Η σημασία των δικαιωμάτων μειοψηφίας για τη διασφάλιση των συμφερόντων της έναντι της πλειοψηφίας και κατ΄ επέκταση, για την καλύτερη λειτουργία της ΑΕ είναι αναμφισβήτητη. Για τον λόγο αυτό ο νομοθέτης επεφύλαξε σειρά δικαιωμάτων υπέρ της μειοψηφίας-πολλά εκ των οποίων απαριθμούνται σε συγκεκριμένη διάταξη (αρ. 141). Τα συγκεκριμένα δικαιώματα διακρίνονται, όπως ήδη έχουμε σημειώσει, σε ατομικά και συλλογικά. Στο παρόν θα μας απασχολήσει το πρώτο από αυτά: το δικαίωμα σύγκλησης της έκτακτης ΓΣ. Τούτο εμπίπτει στην κατηγορία των συλλογικών δικαιωμάτων και, πιο συγκεκριμένα, σε αυτά της «μικρής μειοψηφίας».
Περιεχόμενο Δικαιώματος
Με αίτηση μετόχων, που εκπροσωπούν το 1/20 του καταβεβλημένου κεφαλαίου, το ΔΣ υποχρεούται να συγκαλεί έκτακτη ΓΣ των μετόχων.
Η άσκηση του συγκεκριμένου δικαιώματος είναι δυνατό να λάβει χώρα περισσότερες από μια φορές˙ υπό την προϋπόθεση, αυτονοήτως, να μην ασκείται καταχρηστικά.
Γίνεται δεκτό πως το εν λόγω δικαίωμα της μειοψηφίας, παρά το γράμμα του νόμου, αφορά και στην σύγκληση της ετήσιας τακτικής ΓΣ (κι όχι μόνον έκτακτης).
Το εν λόγω δικαίωμα εφαρμόζεται και επί των ιδιαίτερων συνελεύσεων κατηγοριών μετόχων. Τα κατά τον νόμο αναγκαία ποσοσστά της μειοψηφίας για την άσκησή του υπολογίζονται επί των μετοχών της εκάστοτε, συγκεκριμένης, κατηγορίας.
Αίτηση Σύγκλησης ΓΣ
Επίδοση
Η αίτηση της μειοψηφίας για σύγκληση της ΓΣ απαιτείται να είναι έγγραφη και επιδίδεται στον Πρόεδρο του ΔΣ. Από την επίδοση της αίτησης εκκινεί η 45ήμερη προθεσμία, εντός της οποίας πρέπει να λάβει χώρα η συνεδρίαση της ΓΣ ύστερα από σύγκλησή της από το ΔΣ.
Σε περίπτωση που η ΑΕ βρίσκεται στο στάδιο της εκκαθάρισης, η αίτηση επιδίδεται στους εκκαθαριστές. Όταν, για οποιονδήποτε λόγο, ελλείπει το ΔΣ, προϋποτίθεται ο διορισμός προσωρινής διοίκησης. Και τούτο γιατί δεν υφίσταται η ευχέρεια των αιτούντων μετόχων να προβούν οι ίδιοι, ύστερα από άδεια του δικαστήριου, στη σύγκληση του ΓΣ: η συγκεκριμένη ευχέρεια προβλέπεται, όταν το ΔΣ αδρανεί να συγκαλέσει ΓΣ-παρά την προηγούμενη αίτηση της μειοψηφίας.
Περιεχόμενο
Η αίτηση της μειοψηφίας για σύγκληση ΓΣ απαιτείται να περιέχει:
(α) Αίτημα σύγκλησης της σχετικής ΓΣ με διπλό περιεχόμενο: σύγκληση του ΔΣ από τον Πρόεδρό του και, στη συνέχεια, σύγκλησης της ΓΣ από το ΔΣ.
(β) Το θέμα ή τα θέματα της ημερήσιας διάταξης, τα οποία θα αποτελέσουν αντικείμενο της ΓΣ. Δικαιούται, πάντως, το ΔΣ να προσθέσει, κατά την κρίση του, περαιτέρω θέματα στην ημερήσια διάταξη.
(γ) Υπογραφή των αιτούντων μετόχων και, κατ’ ελάχιστο, μετόχων που εκπροσωπούν το 1/20 του καταβεβλημένου κεφαλαίου. Το ΔΣ δεν υποχρεούται, σε διαφορετική περίπτωση, σε σύγκληση ΓΣ. Το καταστατικό, όμως, είναι δυνατό να προβλέψει μικρότερο ποσοστό: έως, κατ’ ελάχιστο, του 1/40 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου.
(δ) Τον αριθμό των μετοχών που (αποδεδειγμένα) κατέχουν οι αιτούντες.
Αποτελέσματα Άσκησης Δικαιώματος Σύγκλησης ΓΣ
Με την, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, επίδοση της αίτησης στον Πρόεδρο του ΔΣ γεννάται η υποχρέωση για έναρξη των ενεργειών σύγκλησης της ΓΣ. Συγκεκριμένα, ο Πρόεδρος του ΔΣ υποχρεούται να συγκαλέσει το ΔΣ για τη σύγκληση εκείνης (της ΓΣ). Το ΔΣ, στη συνέχεια, υποχρεούται να προβεί στη σύγκληση της ΓΣ των μετόχων, ορίζοντας ημερομηνία συνεδρίασης αυτής, η οποία δεν πρέπει να απέχει περισσότερο 45 ημέρες από την ημερομηνία επίδοσης της αίτησης στον πρόεδρο του ΔΣ. Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει πως το ΔΣ απαιτείται να προβεί άμεσα στη σύγκληση της ΓΣ˙ συγκεκριμένα εντός 20ημέρου από την εν λόγω επίδοση.
Με την σύγκληση της αιτηθείσας ΓΣ εξαντλείται η σχετική υποχρέωση του ΔΣ˙ ικανοποιείται, αντίστοιχα, και το σχετικό δικαίωμα της μειοψηφίας. Η ΓΣ, ως εκ τούτου, δεν υποχρεούται να συζητήσει ή να λάβει απόφαση επί των θεμάτων που έθεσαν οι αιτούντες μέτοχοι. Στην περίπτωση, φυσικά, που δεν επιτευχθεί η απαραίτητη απαρτία για τη λήψη απόφασης από τη ΓΣ, το ΔΣ υποχρεούται σε σύγκληση επαναληπτικής ΓΣ.
Επί Αδράνειας Του ΔΣ…
Σε περίπτωση που δεν συγκληθεί ΓΣ από το ΔΣ εντός 20ημέρου από την επίδοση της σχετικής αίτησης, τα μέλη του ΔΣ φέρουν ποινική και αστική ευθύνη.
Ειδικότερα, αν το ΔΣ αδρανήσει και παρά τη νομότυπη υποβολή της αίτησης (άρα και τη γέννηση της αντίστοιχης υποχρέωσης), δεν προβεί σε (νομότυπη) σύγκληση, προβλέπεται ποινική ευθύνη των μελών του. Στην περίπτωση αυτή, η ποινική δίωξη ασκείται μόνον με έγκληση των αιτούντων/ μειοψηφούντων μετόχων.
Ως προς την αστική ευθύνη των μελών του ΔΣ, η σχετική αξίωση των μετόχων εδράζεται στις διατάξεις για την αδικοπραξία-εφόσον, φυσικά, πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις.
…Σύγκληση ΓΣ Από Τους Αιτούντες Κατόπιν Δικαστικής Άδειας
Πέραν της ποινικής και αστικής ευθύνης των μελών του ΔΣ, ωστόσο, σε περίπτωση μη σύγκλησης της ΓΣ εντός της ως άνω 20ημερης προθεσμίας, η σύγκληση διενεργείται από τους αιτούντες μετόχους με δαπάνες της εταιρείας. Προϋποτίθεται η έκδοση σχετικής δικαστικής απόφασης, η οποία εκδίδεται κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων.
Στη σχετική αίτηση παθητικά νομιμοποιούνται τα μέλη του ΔΣ και όχι ο Πρόεδρος του ή το νομικό πρόσωπο της ΑΕ. Αρμόδιο είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο της έδρας της εταιρείας.
Το αρμόδιο δικαστήριο οφείλει να εξετάσει την πλήρωση ή μη των προϋποθέσεων του νόμου δηλαδή τη νομότυπη άσκηση του δικαιώματος: περιορίζεται, δηλ., σε έλεγχο νομιμότητας και όχι σκοπιμότητας.
Η απόφαση που θα εκδοθεί δεν προσβάλλεται με ένδικα μέσα και αντικαθιστά την απόφαση του ΔΣ για σύγκληση της ΓΣ. Σε αυτή ορίζονται ο τόπος και ο χρόνος της συνεδρίασης,καθώς και η ημερήσια διάταξη. Οι λοιπές διατυπώσεις πρέπει να τηρηθούν από τους μετόχους της μειοψηφίας που προέβησαν στην άσκηση του δικαιώματός τους.
Η σύγκληση της ΓΣ αποτελεί, κατά νόμο, προνόμιο του ΔΣ˙ πρακτικά της πλειοψηφίας που το εξέλεξε. Για την προστασία, βέβαια, των ευλόγων συμφερόντων της μειοψηφίας και, προεχόντως, της ίδιας της ΑΕ, ο νόμος αναγνωρίζει (υπό προϋποθέσεις) το δικαίωμα στους μειοψηφούντες να κινήσουν τις σχετικές διαδικασίες. Η λήψη, όμως, της αιτούμενης απόφασης δεν είναι δυνατό να εξαναγκασθεί από την (πάντοτε κυρίαρχη) ΓΣ. Η τελευταία είναι που θα λάβει (ή όχι) την απόφαση που κρίνει η πλειοψηφία. Εναπόκειται στους μειοψηφούντες αλλαχού να αναζητήσουν την ικανοποίηση των νομίμων συμφερόντων τους. Οι πλειοψηφούντες παραμένουν, κατά βάση, κυρίαρχοι. Αντίστοιχα κινείται και η εξισορρόπηση συμφερόντων & δικαιωμάτων μεταξύ της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας, όσον αφορά το δικαίωμα της τελευταίας να ζητήσει την προσθήκη θεμάτων στην ημερήσια διάταξη της ΓΣ. Περί αυτής, πάντως, σε επόμενη αρθρογραφία μας.
Σημ.1: Το παρόν άρθρο με τίτλο «Συλλογικά Δικαιώματα Μειοψηφίας: Δικαίωμα Σύγκλησης Έκτακτης(;) ΓΣ» σε πλήρη μορφή.
Σημ.2: Το παρόν άρθρο αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Στην ενότητα αυτή επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο, του νόμου για τις ΑΕ (:ν. 4548/2018)-με business view, πάντα, προσέγγιση.