Ρίχνει ταχύτητες αλλά «ριζώνει» στα ράφια η ακρίβεια

Ακλόνητη στις τσέπες των καταναλωτών και το 2025 αναμένεται να παραμείνει η ακρίβεια που μπορεί να χάνει μάχες, κερδίζει όμως τον πόλεμο για την ώρα, με την επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ να αποτελεί… επικίνδυνη αποστολή για τα πορτοφόλια των πολιτών.

Βάσει των πλέον πρόσφατων στοιχείων της Eurosotat, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα δεν τα… παρατάει εύκολα με την ακρίβεια να ριζώνει. Η χώρα μας κινήθηκε πιο ψηλά από τον μέσο όρο της ΕΕ και στη δέκατη θέση ανάμεσα στις χώρες με τον πιο υψηλό πληθωρισμό ο οποίος για τον Δεκέμβριο 2024 άγγιξε το 2,9% έναντι 3% τον Νοέμβριο, με τις ανατιμήσεις σε υπηρεσίες και ενέργεια να δίνουν τον τόνο.

Κι όμως, οι τιμές μειώνονται αλλά… δεν το καταλαβαίνουμε

Bέβαια, για πρώτη φορά μετά την πανδημία, τον Δεκέμβριο του 2024 καταγράφηκε αρνητικός πληθωρισμός στα τρόφιμα στην Ελλάδα, έστω οριακός στο -0,2%. Αντιθέτως οι υπηρεσίες ανατιμήθηκαν κατά 5,6%.

Ακόμη κι αν πλέον καταγράφονται μειώσεις σε αρκετές κατηγορίες, προς το παρόν, δεν είναι ικανές να αντισταθμίσουν τις ιλιγγιώδεις αυξήσεις που είχαν προηγηθεί τα προηγούμενα χρόνια, κατά συνέπεια οι μειώσεις δεν γίνονται αισθητές στις τσέπες των καταναλωτών.

Μπορεί ο πληθωρισμός των τροφίμων να βρίσκεται σε συνεχή αποκλιμάκωση τους τελευταίους μήνες, ωστόσο οι αυξήσεις σε μία σειρά από βασικά προϊόντα επιμένουν, ενώ σε άλλα είδη διατροφής, παρότι οι τιμές δεν ανεβαίνουν περαιτέρω, παραμένουν σε υψηλά επίπεδα ενώ βάσει εκτιμήσεων παραγόντων της αγοράς δεν αναμένεται σε καμία περίπτωση οι τιμές να επιστρέψουν στα επίπεδα του 2020-2021.

Νέες ανατιμήσεις

Μετά το ελαιόλαδο που πλέον, μετά τις ιλιγγιώδεις αυξήσεις τα 2 τελευταία χρόνια, η τιμή του έχει μπει σε τροχιά αποκλιμάκωσης, αν και δεν αποτυπώνεται ακόμα στα ράφια, καφές, σοκολάτα, κακάο και χυμοί κοντράρονται στο πρωτάθλημα των ανατιμήσεων.

Η κλιματική αλλαγή προκαλεί ακραία καιρικά φαινόμενα που καθιστούν την παραγωγή αυτών των προϊόντων όχι μόνο ακριβότερη αλλά και πιο ασταθή. Αυτό αποτυπώνεται τόσο στις διεθνείς τιμές όσο και στις τσέπες των καταναλωτών.

Τα πρώτα σημάδια αυτού του νέου τυφώνα ακρίβειας είναι ήδη ορατά. Εταιρείες προμηθευτών έχουν ενημερώσει τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ για αυξήσεις από 8% έως 14% σε προϊόντα που είχαν ήδη ανεβεί μέσα στο 2024. Καφές, σοκολάτα, κακάο και χυμοί συμπληρώνουν τα κομμάτια του παζλ των ανατιμήσεων.

«Πικρίζουν» καφές, σοκολάτα

Η τιμή του πλέον αγαπημένου ροφήματος των Ελλήνων, του καφέ, έχει εκτοξευτεί τα τελευταία δύο χρόνια, σημειώνοντας άλμα πάνω από 30%. Επιπλέον, οι νέες ανατιμήσεις που σε όλη τους την έκταση θα περάσουν στα ράφια των σούπερ μάρκετ μέχρι το τέλος του μήνα, θα υπερβαίνουν το 14%.

Από τον χορό των αυξήσεων δεν εξαιρείται η εστίαση η οποία αν και καταβάλει προσπάθειες συγκράτησης των τιμών έχει να αντιμετωπίσει και τα αυξημένα λειτουργικά κόστη με τις αυξήσεις σε εσπρέσο και ελληνικό να αγγίζουν ακόμα και το 30% μέχρι το τέλος του μήνα.

Η δημοφιλής ποικιλία Αrabica «έκλεισε» το 2024 με άνοδο 65% στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, ξεπερνώντας τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 40 -και πλέον- ετών. Η ξηρασία σε Βραζιλία και Βιετνάμ, από τη μία πλευρά και οι ζημιές στη παραγωγή από τις έντονες βροχοπτώσεις στην Κόστα Ρίκα από την άλλη, λειτούργησαν αποσταθεροποιητικά στις τιμές με τις αυξήσεις… να έρχονται στα ποτήρια των καταναλωτών.

Οι ακραίες καιρικές συνθήκες σε περιοχές όπως η Βραζιλία, ο μεγαλύτερος παραγωγός του κόσμου, έχουν περιορίσει την παραγωγή, εντείνοντας την έλλειψη προσφοράς και οδηγώντας σε αύξηση των τιμών. Η συνεχής ανησυχία για την σοδειά της Βραζιλίας, η οποία έχει πληγεί από ξηρασία και ανεπαρκείς βροχοπτώσεις, έχει συμβάλει στην εκτίναξη των τιμών του καφέ.

Πιέσεις δέχεται και ο κλάδος της σοκολατοποιίας, καθώς οι τιμές σε κακάο και τα παράγωγα προϊόντα έχουν αυξηθεί κατά 40% μέσα στην τελευταία διετία. Οι καταναλωτές θα αντιμετωπίσουν αυξήσεις κοντά στο 13% σε κακάο και σοκολάτες από τις πρώτες ημέρες της νέας χρονιάς.

Το τελευταίο 12μηνο, η τιμή του κακάο βρίσκεται σε τροχιά ανόδου της τάξεως του 172%, εξαιτίας των φτωχών συγκομιδών στην Ακτή Ελεφαντοστού και τη Γκάνα, δύο χώρες από τις οποίες προέρχονται σχεδόν τα 2/3 της διεθνούς παραγωγής.

«Ξινίζουν» οι χυμοί

Πέρα από καφέ και σοκολάτα και οι χυμοί θα κεράσουν… πίκρα. Οι χυμοί από πορτοκάλι και ανανά ακολουθούν τον ίδιο δρόμο των ανατιμήσεων, με αυξήσεις περίπου 8-10%. Οι βιομηχανίες καταναλωτικών προϊόντων αναφέρουν ότι οι αυξήσεις αυτές οφείλονται στη μείωση της παραγωγής σε παραδοσιακές περιοχές παραγωγής εσπεριδοειδών και τροπικών φρούτων, γεγονός που οδηγεί σε περιορισμένη προσφορά και αυξανόμενες τιμές.

Με την ακρίβεια για παρέα και το 2025

Καθίσταται σαφές πως η διεθνής αβεβαιότητα σε γεωπολιτικό επίπεδο σκιαγραφεί ένα σκηνικό κινούμενης άμμου που διαταράσσει την ομαλή λειτουργία της αγοράς (ως γνωστόν η οικονομία είναι κλίμα) με την ακρίβεια, ακόμα κι αν ρίχνει ρυθμούς, ένταση και ταχύτητες (όχι πάντως σε γενικευμένο βαθμό) να συνεχίζει να προβληματίζει έντονα τους καταναλωτές και το έτος που διανύουμε ασκώντας πιέσεις στον οικογενειακό προϋπολογισμό.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 12.01.2025