Οι υπόχρεοι οφείλουν για την απομάκρυνση τυχόν άλλα εγκαταλελειμμένων καυστών, αναφλέξιμων, εκρήξιμων ή εύφλεκτων υλικών, αντικειμένων και απορριμμάτων καθώς και στην ασφαλή συλλογή και μεταφορά όλων των υπολειμμάτων καθαρισμού. Επιπροσθέτως ακολουθούν τα προβλεπόμενα των διατάξεων του ν.4819/2021 (Α΄ 129) και της υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΔΔΑ/199776/2429/2021 κοινής υπουργικής απόφασης (Β΄ 5888), αναφορικά με τις υποχρεώσεις των πολιτών για τα απόβλητα κηπουρικών εργασιών και τις υποχρεώσεις ως προς την καθαριότητα των πεζοδρομίων.

18. Από ποιους διενεργείται ο έλεγχος;

Για την ορθή τήρηση του Μητρώου: α) καθιερώνεται η διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων, και β) ανατίθεται στο πυροσβεστικό σώμα και στους οικείους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), από κοινού ή μεμονωμένα, να διενεργούν ελέγχους και με χρήση σύγχρονων ηλεκτρονικών μέσων καταγραφής ή απεικόνισης της τήρησης των μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας, ανά ιδιοκτησία.

19. Ποιες αρμοδιότητες έχει ο οικείος δήμος;

Στις αρμοδιότητες των Δήμων περιλαμβάνονται:

• Η ενημέρωση των υπόχρεων, έως την 31η Μαρτίου εκάστου έτους, με κάθε πρόσφορο μέσο, για το περιεχόμενο της υποχρέωσης καθαρισμού, όπως μεανάρτηση στην ιστοσελίδα και στον πίνακα ανακοινώσεων του οικείου Δήμου, αποστολή ενημερωτικού υλικού στην ταχυδρομική ή ηλεκτρονική διεύθυνση του υπόχρεου ή τυχόν αντικλήτου του, ενημερώσεις στα καταστήματα του Δήμου ή των Δημοτικών Διαμερισμάτων, σε τοπικούς φορείς και συλλόγους, σε συνεργασία με την οικεία Πυροσβεστική Υπηρεσία.
• Kαθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ήτοι από 1η Μάϊου έως και 31 Οκτωβρίου, η διενέργεια αυτεπάγγελτης αυτοψίας, εξέτασης καταγγελιών για διαπίστωση εκπλήρωσης ή μη των υποχρεώσεων των υπόχρεων, ή/και τη διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων στους υπόχρεους που υπέβαλαν θετική δήλωση στο Εθνικό Μητρώο τήρησης μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας μέσω της ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (Υ.Κ.Κ.Π.Π.), το οποίο και ενημερώνει για τα αποτελέσματα των ελέγχων αυτών.
• Η ανεύρεση των στοιχείων των υπόχρεων, ο οικείος Δήμος δύναται να ανατρέχει στα δεδομένα που αντλούνται από την ηλεκτρονική πλατφόρμα του Εθνικού Μητρώου τήρησης μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 53Α του ν.4662/2020 (Α΄ 27), από τα αρχεία του, από τα δεδομένα του Εθνικού Κτηματολογίου κλπ.
• Η διενέργεια καθαρισμού του οικοπέδου σε κάθε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας δήλωσης καθαρισμού από τους υπόχρεους.
• Η υποβολή αίτησης προς την οικεία Πυροσβεστική Υπηρεσία για τη διενέργεια αυτοψίας, σε περιφραγμένους ή επαρκώς περιτοιχισμένους χώρους και σε περίπτωση βεβαίωσης από την αρμόδια Πυροσβεστική Υπηρεσία τυχόν συνδρομής υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς, σε αυτεπάγγελτο καθαρισμό των χώρων.
• Ο επείγων αυτεπάγγελτος καθαρισμός από τον οικείο Δήμο για την άμεση άρση του κινδύνου, σε επείγουσες περιπτώσεις άμεσου και ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς, ο οποίος διαπιστώνεται με σχετικό έγγραφο της οικείας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.

20. Ποιες αρμοδιότητες έχει η αρμόδια Πυροσβεστική Υπηρεσία;

Στις αρμοδιότητες των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών περιλαμβάνονται:

• Η ενημέρωση με κάθε πρόσφορο μέσο του οικείου Δήμου, σε περίπτωση που από τη διενέργεια επιτόπιου ελέγχου από όργανα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, ή/και τη διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων στους υπόχρεους που υπέβαλαν θετική δήλωση στο Εθνικό Μητρώο τήρησης μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας, διαπιστωθεί η μη συμμόρφωση των υπόχρεων στην εκπλήρωση της υποχρέωσης καθαρισμού και συντήρησης.
• Η διενέργεια αυτοψίας κατόπιν αίτησης του οικείου δήμου σε περιφραγμένους ή επαρκώς περιτοιχισμένους χώρους, για τη διαπίστωση ή μη συνδρομής υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς στους ως άνω χώρους.
• Η βεβαίωση της αρμόδιας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας σε επείγουσες περιπτώσεις άμεσου και ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς, προκειμένου να πραγματοποιηθεί από τον οικείο Δήμο, ο αυτεπάγγελτος καθαρισμός.