Η προσπάθεια εισόδου ενός νέου «παίκτη» στο λιμάνι, τάραξε τα λιμνάζοντα νερά σε μία από τις πιο σημαντικές επενδύσεις του Ιβάν Σαββίδη, υπενθυμίζοντας ότι και άλλα μεγαλόπνοα επιχειρηματικά του σχέδια είναι... στο ρελαντί
Η δημόσια πρόταση της Leonids Port B.V. για απόκτηση του 21% του Οργανισμού Λιμένα Θεσσαλονίκης συνέπεσε με τα σενάρια για την πώληση του OPEN και αναζωπύρωσε τις συζητήσεις για το μέλλον των επενδύσεων του ομογενούς επιχειρηματία στην Ελλάδα συνολικά.
Το λιμάνι και ο τηλεοπτικός σταθμός είναι τα δύο «ισχυρά χαρτιά» του Σαββίδη. Το λιμάνι αποτελεί ένα τεράστιο γεωστρατηγικό πλεονέκτημα, λόγω εγγύτητας στην Νοτιοανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Επιπλέον, «βγάζει τα λεφτά του» και με το παραπάνω, ενώ διατηρεί και ισχυρό αποθεματικό. Όσο για τον τηλεοπτικό σταθμό, ο ίδιος ο Ιβάν Σαββίδης έχει πει για την Ελλάδα πως «αν δεν έχεις σχέση με media, δεν μπορείς να ασχοληθείς με μεγάλες επιχειρήσεις». Όμως σε αντίθεση με το λιμάνι, το κανάλι «βάζει μέσα» τον επιχειρηματία, και μάλιστα σε μία περίοδο που αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, εξού και τα σενάρια πώλησης.
Η αντίδραση των προηγούμενων ημερών έδειξε ότι η πλευρά Σαββίδη δεν είναι διατεθειμένη να τα παρατήσει τόσο εύκολα. Στην περίπτωση του ΟΛΘ αντέδρασε με... συμβολικό τρόπο, αγοράζοντας μεν περιορισμένο αριθμό μετοχών (0,09%) αλλά σε υψηλότερο τίμημα σε σχέση με την Leonids Port. Όσο για το κανάλι, εξέδωσε μία ανακοίνωση, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν πωλείται. Πάντως, καλά πληροφορημένες πηγές ανέφεραν στη «ΜτΚ» ότι υπάρχει ανοικτή διαπραγμάτευση, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει πρόθεση πώλησης, εφόσον προσφερθεί ικανοποιητικό τίμημα.
Ο Ιβάν Σαββίδης εμφανίστηκε στα ελληνικά πράγματα πριν από σχεδόν 13 χρόνια, όταν το καλοκαίρι του 2012 απέκτησε την ΠΑΕ ΠΑΟΚ. Έναν χρόνο αργότερα αγόρασε και την καπνοβιομηχανία ΣΕΚΑΠ. Σε καμία από τις δύο περιπτώσεις τα κριτήριά του δεν ήταν αμιγώς επιχειρηματικά. Ως προς τον ΠΑΟΚ, παρότι είναι γνωστό ότι στην Ελλάδα οι ποδοσφαιρικές ομάδες πάνε πακέτο με τον «λαό τους» και άρα προσφέρουν μεγάλη ισχύ στον εκάστοτε μεγαλομέτοχο, ο Σαββίδης παθιάστηκε και με την ίδια την ομάδα. Αντιθέτως στη περίπτωση της ΣΕΚΑΠ ωθήθηκε από την τότε κυβέρνηση στην αγορά της καπνοβιομηχανίας, για να μην περάσει μία τέτοιου μεγέθους επιχείρηση στη Θράκη, σε εταιρεία τουρκικών συμφερόντων.
Έκτοτε ο Ιβάν Σαββίδης συνέχισε να τοποθετεί κεφάλαια σε διάφορους κλάδους της οικονομίας, κατά βάση στη Βόρεια Ελλάδα, σε μία εποχή που η χώρα βυθιζόταν στην οικονομική κρίση. Στη Θεσσαλονίκη δε, που είχε βιώσει την αποεπένδυση πολύ νωρίτερα από την οικονομική κρίση, ο Ιβάν Σαββίδης φάνταζε εκτός από σωτήρας του ΠΑΟΚ και ένας... «από μηχανής θεός», με ρευστότητα ικανή να δώσει ζωή στην οικονομία της πόλης.
Οι επενδύσεις του στον τουρισμό και το real estate έμοιαζαν να ήταν στοχευμένες. Καθένα από τα ακίνητα που αποκτούσε ήταν με τον τρόπο του εμβληματικό, συνδεδεμένο με την ιστορία της πόλης: «Μακεδονία Παλάς», «Κόκκινο Σπίτι», «Βίλα Ζαρτινίδη», «Βίλα ΝΑΤΟ». Δεν δήλωνε απλώς το δικό του «παρών» ως ο ισχυρότερος επιχειρηματικός παράγοντας της Θεσσαλονίκης, αλλά φαινόταν σαν να προσπαθούσε ο ίδιος να γίνει μέρος της ταυτότητας της πόλης. Αντίστοιχα, τοποθετήσεις σε επιχειρήσεις με «βαρύ όνομα» ήταν στο συγκρότημα του Πόρτο Κάρας και την «Σουρωτή», ενώ η «κορωνίδα» των επενδύσεών του στην περιοχή ήταν το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, το οποίο απέκτησε 2017.
Μετά την αγορά όλων αυτών των περιουσιακών στοιχείων όλοι περίμεναν ότι θα ερχόταν η σειρά της ανάπτυξης, όπως μετά τον καιρό του σπείρειν έρχεται ο καιρός του θερίζειν. Όμως για πολλά από τα μεγαλόπνοα επιχειρηματικά σχέδια, αυτός ο καιρός δεν έφτασε ακόμη. Οι επιχειρήσεις του κ. Σαββίδη συνεχίζουν να χρηματοδοτούνται από τα κέρδη τους ή πηγαίνουν στο... ρελαντί, χωρίς ο ίδιος να προχωρά στις πρόσθετες επενδύσεις που είχε ανακοινώσει. Είναι, μάλλον, βέβαιο ότι ο ομογενής επιχειρηματίας, προερχόμενος από το περιβάλλον της ΕΣΣΔ, δεν ήταν εξοικειωμένος με τις αργές διαδικασίες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Όμως αυτή δεν είναι η μοναδική εξήγηση για το γεγονός ότι πολλά από τα επιχειρηματικά του σχέδια έχουν παγώσει τα τελευταία χρόνια.
Ο Ιβάν Σαββίδης ήταν αγαπητός σε δύο πρωθυπουργούς της ΝΔ, τον Κ. Καραμανλή και τον Α. Σαμαρά- ο τελευταίος, μάλιστα, ήταν αυτός που τον έπεισε να αγοράσει την ΣΕΚΑΠ. Επί των ημερών της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ απέκτησε το λιμάνι και τον τηλεοπτικό σταθμό και οι σχέσεις του και με τους δύο κυβερνητικούς εταίρους (Αλ. Τσίπρα και Π. Καμμένο) ήταν πολύ στενές. Αντιθέτως με τον Κ. Μητσοτάκη το κλίμα ήταν ψυχροπολεμικό ήδη από τα χρόνια της αντιπολίτευσης. Η φράση του επιχειρηματία «ο Μητσοτάκης δεν θα γίνει ποτέ του πρωθυπουργός» δεν θα μπορούσε να σβηστεί μονοκοντυλιά. Παρά το κλίμα καχυποψίας, λίγους μήνες μετά την κυβερνητική αλλαγή του 2019 οι δύο άνδρες συναντήθηκαν στο Μέγαρο Μαξίμου και φαίνεται βρέθηκε ένα κάποιο modus vivendi. Ήταν τότε που ο ομογενής επιχειρηματίας δήλωσε: «μένω Ελλάδα και συνεχίζω να επενδύω στη χώρα». Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία άλλαξε τα δεδομένα, καθιστώντας πιο δύσκολη τη διατήρηση των ισορροπιών...
Τον Οκτώβριο του 2022 η Ουκρανία περιέλαβε τον επιχειρηματία στη λίστα με τα φυσικά πρόσωπα κατά των οποίων επιβλήθηκαν οικονομικές κυρώσεις και αργότερα το Ανώτατο Δικαστήριο της Ουκρανίας για τη διαφθορά έκανε δεκτή την αξίωση του υπουργείου Δικαιοσύνης της χώρας για κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων του ίδιου και της συζύγου του.
Αντιθέτως, και παρά τις πιέσεις, το όνομα Ιβάν Ιγνατίεβιτς Σαββίδη δεν εμφανίστηκε ποτέ στις αντίστοιχες λίστες κυρώσεων της Ε.Ε. Ο ομογενής είναι Έλληνας και άρα και ευρωπαίος πολίτης και η επιβολή κυρώσεων θα σήμαινε ότι θα «πάγωναν» τα περιουσιακά στοιχεία του στις χώρες της Ε.Ε., κυρίως Ελλάδα και Κύπρο, επιφέροντας σημαντικές επιπτώσεις. Γεγονός πάντως είναι ότι οι κυρώσεις κατέστησαν εξαιρετικά αργή έως αδύνατη τη μεταφορά μεγάλων επενδυτικών κεφαλαίων από τη Ρωσία.
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο κ. Σαββίδης έχει αποδυναμωθεί οικονομικά. Την τελευταία πενταετία η περιουσία του εμφάνισε διακυμάνσεις -όπως προσμετράται από το Forbes- μεταξύ 1,4 και 1,7 δισ. δολάρια. Σύμφωνα με δημοσιεύματα στη Ρωσία εξακολουθεί και κάνει επενδύσεις, με τελευταία αυτήν της κατασκευαστικής εταιρείας Kislovodsk Development LLC με την κατασκευή δύο κτιρίων 36.000 τ.μ. στο κέντρο της πόλης του Κισλοβόντσκ, στην περιοχή της Σταυρούπολης. Όμως τα χέρια του επί ευρωπαϊκού εδάφους είναι «δεμένα» και η ρευστότητα περιορισμένη.
Το όνομα Σαββίδης κάθε άλλο παρά άγνωστο ήταν στους Αμερικανούς, οι οποίοι είχαν ασκήσει πιέσεις, ώστε να μην συνδεθεί με τα ρωσικά συμφέροντα μία στρατηγικής σημασίας ευρωπαϊκή υποδομή, όπως το λιμάνι Θεσσαλονίκης. Την περίοδο που ο επιχειρηματίας ήθελε να συμμετάσχει στον πλειστηριασμό για τον ΔΟΛ οι ΗΠΑ είχαν παίξει ρόλο, ώστε να μπλοκάρει η χρηματοδότησή του από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, σύμφωνα με ρεπορτάζ της εποχής. Έτσι η αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας που έστειλε ο ομογενής στους αυτονομιστές του Ντονέτσκ, λίγο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν πέρασε παρατηρητή από τον αμερικανικό παράγοντα, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο το κλίμα απέναντι του.
* Το 2013 ο Ιβάν Σαββίδης συμμετείχε στο διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ για την μακροχρόνια μίσθωση έκτασης 320 στρεμμάτων στο Παλιούρι, όπου βρίσκεται το Ξένια. Σύντομα ο επιχειρηματίας διαπίστωσε τι εστί ελληνική πραγματικότητα: το Ελεγκτικό Συνέδριο ακύρωσε τον διαγωνισμό, βρίσκοντας λανθασμένο τον υπολογισμό των εμβαδών προς δόμηση. Τελικά, ο επίμονος πόντιος επιχειρηματίας κέρδισε τον διαγωνισμό με τίμημα 14 εκατ. ευρώ για 99 χρόνια μίσθωσης. Το επενδυτικό σχέδιο προϋπολογισμού 80 εκατ. ευρώ περιλάμβανε ανάπτυξη ξενοδοχειακών υποδομών, κατασκευή παραθεριστικών κατοικιών, κ.ο.κ. Λίγα χρόνια αργότερα ανέκυψε αναδρομικά ένα ακόμη εμπόδιο. Το 2017, στο πλαίσιο κατάρτισης των δασικών χαρτών, το Δασαρχείο Κασσάνδρας γνωμοδότησε ότι σχεδόν η μισή από την παραχωρούμενη έκταση ήταν δασική. Έκτοτε η επένδυση κόλλησε.
* Το 2017 ο όμιλος Σαββίδη συμμετείχε στην κοινοπραξία που αγόρασε τον ΟΛΘ. Όμως η βασική επένδυση στο λιμάνι, που αποτελεί και συμβατική υποχρέωση, δεν έχει προχωρήσει μέχρι σήμερα. Και μπορεί να είναι αληθές ότι η πανδημία και στη συνέχεια ο πόλεμος στην Ουκρανία να δημιούργησαν σοβαρά εμπόδια, αλλά όλα αυτά δεν θα υπήρχαν, αν στο μεταξύ είχε προχωρήσει η επένδυση. Σε όλα τα παραπάνω ήρθε να προστεθεί και η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου το 2022, που απαιτούσε πρόσθετες μελέτες. Στο μεταξύ έγινε ένας διαγωνισμός που μόλις κατακυρώθηκε... ακυρώθηκε, με το αιτιολογικό των νέων δεδομένων που δημιουργούσε η αύξηση στις τιμές των δομικών υλικών. Ο διαγωνισμός επαναλήφθηκε, το έργο κατακυρώθηκε στον ίδιο ανάδοχο (με διαφορετικό συνεταίρο), αλλά ακόμη αναμένεται η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος επί των μελετών (masterplan, ΣΜΠΕ) του λιμανιού. Πλέον, το χρονοδιάγραμμα έχει μετατεθεί από το 2025 για το 2030. Η επένδυση για την επέκταση του έκτου προβλήτα είναι της τάξης των 170 εκατ. ευρώ.
* Το 2020 εν μέσω πανδημίας έκλεισε η συμφωνία για την εξαγορά του συγκροτήματος Πόρτο Καρράς αντί 103,8 εκατ. ευρώ από την Dimera Hospitality, συμφερόντων της οικογένειας Σαββίδη. Το δεκαετές επενδυτικό σχέδιο προέβλεπε τη συνολική αναδιάρθρωση του Porto Carras Grand Resort με επένδυση δεκάδων εκατομμυρίων για την ανακαίνιση των δύο μονάδων, την κατασκευή πολυτελών βιλών και την ανάπτυξη της μαρίνας. Από το 2023 μέχρι σήμερα έγιναν βραχυπρόθεσμες επενδύσεις για την ανακαίνιση στο ξενοδοχείο Meliton και την αναβάθμιση του golf, καθώς και παρεμβάσεις στο οινοποιείο του Κτήματος Πόρτο Καρράς. Αντιθέτως, η ξενοδοχειακή μονάδα Sithonia παραμένει κλειστή. Εκτιμάται ότι θα απαιτήσει μία επένδυση άνω των 20 εκατ. ευρώ.
* Το φιλόδοξο σχέδιο για την ανάπλαση του γηπέδου του ΠΑΟΚ και της περιοχής Τούμπας, προϋπολογισμού 120 εκατ. ευρώ, εξακολουθεί να παραμένει στα χαρτιά. Αρχικά οι καθυστερήσεις προήλθαν από την πλευρά της πολιτείας. Από το 2018 που παραχωρήθηκε μία έκταση από το Ταμείο Εθνικής Άμυνας και το 2019 που υποβλήθηκε το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο, φτάσαμε στον Ιούνιο του 2022, για να εκδοθεί το Προεδρικό Διάταγμα. Έκτοτε ο δρόμος είναι ανοικτός, όμως το σχέδιο είναι... κλινικά νεκρό.
* Περιοριστική πολιτική ακολουθήθηκε στη Σουρωτή, όπου δεν προχώρησε η σχεδιαζόμενη επένδυση των 25 εκατ. ευρώ. Όσο για τα εμβληματικά ακίνητα που αγόρασε ο ομογενής επιχειρηματίας, παραμένουν εν υπνώσει.
Κατά καιρούς κυκλοφορούσαν σενάρια ότι ο επιχειρηματίας αποχωρεί από το λιμάνι ή και συνολικά από την Ελλάδα, τα οποία όμως ποτέ δεν επιβεβαιώθηκαν. Η μόνη αποχώρηση του Ιβάν Σαββίδη ήταν από τη ΣΕΚΑΠ, η οποία, βέβαια, δεν πουλήθηκε αυτοτελώς αλλά ως κομμάτι της μητρικής Donskoy Tabak, που μεταβιβάστηκε στην Japan Tobacco, κάνοντας τον επιχειρηματία πλουσιότερο κατά 1,6 δισ. δολάρια.
Η δημόσια πρόταση της Leonids Port B.V αιφνιδίασε και δημιούργησε ερωτήματα για τη στάση που θα κρατούσε η πλευρά Σαββίδη. Όσοι προέβλεψαν ότι έτσι ανοίγεται μία οδός «διαφυγής» από το λιμάνι για τον ομογενή επιχειρηματία, σύντομα διαπίστωσαν ότι η πλευρά Σαββίδη δήλωσε ηχηρό παρών μέσω του χρηματιστηρίου.
Ο ίδιος ο Ιβάν Σαββίδης έχει πάψει να είναι παρών στη Θεσσαλονίκη, με την έννοια της φυσικής παρουσίας, από το 2020. Ο ομογενής επιχειρηματίας πέρασε όλο το διάστημα της καραντίνας στη φάρμα του λίγο έξω από την πόλη του Ροστόφ, παίρνοντας ισχυρές προφυλάξεις. Οι φήμες σχετικά με την υγεία του 66χρονου επιχειρηματία, που κυκλοφορούσαν κατά καιρούς, ενισχύθηκαν από τη μακρόχρονη απουσία του από το γήπεδο ακόμα και μετά το τέλος της πανδημίας. Τελευταία φορά εθεάθη στους πανηγυρισμούς για την κατάκτηση του πρωταθλήματος από τον ΠΑΟΚ το 2019. Αντιθέτως, το δεύτερο πρωτάθλημα που πήρε η ομάδα επί των ημερών Σαββίδη, το 2024, βρήκε τον ισχυρό άνδρα της ΠΑΕ στη Ρωσία. Πάντως συνεχίζει να παρακολουθεί ενεργά τα του ΠΑΟΚ και των επιχειρήσεών του μέσω τηλεδιασκέψεων, ενώ το καλοκαίρι κυκλοφόρησε μία φωτογραφία του ιδίου στα social media του ΠΑΟΚ.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 19.01.2025
Αν γυρίσουμε το ρολόι πίσω θα θυμηθούμε πολλές στιγμές στην πρόσφατη πολιτική ζωή της Θεσσαλονίκης που οι σχέσεις της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον επιχειρηματία Ιβάν Σαββίδη και τον ΠΑΟΚ δεν ήταν και οι καλύτερες
Βρέθηκαν οργανωμένες φυτείες και εργαστήρια υδροπονικής καλλιέργειας κάνναβης
Όπως λένε θα συνεχίσουν να παραμένουν στο μπλόκο μέχρι να ικανοποιηθούν τα αιτήματα τους
Σε συνέδριο που διοργανώνει το ΥΠΠΟ σε συνεργασία με την ΕΦΑ Πόλης Θεσσαλονίκης
