Ημερίδα για το νερό - Αθανάσιος Σαββάκης: Οι προκλήσεις και οι λύσεις

Για τις προκλήσεις και τις λύσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η χώρας μας προκειμένου να αντεπεξέλθει στην ολοένα αυξανόμενη κρίση νερού, μίλησε ο Αθανάσιος Σαββάκης, Πρόεδρος της «Μακεδονία Ενηµέρωση ΑΕ», που άνοιξε τις εργασίες της ημερίδα με θέμα «ΝΕΡΟ: ΠΗΓΗ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΥΤΙΜΟΣ ΠΟΡΟΣ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ» που διοργανώνει σήμερα, Παρασκευή 29 Νοεμβρίου, η εφημερίδα «Μακεδονία της Κυριακής» και το portal www.makthes.gr, στην Αίθουσα Αναγνωστάκη, στο Δημαρχιακό Μέγαρο Θεσσαλονίκης.

Όπως περιέγραψε, "Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια αυξανόμενη κρίση νερού, η οποία αποδίδεται τόσο στην έλλειψη βροχοπτώσεων όσο και στην πλημμελή διαχείριση των υδατικών πόρων. Ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα, η ξηρασία έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση της στάθμης των ποταμών και των λιμνών. Η Ανατολική Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης της Θράκης και της Κρήτης, πλήττεται σοβαρά από ξηρασία για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Οι βροχοπτώσεις ήταν 30%-40% κάτω από τον μέσο όρο, επηρεάζοντας την ροή ποταμών. Στον Έβρο, το θαλασσινό νερό έχει εισχωρήσει στα υπόγεια ύδατα, ενώ οι υδατοφράκτες της ΔΕΗ στον Νέστο αντιμετωπίζουν μειωμένες ποσότητες νερού. Η έλλειψη βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων το χειμώνα οδηγεί σε ξηρασία το καλοκαίρι, καθώς το χιόνι είναι κρίσιμο για την αναπλήρωση των υδάτινων πόρων. Χωρίς αρκετό χιόνι στις ορεινές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας και γειτονικών χωρών, η κατάσταση επιδεινώνεται, με αποτελέσματα όπως η πτώση της στάθμης στη Δοϊράνη και την Κερκίνη".

Yπογράμμισε πως η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει το πρόβλημα της λειψυδρίας. Οι βροχοπτώσεις είναι μειωμένες κατά 50% σε σχέση με την 2 προηγούμενη δεκαετία, ενώ η στάθμη των ταμιευτήρων της ΕΥΔΑΠ έχει πέσει κατά αρκετά εκατομμύρια κυβικά μέτρα από το 1,1 δισ. το 2022. "Οι αρχές κηρύσσουν περιοχές σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, όπως νησιά του Αιγαίου και τμήματα της ηπειρωτικής χώρας, καθώς οι βρύσες αρχίζουν να στερεύουν. Η άλλη όψη του νομίσματος είναι τα συχνότερα πλέον πλημμυρικά φαινόμενα. Οι πλημμύρες γίνονται όλο και πιο συχνές, επικίνδυνες και δαπανηρές. Το 90% των καταστροφών σχετίζεται με το νερό. Οι ποτάμιες πλημμύρες πλήττουν την ΕΕ περισσότερο από ποτέ, επηρεάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους, στοιχίζοντας ζωές και προκαλώντας ζημιές στις οικονομίες μας. Είναι εξίσου επικίνδυνες για την ανθρώπινη υγεία και τη φύση! Η συχνότητα και η ένταση των πλημμυρών θα συνεχίσουν να αυξάνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής. Οι πλημμύρες αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για τα σπίτια, τις πόλεις και τις υποδομές μας. Η ύπαρξη υπερβολικής ή ανεπαρκούς ποσότητας νερού είναι σύμπτωμα ενός διαταραγμένου υδρολογικού κύκλου. Όμως επιπλέον των παραπάνω καιρικών φαινομένων έχουμε να αντιμετωπίσουμε και τον ανθρώπινο παράγοντα που έχει να κάνει με την κακή διαχείριση του νερού. Το νερό είναι απαραίτητο για την τροφή μας, την οικονομία και τα οικοσυστήματα. Πρέπει να το διαχειριστούμε σωστά ώστε όλοι να έχουν το μερίδιο που τους αναλογεί. Η οικονομία μας βασίζεται σε μια σταθερή παροχή νερού. Όταν τα αποθέματα νερού εξαντλούνται ταχύτερα από ό,τι μπορούν να ανανεωθούν, προκύπτουν σοβαρά προβλήματα. Η παγκόσμια ζήτηση για γλυκό νερό προβλέπεται να υπερβεί την προσφορά κατά 40% έως το 2030. Το νερό κακοδιαχειρίζεται όταν σπαταλιέται, ρυπαίνεται, υπεραντλείται ή διανέμεται αναποτελεσματικά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην εξάντληση των πηγών νερού και να βλάψει το περιβάλλον. Ορισμένες κοινότητες δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές και καθαρό νερό. Δεκαετίες κακοδιαχείρισης έχουν διαταράξει τον παγκόσμιο υδρολογικό κύκλο για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία. Χρειαζόμαστε μια νέα, ολοκληρωμένη προσέγγιση για την αποδοτική διαχείριση του νερού σε όλους τους τομείς, που θα μεγιστοποιεί την ευημερία χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τα οικοσυστήματα".

Ο κ. Σαββάκης αναφέρθηκε στις προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε παραθέτοντας συγκεκριμένα:

1. Προσαρμογή σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα

Η πρόβλεψη και η προετοιμασία για τις πλημμύρες και την ξηρασία, αντί για την απλή αντίδραση σε αυτές, μπορεί να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισής τους και να περιορίσει τον αντίκτυπό τους. Κάθε περιοχή αντιμετωπίζει διαφορετικές προκλήσεις και προβλήματα, οπότε οι λύσεις πρέπει να είναι τοπικές και εξατομικευμένες, με τη συμμετοχή όλων – πολιτών, κυβερνήσεων, κοινοτήτων, οργανισμών και επιχειρήσεων.

2. Συνεργασία με τη φύση

Η βιώσιμη διαχείριση του νερού και η συνεργασία με τη φύση θα βοηθήσουν στην προστασία των κοινοτήτων, των σπιτιών και των πόλεων μας από τις πλημμύρες. Οι ξηρασίες βλάπτουν τα οικοσυστήματα και επηρεάζουν τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα. Στερούν από τα ζώα το νερό και την τροφή τους, ενώ αυξάνουν τη θερμοκρασία των ποταμών και τους ρύπους στο νερό. Η ενίσχυση της ικανότητας των τοπίων μας να συγκρατούν και να απελευθερώνουν νερό αποτελεσματικά μπορεί να μειώσει σημαντικά τις επιπτώσεις των ξηρασιών.

3. Αναθεώρηση της γεωργίας

Η γεωργία πλήττεται σημαντικά από καύσωνες, ξηρασίες και πλημμύρες που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή. 5 Ταυτόχρονα, οι απρόβλεπτες βροχοπτώσεις και οι ξαφνικές πλημμύρες μειώνουν τις αποδόσεις. Πρέπει να προσαρμόσουμε το τι και πώς καλλιεργούμε για να διασφαλίσουμε την τροφική μας ασφάλεια.

4. Ενέργεια

Οι ρεκόρ ξηρασίες το 2022 οδήγησαν σε μείωση της παραγωγής υδροηλεκτρικής, θερμοηλεκτρικής και πυρηνικής ενέργειας στην ΕΕ. Η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση έχει κόστος για το νερό. Το νερό χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, βιοενέργειας, υδρογόνου και ψύξης σε θερμοηλεκτρικούς και πυρηνικούς σταθμούς.

5. Βιομηχανία

Η σταθερή παροχή νερού είναι ζωτικής σημασίας για σχεδόν όλες τις βιομηχανίες και οικονομικές δραστηριότητες. Το 75% των Ευρωπαίων πιστεύει ότι η βιομηχανία πρέπει να κάνει περισσότερα για να χρησιμοποιεί το νερό αποτελεσματικά.

6. Βελτίωση των υποδομών

Οι ανεπαρκείς υποδομές αποθήκευσης, επεξεργασίας και διανομής νερού εμποδίζουν την αποτελεσματική διαχείριση. 6 Σπασμένοι σωλήνες, παλιές εγκαταστάσεις επεξεργασίας και ανεπαρκείς δεξαμενές οδηγούν σε απώλεια νερού. Κατά μέσο όρο, το 23% του επεξεργασμένου νερού χάνεται κατά τη διανομή στην ΕΕ.

7. Αναγνώριση της πραγματικής αξίας του νερού

Όταν το νερό δεν κοστολογείται σωστά, ενθαρρύνεται η σπατάλη και παρεμποδίζονται οι προσπάθειες διατήρησης και υπεύθυνης διαχείρισης του νερού.

O ίδιος πρότεινε τις πιθανές λύσεις στα παραπάνω μείζονα ζητήματα, επισημαίνοντας:
"Οι πιθανές λύσεις είναι: Προσιτή τιμή για το νερό, χωρίς να ενθαρρύνεται η υπερβολική χρήση του. Στοχευμένη υποστήριξη για όσους τη χρειάζονται. Κατάργηση των επιδοτήσεων που οδηγούν σε μη βιώσιμη χρήση του νερού. Εφαρμογή της αρχής: Ρυπαίνων πληρώνει, για την απομάκρυνση ρυπαντών όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα και τα καλλυντικά".